Νίκος Τσούλιας: Κοινωνιολογία ή Λατινικά; Ή μήπως… Εθνικό Απολυτήριο;

Και να λοιπόν μια ανούσια ιδεολογική διαπάλη ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Παρακολουθούμε μια πολιτική διελκυστίνδα, η οποία φαινομενικά έχει πολιτικό περιεχόμενο αλλά στην ουσία είναι μια διαμάχη που αφορά το παρελθόν, που δεν έχει καμιά σχέση με τις ανάγκες και τις προκλήσεις της εποχής και που τελικά καταδεικνύει τις αδιέξοδες εκπαιδευτικές πολιτικές των δύο κομμάτων. Και να γιατί.
Ας πάρουμε τα πράγματα με κάποια σειρά. Το δεξιό κόμμα έχοντας συντηρητική αντίληψη υιοθετεί μια όψη της κλασικής παιδείας συμπεριλαμβάνοντας και τα Λατινικά στις Πανελλαδικές εξετάσεις. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η κλασική παιδεία δεν είναι ένα άκαμπτο σχήμα του απώτερου παρελθόντος, που μεταφέρεται ως απαράλλαχτη κιβωτός της Γνώσης. Και όχι μόνο αυτό, αλλά σήμερα έχει αναθεωρηθεί η έννοια της κλασικής και της γενικής παιδείας, στην οποία πλέον συμπεριλαμβάνονται και οι ξένες γλώσσες και οι νέες τεχνολογίες. 
Το αριστερό κόμμα υποστηρίζει την Κοινωνιολογία γιατί καλλιεργεί στους νέους ένα γνωστικό αντικείμενο, για να μπορούν να ερμηνεύουν ικανοποιητικά τις γενικότερες διεργασίες της κοινωνικής και της πολιτικής ζωής αλλά και να προάγουν πνεύμα κριτικής αντίληψης και  κουλτούρα αμφισβήτησης σε έναν κόσμο που αλλάζει κάθε ημέρα.
Μέχρι εδώ τα πράγματα φαίνεται να αντιστοιχούν στις ιδεολογίες και στις κοσμοθεωρίες των δύο κομμάτων και μάλιστα η εν λόγω αντιπαράθεσή εμφανίζεται να είναι και απαραίτητη στη διαπάλη των ιδεών. Κι όμως αυτή η αντιπαράθεση είναι εκτός πραγματικότητας.
Εκδηλώνεται γιατί και τα δύο κόμματα συμφωνούν σε ένα κοινό πεδίο, στο σύστημα πρόσβασης με περιεχόμενο τις περίφημες Δέσμες. Και συμφωνούν και σε κάτι ακόμα, ότι η αξία των μαθημάτων έγκειται κυρίως από τη συμμετοχή τους στις Πανελλαδικές εξετάσεις, γιατί δεν δέχεται το κάθε ένα από τα δύο κόμματα για το μάθημα που «υποστηρίζει» αντιπαραθετικά, ότι αρκεί το εν λόγω μάθημα να διδάσκεται στη Γ΄ Λυκείου και να εξετάζεται ενδοσχολικά.
Εδώ φυσικά υπεισέρχονται και οι ιδιαίτεροι επιστημονικοί κλάδοι των εκπαιδευτικών αλλά και οι αντίστοιχοι επιστημονικοί και επαγγελματικοί φορείς, που υπερασπίζονται με πάθος την πανελλαδική εξέταση των μαθημάτων τους, γιατί αλλιώς τα μαθήματα θα χάσουν την αξία τους… Η εν λόγω αντίληψη – περί της ξεχωριστής αξίας ή της απόλυτης υποβάθμισης του μαθήματος ανάλογα με το αν συμμετέχει στις Πανελλαδικές ή όχι αντίστοιχα – φυσικά διατρέχει και τον εκπαιδευτικό κλάδο στο σύνολό του και την μαθητική κοινότητα και την ελληνική κοινωνία!
Και για να επανέλθουμε στον πυρήνα του θέματός μας, το λάθος αφορά και τις δύο πλευρές. Η διαμάχη προκύπτει γιατί υποστηρίζουν από κοινού ένα σύστημα πρόσβασης, που υπονομεύει το λύκειο και ταλαιπωρεί το εκπαιδευτικό σύστημα από τη δεκαετία του 1990. Τριάντα χρόνια σχεδόν είμαστε εγκλωβισμένοι σε ένα σύστημα πρόσβασης – εξαιρουμένου αυτού του Ν.2525/1997 -, που έχει μια φοβερή μονομέρεια. Οι μαθητές σχεδόν από την Α΄ λυκείου (αλλά και καθ’ όλη τη φροντιστηριακή της υποστήριξη) προσανατολίζονται και διαβάζουν τα μαθήματα της «τελικής δικαίωσης», αυτά που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και φυσικά κάνουν καλώς (;), αφού έτσι τους ωθεί το σύστημα και η γενικότερη νοοτροπία.
Όμως υπάρχουν δύο βασικές παράμετροι που αγνοούνται από τα δύο κόμματα. α) Οι Δέσμες ενώ παραμένουν κυρίαρχες τρεις δεκαετίες, διαρκώς τροποποιούνται σε επιμέρους ζητήματα – όπως στην υπόθεσή μας Λατινικών και Κοινωνιολογίας – και όμως δεν ικανοποιούν κανέναν, αφού κάθε Υπουργός βάζει τη δική του «φοβερή» σφραγίδα! Οι Δέσμες δεσμεύουν το λύκειο και πολλά άλλα κρίσιμα ζητήματα της εκπαίδευσης και της μόρφωσης. β) Το Λύκειο είναι θεσμός γενικής εκπαίδευσης για τα ΓΕΛ και επαγγελματικής εκπαίδευσης για τα ΕΠΑ.Λ. Είναι ενιαίο και αδιαίρετο και παρέχει ισχυρή ποιοτική εκπαίδευση για όλους τους μαθητές. Δεν είναι θεραπαινίδα ή υπηρέτης του συστήματος πρόσβασης. 
Ποια είναι η λύση; Είναι γνωστή στην Ευρώπη εδώ και αρκετά χρόνια. Είναι το Εθνικό Απολυτήριο (Ε.Α.). Εδώ οφείλουμε να στρέψουμε τη συζήτηση. Εδώ προφανώς χωράνε και τα Λατινικά και η Κοινωνιολογία. Εμείς στο Κίνημα Αλλαγής έχουμε κάνει σχετικές επεξεργασίες για το Ε.Α., αλλά φυσικά δεν ισχυριζόμαστε ότι κατέχουμε και την ορθή μορφή του.
Επιμένουμε λοιπόν να αλλάξει η ατζέντα της σχετικής συζήτησης. Σε όλη τη μεταπολίτευση, σχεδόν μισόν αιώνα, το κύριο εκπαιδευτικό πρόβλημα είναι το σύστημα πρόσβασης και μάλιστα χωρίς ποτέ να λύνεται αλλά να είναι σε διαρκή εκκρεμότητα. Με τη δημιουργία του Ε.Α. το όφελος δεν θα είναι ότι επιτέλους θα διαμορφωθεί ένα μόνιμο σύστημα πρόσβασης – που απλώς θα στηρίζεται στο Ε.Α. – αλλά κυρίως στο ότι θα στρέψουμε το κύριο ενδιαφέρον μας στην ουσία της εκπαίδευσης και της παιδείας, στην εισαγωγή της εκπαίδευσης στην ψηφιακή εποχή.

Υ.Γ.: Για τα χαρακτηριστικά του Ε.Α. θα επανέρχομαι διαρκώς.

* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής

Πατήστε εδώ και δείτε τα 43  προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια