Νότης Μαυρουδής*: I can’t breathe

Ο Νότης Μαυρουδής για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ

Είναι η περίπτωση που εκφράζει απόλυτα το: «μια φωτογραφία-χίλιες λέξεις»· εγώ θα προσέθετα και δέκα και εκατό χιλιάδες λέξεις βλέποντας αυτή τη φωτό, με την αστυνομική μπότα να πατάει φονικά τον λαιμό τού πεσμένου πολίτη από τις δυνάμεις καταστολής της περιόδου Τραμπ. Ομολογώ πως προσθέτω το όνομα του «απίστευτου» πλανητάρχη, αφού οι παραινέσεις, το ύφος και οι εντολές προς το αμερικανικό μπατσαριό της Μινεάπολις, έχουν προ πολλού δοθεί από τον ίδιο, ώστε να πατάσσεται άγρια και αμείλικτα κάθε εξέγερση, δίκαιη ή άδικη.
Και, για να συνεννοούμαστε: τι θα πει «άδικη» εξέγερση; Η κάθε εξέγερση προϋποθέτει αιτίες, θυμό, αντίρρηση, αγανάκτηση, ταύτιση του κόσμου με το όποιο πρόβλημα, απαιτεί πλήθος εξεγερμένων, οι οποίοι θα έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο αντίδρασης που θα διακινδυνεύσουν ακόμα και τη ζωή τους στη διάρκεια της συμμετοχής τους στην εξέγερση.
Σε όλες τις εποχές οι εξεγέρσεις πάντα έπαιξαν ρόλο, έως και λυτρωτικό, όταν «η ανάγκη γίνεται ιστορία» και το αντικείμενο της αντίδρασης περιέχει σοβαρούς κοινωνικοπολιτικούς λόγους, ώστε να το αγκαλιάσουν η κοινωνία και οι πνευματικές δυνάμεις της.
Στην περίπτωσή μας, δεν έχουμε να κάνουμε με… ποδοσφαιρικά παρατράγουδα, όπου οι «στρατοί» των προέδρων δρουν παραβατικά, αλλά με σοβαρές κοινωνικές ανάγκες.
Ας σοβαρευτούμε. Αντιλαμβανόμαστε τι εννοώ κι ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε τη δύναμη της εικόνας, τη μπότα στον λαιμό τού άτυχου Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ, η οποία στέλνει άμεσα και αναμφισβήτητα μηνύματα προς όλους μας. Δεν γνωρίζουμε κατά πόσο θα απλωθούν οι εξεγέρσεις σε πόλεις και πολιτείες. Αυτή τη στιγμή σε Λος Άντζελες, Μαϊάμι, Φιλαδέλφεια και Σικάγο, γίνονται βίαια επεισόδια μεταξύ αστυνομίας, εθνοφυλακής και διαδηλωτών, τα οποία φουντώνουν όλο και περισσότερο τα κοινωνικά κινήματα σε τέτοιο βαθμό, που συγκρίνονται με τα σοβαρότερα επεισόδια του παρελθόντος, στην άκρως αντιφατική Βορειοαμερικανική δημοκρατία…
Από τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, ως την στιγμή που θα αναρτηθεί στο διαδίκτυο, οι εξελίξεις δεν μπορούν να προβλεφθούν. Η αγανάκτηση, μπροστά στην περίπτωση νέας δολοφονίας Αφροαμερικανού, είναι τόσο δυνατή που ο θυμός μεταμορφώνεται σε οργή με ανυπολόγιστη δύναμη κι ορμή, εναντίον του συστήματος αξιών το οποίο δημιουργεί τις ριζωμένες ιδεοληψίες, τον άκρατο συντηρητισμό και τον ρατσισμό που διέπει ιστορικά το αμερικανικό κατεστημένο της πλειοψηφίας των λευκών απέναντι στο. μαύρο δέρμα! Ως φαίνεται, η φανατική θρησκευτική και ρατσιστική νοοτροπία έχει φτιάξει βαθιές ρίζες, οι οποίες δεν ξεπερνιόνται εύκολα. Υποθέτω πως ακόμα και η εκπαίδευση και η αναγκαία γνώση δεν μπορούν να λειτουργήσουν ουσιαστικά στις μάζες τού Νότου, γι’ αυτό και διατηρούνται ακόμα με τόση ισχύ και διάρκεια· οι νόμιμες και παράνομες οργανώσεις τής Κου Κλουξ Κλαν, το αμέτρητο πλήθος από παραθρησκευτικές και κρυφές ή φανερές ένοπλες φασιστοειδείς οργανώσεις, κατατρώγουν το όποιο δημοκρατικό οικοδόμημα μιας σύγχρονης κοινωνίας με βαριά βιομηχανία, με προωθημένη επιστήμη και τεχνολογία, με δημοκρατικότατους συνταγματικού νόμους, με αξιόλογη διανοητική και κινηματογραφική κατάθεση, αυτής της σπουδαίας κατά τ’ άλλα, χώρας.
Αυτή η ίδια χώρα μάς στέλνει και την φωτό με τον στραγγαλισμό, από την μπότα του αστυνομικού, του άτυχου Αφροαμερικανού. Τώρα πια, έχει γίνει παγκόσμιο viral σε έναν κόσμο αλλοπρόσαλλο, αντιφατικό, ως επί τω πλείστον διχασμένο, καταπιεσμένο, άνεργο, ανασφαλή, εύθραυστο και εξαρτημένο από διάφορα συμφέροντα, πολιτικές και μιντιακές επιρροές, οι οποίες καταφέρνουν τις περισσότερες φορές να εξασφαλίζουν μονοσήμαντες ισορροπίες, σχεδόν πάντα προς το συμφέρον κάποιας πλευράς που ασκεί εξουσία.
Ζούμε ανάμεσα σε ισορροπίες που ανά πάσα στιγμή παραπαίουν και ανατρέπονται. Δεν αναφέρομαι αποκλειστικά στις πολιτικές και κοινωνικές ισορροπίες, αλλά και σε εκείνες του πνεύματος και της σκέψης, οι οποίες είναι συγχρόνως και δυνάμεις, οι οποίες πολλές φορές μάχονται μεταξύ τους, έρχονται, ενίοτε μεσουρανούν, κάποτε παρέρχονται κατά εποχές και διαστήματα.
Πριν κλείσω, θα ήθελα να καταθέσω μια υποκειμενική παρατήρηση: η συγκέντρωση τόσων αναρίθμητων θεωρητικών, πολιτικών, ιδεολογικών, θρησκευτικών, ερευνητικών, ιστορικών σκέψεων, προς το παρόν έχουν ως άθροισμα την… παραγωγή Τραμπ, Ερντογάν, Όρμπαν, Κιμ, αυταρχικές, σκληρές ασιατικές, αφρικανικές και λατινοαμερικανικές, ακόμα και δικτατορικές, ηγεσίες· πρόσωπα και σύμβολα που προκαλούν το θλιβερό μειδίαμά μας, αλλά και τη θλίψη μας, ως προς την αναμονή ενός ουτοπικού μέλλοντος ελπιδοφόρου και αισιόδοξου…
Η μπότα στο λαιμό του άτυχου Φλόιντ, είναι η ίδια με εκείνη της Γκεστάπο και των Ες-Ες, 80 χρόνια πριν σε άλλα σημεία του πλανήτη Γη.
Τα σύμβολα γι αυτό υπάρχουν· για τη διατήρησή τους στο διηνεκές του χρόνου και κυρίως της μνήμης.