Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκάλυψε την περασμένη Τετάρτη ένα πρωτοφανές σε μέγεθος σχέδιο ανάσχεσης της χειρότερης ύφεσης των τελευταίων χρόνων, αλλάζοντας πλεύση μετά την τουλάχιστον άστοχη αντίδραση της ηγεσίας της το πρώτο διάστημα της κρίσης.
Η πρόταση για ένα Ταμείο Ανάκαμψης, έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά της μέχρι να υιοθετηθεί καθώς πρέπει να κερδίσει την ομόφωνη υποστήριξη των κρατών μελών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Όμως αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς μία στενότερη οικονομική και πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, καθώς για να χρηματοδοτήσει το Ταμείο η Επιτροπή σκοπεύει να εκδώσει για πρώτη φορά κοινό χρέος αξίας 750 δις, εκ των οποίων τα 500 θα αποπληρωθούν από νέους ευρωπαϊκούς πόρους και όχι από τα κράτη μέλη
Το πρώτο στοίχημα για τον νότο, αυτό επικράτησης των επιδοτήσεων στο μείγμα του νέου πακέτου σε ένα ποσοστό της τάξεως του 70% φαίνεται ότι κερδήθηκε σε πρώτο βαθμό. Οι τέσσερεις «φειδωλοί» όμως (Αυστρία, Σουηδία, Ολλανδία και Δανία) επιμένουν ακόμα στην ανάγκη για δάνεια. Όμως αυτή τη φορά, φαίνεται ότι έχουν χάσει από σύμμαχό τους την Γερμανία η οποία πρόκειται να αναλάβει την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε ένα μήνα και προσπαθεί να αποτινάξει τις ευθύνες για την απαράδεκτη στάση της να συγκρατήσει υγειονομικό υλικό την πρώτη εβδομάδα της πανδημίας αλλά και την θλιβερή απόφαση του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Βέβαια η πανδημία έχει αλλάξει σημαντικά τις συνθήκες για όλους, μαζί και για την Ελλάδα, η οποία πρέπει να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της οικονομίας της και της τουριστικής βιομηχανίας της παρά τις καταστροφικές συνέπειες της πανδημίας σε αυτόν τον τομέα. Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η χώρα μας θα λάβει 22,5 δις σε επιδοτήσεις και 9,5 δις σε δάνεια, ενώ για παράδειγμα η Πορτογαλία, μία χώρα με παρόμοια χαρακτηριστικά θα λάβει 15 δις σε επιδοτήσεις και 11 δις σε δάνεια. Αυτά τα τόσο γενναία πακέτα, δίνουν στην Ελλάδα την δυνατότητα να χρηματοδοτήσει σοβαρές τομές προς όφελος των πολιτών. Σε συνδυασμό με τους πόρους από τα Ταμεία και την ανακατεύθυνση πολιτικών το πακέτο που θα φτάσει στη χώρα μας θα αποτελεί σωσίβιο μέσα σε αυτή την πρωτόγνωρη τρικυμία. Παρά τις συνθήκες μεγάλης δημοσιονομικής πίεσης, όπως δείχνουν οι προβλέψεις απαισιόδοξων και αισιόδοξων, οι προτάσεις της Επιτροπής μας δίνουν το περιθώριο ώστε να διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή καθώς και με σωστές, διαφανείς πολιτικές, μακριά από τεχνάσματα και δήθεν προγράμματα κατάρτισης με voucher, να αναμορφώσουμε το παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας μας σε μια βιώσιμη κατεύθυνση.
Είναι σημαντική η συμμαχία του Νότου και στο θέμα των κρατικών ενισχύσεων. Εξαιτίας των μαζικών ενέσεων ρευστότητας στις μεγάλες εταιρίες του Βορρά με την χαλάρωση των κανόνων λόγω πανδημίας, μπορεί να υπάρξει στρέβλωση της ανταγωνιστικότητας της Εσωτερικής Αγοράς με σημαντική παρενέργεια, τον επεκτατισμό εις βάρος των εταιριών του Νότου.
Επίσης, φαίνεται ότι η Ευρώπη αναγνωρίζει τις ελλείψεις των πρώτων ημερών της κρίσης. Ακούγοντας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που το ζητούσε από την αρχή, δημιουργεί ένα ξεχωριστό πρόγραμμα υγείας με 9 δις ευρώ, με στόχο τόσο την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγείας αλλά και την ενίσχυση της συνεργασίας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Παράλληλα, αναθεωρεί προς τα πάνω τον προϋπολογισμό που αφορά τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας για τον οποίο είμαι εισηγητής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα 3,1 δις ευρώ, όταν στην διαπραγμάτευση του Φεβρουαρίου η χρηματοδότηση είχε πέσει κάτω από το ψυχολογικό όριο του 1 δις ευρώ. Κατά τη διάρκεια της κρίσης το rescEU στήριξε τα Κράτη Μέλη που χρειάστηκαν υγειονομικό υλικό, που αγοράστηκε με 100% Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση παραδίδοντας μάσκες και άλλο προστατευτικό εξοπλισμό στην Ιταλία, Ισπανία και Κροατία.
Παρά το θετικό κλίμα που δημιούργησαν οι ανακοινώσεις της Επιτροπής, είναι ακόμα πολύ νωρίς για να εφησυχάζουμε. Οι διαπραγματεύσεις τους επόμενους μήνες θα είναι σκληρές και επίμονες και όλοι μας, θα πρέπει να πιέσουμε ώστε να καμφθούν οι όποιες αντιδράσεις, διαμορφώνοντας τις συνθήκες για μία πραγματικά ευρωπαϊκή απάντηση βασισμένη στην αλληλεγγύη.
* Ο Νίκος Ανδρουλάκης – Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ – Μέλος S&D»
