Νίκος Τσούλιας*: Γράμμα για την Ημέρα της Ευρώπης

Αγαπητή Ευρώπη,
Σε αγαπήσαμε γιατί στήριξες το σύγχρονο δυτικό πολιτισμό στο δικό μας αρχαιοελληνικό πολιτισμό, γιατί στο δικό μας Διαφωτισμό των παραλιών της Μικράς Ασίας, της Αθήνας και άλλων πόλεών μας ανά τη Μεσόγειο εδραίωσες το δικό σου Αναγεννησιακό Διαφωτισμό και ανανέωσες τη νεωτερικότητα.
Σε υμνήσαμε, γιατί μόνο εσύ – σε σχέση με όλη την άλλη ανθρωπότητα – δημιούργησες μετά τον τελευταίο πόλεμο με οδηγό τη σοσιαλδημοκρατία: κράτος πρόνοιας και κράτος δικαίου και έδωσες πνοή στον κόσμο της εργασίας. Γιατί εδώ ξεφύτρωσαν τα μεγάλα κοινωνικά κινήματα. Γιατί οι διανοούμενοί σου άνοιξαν και ανοίγουν όλο και νέους ορίζοντες στον στοχασμό και στον ορθολογισμό. Γιατί «δεν δημιούργησες μια οποιαδήποτε επιστήμη αλλά την παγκόσμια επιστήμη» (Νήντχαμ).
Σε πιστέψαμε, γιατί πρώτη εσύ άνοιξες το δρόμο για μια υπερεθνική δομή για να προάγεται η συνεργασία και η ειρήνη: με την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να βαδίσουν μαζί κράτη και έθνη, λαοί και κοινωνίες με ανοιχτές και δημοκρατικές αντιλήψεις και με πλουραλισμό.
Σου έχουμε αδυναμία, γιατί ερωτευθήκαμε τόσες και τόσες πόλεις σου: το Παρίσι, τη Ρώμη, τη Βαρκελώνη, το Άμστερνταμ, το Όσλο…, γιατί θέλουμε να ζήσουμε ένα μέρος της ζωής μας στους δικούς σου όμορφους τόπους, γιατί θαυμάζουμε της Τέχνης σου τα αστέρια: τον Βαν Γκογκ, τον Πικάσο, τον Μιχαήλ Άγγελο, τον Νταλί, τον Μανέ…, γιατί πορευτήκαμε και πορευόμαστε μαζί με τόσους και τόσους συγγραφείς σου: τον Σαίξπηρ, τον Γκαίτε, τον Δάντη, Καμύ, τον Μαρξ, τον Φρόιντ, τον Θερβάντες, τον Τόμας Μαν, τον Γκράμσι, τον Σαρτρ, τον Έλιοτ…  
Όμως, αγαπητή Ευρώπη, μη αφήσεις τον κυνικό νεοφιλελευθερισμό και τις δυνάμεις της αγοράς να σβήσουν το Φως της ιστορίας σου, να παραχώσουν τα πολιτικά σου διαμάντια: το κοινωνικό κράτος και τον προοδευτικό πολιτικό σου φιλελευθερισμό, τη δημοκρατία και την ανοιχτή κοινωνία. Βέβαια είχες και έχεις έντονο χρώμα καπιταλισμού – αλλά η ισχυρή αμφισβήτησή του απ’ εδώ θα έρθει, από τα κινήματα και τους εργαζόμενους. Δεν θα δεχτούμε τη βαρβαρότητα ως περιεχόμενο της ζωής μας!
Μην αφήσεις να ξαναεπωαστεί το αυγό του φιδιού, του ναζισμού και του φασισμού. Ακύρωσε τις φιλοπολεμικές κινήσεις. Έχεις και ένα θλιβερό μέρος του παρελθόντος σου: την απόλυτη φρίκη του μαζικού θανάτου. Το Άουσβιτς, το Νταχάου, το Ολοκαύτωμα είναι η κατάμαυρη εικόνα σου. Μην δίνεις κανένα πάτημα για να σταθούν ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία. Μη μολύνεις τον ουμανισμό σου!
Καλή μου φίλη, υπάρχει κάτι πολύ βασικό, απόλυτα καθοριστικό. Δεν έχεις καμιά τύχη στο σκληρό ανταγωνισμό της παγκοσμιοποίησης, με τις Η.Π.Α., την Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία, τις Ασιατικές τίγρεις, αν εγκαταλείψεις το φωτεινό μέρος της ιστορίας σου, το απόλυτα συγκριτικό πλεονέκτημά σου, τον διαφωτισμό και τη δημοκρατία. Σε μια τέτοια εκδοχή η παρακμή θα σε αλώσει από παντού. Θα πας σε νέο Μεσαίωνα!
Αντιγράφω από τον φίλο μου Καμύ έναν ύμνο για σένα, γιατί με εμπνέει στον ίδιο αγώνα. «Είσαι μια θαυμαστή γη καμωμένη από μόχθο και ιστορία όλα αυτά τα λουλούδια κι αυτές οι πέτρες, αυτοί οι λόφοι και αυτά τα τοπία, όπου ο χρόνος των ανθρώπων κι ο χρόνος του κόσμου έσμιξαν τα γέρικα δέντρα με τα μνημεία. Η θύμησή μου έλιωσε αυτές τις απανωτές εικόνες για να φτιάξει μ’ αυτές ένα μόνο πρόσωπο, το πρόσωπο της πιο μεγάλης μου πατρίδας… Ποτέ δεν χάσαμε μια ιδέα και μια ελπίδα, την Ιδέα και την Ελπίδα της Ευρώπης».  
Τιμώ την Ημέρα σου – και ελπίζω την Ημέρα μας – για τη λάμψη σου στη δημοκρατία, στον ανθρωπισμό, στους κοινωνικούς αγώνες, για την αγωνία σου για χειραφέτηση και αυτοπραγμάτωση του πολίτη, για προοδευτική κοινωνία!   

Υ.Γ.: Θέλω να σε ρωτήσω κάτι απλό αλλά πολύ σημαντικό. Είσαι πράγματι Ενωμένη Ευρώπη;    

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 47 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια