Γιάννης Ν. Κουμέντος*: Η υποταγή της Παιδαγωγικής στην επικοινωνία

Σε λίγο διάστημα συμπληρώνεται ένας χρόνος από τις εκλογές του 2019 και την ανάληψη της κυβερνητικής ευθύνης από τη Ν.Δ.
Η αλήθεια είναι ότι η αποκατάσταση της «κανονικότητας», δεν έχει χρονική μακροβιότητα. Η χώρα χρειάζεται βαθιές και γενναίες αλλαγές για να ανταποκριθεί στα νέα παγκόσμια δεδομένα.
Τι έγινε όμως στα θέματα της Παιδείας; Δυστυχώς ακολουθήθηκε μια επιδερμική πολιτική θεραπείας «της ασπιρίνης». Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι σήμερα να «ζουν και να βασιλεύουν» όλοι οι αντιμεταρρυθμιστικοί νόμοι της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ.
 Ήρθε και η συγκυρία της πανδημίας άλλαξε προσωρινά την «αντζέντα», αλλά φυσικά δεν άλλαξε την ζωή. Το Σεπτέμβρη του 2020 τα σχολεία θα ανοίξουν με το ίδιο αναχρονιστικό πλαίσιο, στη Διοίκηση, στο περιεχόμενο, στις διδακτικές μεθοδολογίες.
Η πανδημία επιβεβαίωσε όμως και την πολιτική πρακτική της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας και ανέδειξε όλε τις αδυναμίες που είχε. Κανένας ουσιαστικός διάλογος στο Εθνικό Θέμα της Παιδείας, καμία τεκμηρίωση, αποσπασματικότητα και επιδερμικότητα στην αντιμετώπιση των κρίσιμων και πρωτόγνωρων θεμάτων του «κλεισίματος» των σχολείων.
Και ξαφνικά το μεσημέρι της Παρασκευής, κατάθεση από την Υπουργό Παιδείας τροπολογίας σε άσχετο νομοσχέδιο, για τη ζωντανή οπτικοακουστική αναμετάδοση του μαθήματος στην τάξη, η οποία και ψηφίστηκε εντός ολίγων ωρών. Είναι προφανής η σύγχυση για τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Όλοι θυμήθηκαν, -ακόμα και αυτοί που αντιδρούσαν – τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας. Όμως αγνοούν βασικές αρχές της παιδαγωγικής και της διδασκαλίας. Τα τεχνολογικά μέσα δεν καθορίζουν την παιδαγωγική διαδικασία, αλλά αξιοποιούνται παιδαγωγικά σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές και μαθησιακές ανάγκες των μαθητών.
Το «Ψηφιακό Σχολείο», ήταν σημαντικό μέρος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του «Νέου Σχολείου», της «τρισκατάρατης Υπουργού Άννας Διαμαντοπούλου» και του «κακού» ΠΑΣΟΚ. Το «Ψηφιακό Σχολείο» και οι δράσεις του, είχαν προδιαγραφές, χρονοδιαγράμματα και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, από ΕΣΠΑ και ΠΔΕ. Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση και ως αντικείμενο (μάθημα διδασκαλίας),  αλλά και ως εργαλείο για όλα τα μαθήματα και κατά τη διάρκεια της ζώσας διδασκαλίας μαζί με το εποπτικό υλικό (π.χ. Φωτόδεντρο, e-book ) αποτελούσαν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της νέας σχολικής πραγματικότητας. Να μάθουν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες, ως αναπόσπαστο υλικό της καθημερινής διδασκαλίας στο σχολείο. Η εξ αποστάσεως διδασκαλία στη μορφή της ασύγχρονης διέθετε δυο πλατφόρμες του ΠΣΔ  (eclass και το e-me). Δεν διέθετε σύγχρονη εξ αποστάσεως για πολλούς και διαφόρους λόγους, μην ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε σε ανήλικα παιδιά, (παιδαγωγικοί, οικονομικοί λόγοι, προστασία προσωπικών δεδομένων κλπ).
Δυστυχώς η αντι-εκπαιδευτική και οπισθοδρομική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ σταμάτησε το πλαίσιο του «Ψηφιακού Σχολείου», με την κατάργηση ωρών διδασκαλίας της πληροφορικής στο Δημοτικό, με τη μη εφαρμογή της πιστοποίησης με την αποφοίτηση από το Γυμνάσιο, με την μη επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών, με τη μη παραγωγή νέου ψηφιακού υλικού, την μη ανανέωση του εξοπλισμού σε υπολογιστές και διαδραστικούς πίνακες..(Οι τελευταίες αγορές 8.000 laptop για τα σχολεία, έγιναν επί εδικού Γραμματέα Μ. Κοντογιάννη).
Δυστυχώς η ΝΔ, δεν έχει την ικανότητα ή την πολιτική βούληση να ανατρέψει το οπιστοδρομικό πλαίσιο που νομοθέτησε η κομματική, ιδεοληπτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ στην εκπαίδευση.
Με αφορμή την πανδημία του κορονοϊού η κ. Κεραμέως τι έκανε; Σύμβαση με ιδιωτική εταιρεία για την εξ αποστάσεως σύγχρονη διδασκαλία. Φυσικά γιατί δεν υπήρχε στο πρόγραμμα του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και μια τέτοια εφαρμογή και, πιθανόν να απαιτούσε χρόνο. Και τι άλλο; Επικαλέσθηκε την προσωπική ευθύνη των εκπαιδευτικών. Και ανταποκρίθηκαν οι εκπαιδευτικοί,  δείχνοντας προσωπική και κοινωνική ευθύνη, παρότι έμειναν χωρίς επιμόρφωση και εξοικείωση με τα νέα μέσα διδασκαλίας.
Υπογραμμίζω ότι, αναφερόμαστε σε ανήλικα παιδιά. Δεν θέτω θέματα υποδομών των σχολείων και οικονομικών δυνατοτήτων των οικογενειών. Υπάρχουν και αυτά και είναι μάλιστα σοβαρά.
Και φυσικά δεν είναι τυχαίο που η εξ αποστάσεως διδασκαλία ασύγχρονη ή σύγχρονη μαθημάτων στους μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ΔΕΝ θεωρείται διδακτέα ύλη. Γιατί; Γιατί έχει συνταγματικά, παιδαγωγικά και άλλα προβλήματα πρακτικής εφαρμογής.
Αυτό που έφερε ως τροπολογία η κ.Κεραμέως το μεσημέρι και νομοθέτησε το βράδυ, εξυπηρετεί:

• Τα ιδιωτικά σχολεία για να μην ζητήσουν οι γονείς, που θα κρατήσουν τα παιδιά στο σπίτι, τα χρήματα τους πίσω,
• Το επικοινωνιακό αφήγημα της, ότι κατάφερε να λύσει το πρόβλημα της εξ αποστάσεως διδασκαλίας και των ελλείψεων στις υποδομές,
• Να κτυπήσει την αριστερίστικη πολιτική της ηγεσίας της ΟΛΜΕ, που δεν ξέρει που πηγαίνει… και της δίνει συνέχεια αφορμές και ευκαιρίες.

Στην ουσία όμως ποιο είναι το πρόβλημα της ταυτόχρονης, δια ζώσης τηλε-παρουσίασης του μαθήματος της τάξης;

• Η ρύθμιση αυτή αγνοεί τη διαδραστική σχέση της διδασκαλίας. Δηλαδή, ότι ο εκπαιδευτικός δεν μιλάει κάνοντας μετωπική διδασκαλία εξ καθέδρας (όπως στην εκπαιδευτική τηλεόραση), αλλά συνδιαλέγεται, συμμετέχει, λύνει ασκήσεις και απαντά σωστά ή λάθος ο ανήλικος μαθητής μέσα στην τάξη. Δηλαδή η ζωντανή τηλε-μετάδοση της τάξης εκθέτει ανηλίκους μαθητές εκπαιδευτικά ή συμπεριφορικά στο κοινό. Άραγε πόσες ώρες την ημέρα, θα υπάρχει η ζωντανή σύνδεση της τάξης με τον /τους μαθητές που δεν θα έρθουν στο σχολείο; 6 ώρες την ημέρα ; 30 ώρες την εβδομάδα;
• Θέλει να αγνοεί την πραγματικότητα της υλικοτεχνικής υποδομής. Δεν έχουμε σε κάθε τάξη τον απαραίτητο εξοπλισμό, ούτε στα σχολεία υψηλές ταχύτητες στο διαδίκτυο. Γνωστή είναι η έρευνα της ΕΕ (2019) «2nd Survey of Schools: ICT in education ― Greece Country Report» η οποία αναφέρει για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ότι: ως προς τον εξοπλισμό και τις υποδομές το ποσοστό των σχολείων που διαθέτουν «υψηλό επίπεδο εξοπλισμού και σύνδεσης», δηλαδή laptops, computers, κάμερες, διαδραστικούς πίνακες για συγκεκριμένο αριθμό μαθητών και υψηλής ταχύτητας ευρυζωνική σύνδεση είναι 2% (δημοτικά), 9% (γυμνάσια) και 21% (λύκεια) έναντι μέσου όρου ΕΕ στο 35%, 52% και 72% αντίστοιχα. (Κατσαρός Γιάννης)
• Είναι διαφορετική η εξ αποστάσεως διδασκαλία ασύγχρονη ή σύγχρονη για τον εκπαιδευτικό από το σπίτι του ή από ένα δωμάτιο, που ελέγχει μόνο τον εαυτό του, από μια ζωντανή, λειτουργούσα τάξη, που έχει άλλα δεδομένα. Και φυσικά δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το τι θα γίνει με τα παιδιά ειδικής αγωγής, που έρχονται στο γενικό σχολείο και είναι 2,3 σε κάθε τάξη και είναι περισσότερο ευάλωτα στην δημόσια έκθεση.

Ο μαθητής όταν βρίσκεται στο σπίτι του είναι σε επιλεκτική έκθεση και έχει άλλη συμπεριφορά. Αυτός αποφασίζει πότε και πως θα κάνει διάλειμμα ή διακοπή της σύνδεσης. Δεν είναι λοιπόν το ίδιο η εξ αποστάσεως ασύγχρονη ή σύγχρονη διδασκαλία με την οπτικοακουστική σύνδεση της καθημερινής διδασκαλίας στη τάξη, που εκθέτει τους συμμετέχοντες μαθητές διαδικτυακά.
Και βεβαίως-και αυτό είναι μια πραγματικότητα- δεν έχουν όλοι οι εκπαιδευτικοί την ίδια ικανότητα και άνεση ζωντανής απευθείας τηλε-διδασκαλίας του μαθήματος της τάξης τους. Και δεν υπάρχει και προηγούμενη εμπειρία εφαρμογής. Δεν είναι λοιπόν εύκολη η κατάσταση…
Ούτε νομίζω ότι υπάρχει-αν δεν κάνω λάθος- στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο καθηγητής που έχει μεταδώσει ζωντανά διαδικτυακά μάθημα του από αμφιθέατρο, γεμάτο ενηλίκους φοιτητές.
Θα ήθελα πραγματικά να ενημερωθώ σε ποιό εκπαιδευτικό σύστημα και σε ποια χώρα υπάρχει η ζωντανή αναμετάδοση του μαθήματος της τάξης με ανήλικους μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου ή Λυκείου.

* Ο Γιάννης Κουμέντος είναι Εκπαιδευτικός Π.Ε.70 και πρώην Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε.

Πατήστε και δείτε τα 18 προηγούμενα άρθρα του Γιάννη Κουμέντου