Η σημερινή κρίση βγάζει στην επιφάνεια ζητήματα που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την εκπαίδευση – ζητήματα που έχουν βρει θεσμική λύση αλλά το περιεχόμενό τους και η δυναμική τους έχουν στοιχεία ελλειμματικότητας.
Στη καθημερινή μας ζωή θα γνωρίσουμε πολλές μορφές συνεργασίας ανάμεσα σε άτομα, ομάδες ατόμων ή θεσμικά όργανα. Μία από αυτές είναι και η συνεργασία των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων με τους Εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας.
Ο όρος «συνεργασία» στην εκπαίδευση αναφέρεται σε μια μορφή ανώτερης συμμετοχής που προϋποθέτει ισότητα και κατανομή εργασίας (Sakellariou & Rentzou, 2007) και περιλαμβάνει μια πλήρη ανταλλαγή των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των εμπειριών προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των παιδιών (Peter & Helle Milter).
Σε μια εποχή που δύσκολα διατηρούμε τα όρια και σεβόμαστε τον ρόλο του «συνεργάτη» μας είναι πολύ εύκολο η σχέση αυτή να μην ευδοκιμήσει ή να δοκιμάζεται από συνεχείς αναταράξεις.
Αρκετές φορές έχουμε συναντήσει γονείς – μέλη Διοικητικών Συμβουλίων να απαξιώνουν ή ακόμη και να έρχονται σε αντιπαράθεση με εκπαιδευτικούς παρεμβαίνοντας δυναμικά και άστοχα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Από την άλλη, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου οι εκπαιδευτικοί δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν την μεταφορά του εκάστοτε προβλήματος από τον σύλλογο γονέων ή και ακόμη παραβλέπουν την ύπαρξη του συλλόγου γονέων. Και στις δύο καταστάσεις η συνεργασία αποβαίνει άγονη.
Το μυστικό που θα καταφέρει να διατηρήσει την συνεργασία αυτή σε άριστο επίπεδο είναι ένα: «οριοθέτηση ρόλων». Η σταθερή βάση σε αυτή την προσπάθεια καθηγητών – γονέων είναι ο κοινός στόχος, με μοναδικό επίκεντρο το παιδί. Μεταφέροντας τη προσωπική μου εμπειρία θα ήθελα να παρουσιάσω ψήγματα από το ιδανικό μοντέλο συνεργασίας Συλλόγων Γονέων Κηδεμόνων με τους εκπαιδευτικούς.
Στο πέρασμα του χρόνου αναπτύσσεται μια σχέση εμπιστοσύνης και τότε αρχίζουν να συμβαίνουν υπέροχα πράγματα, ένας Σύλλογος καθηγητών με ανοιχτή τη πόρτα καθημερινά πρόθυμος να συζητήσει οποιοδήποτε πρόβλημα αφορά στους μαθητές και να συμβάλλει στην εξεύρεση λύσης. Παράλληλα ανταλλάσσονται απόψεις και μοιραζόμαστε ιδέες για σχολικές εορτές, κτιριακά προβλήματα, εξωσχολικές δραστηριότητες όπως παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων ή ακόμη δημιουργία graffiti στη σχολική αυλή.
Ασφαλώς δεν λείπουν τα σοβαρά (αν και ελάχιστα) θέματα που αφορούν σε προβληματικές συμπεριφορές μαθητών. Ακόμη και εκεί ο διάλογος με ευαισθησία και γόνιμη συζήτηση κρίνεται απαραίτητος με βασικό συστατικό την τήρηση των ορίων που προϋποθέτει ο κάθε ρόλος. Σε αυτό το σημείο οφείλω να αναφέρω ότι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των Συλλόγων καλούνται πολλές φορές να μεταφέρουν απόψεις και θέσεις της γενικής συνέλευσης των γονέων υπερβαίνοντας τις προσωπικές τους διαφωνίες. Σε αυτή τη περίπτωση η αποστολή μας γίνεται εξαιρετικά άβολη, καθώς οφείλουμε να συμβιβάσουμε μέσα από την ιδιότητα μας έναν δύσκολο δυισμό.
Θέλω να τονίσω ότι μια σχέση συνεργασίας δεν είναι μία ετεροβαρής προσπάθεια αλλά μια αέναη διαδραστική διαδικασία… «Άλλωστε μόνοι μας μπορούμε να κάνουμε τόσο λίγα. Μαζί μπορούμε να καταφέρουμε τόσα πολλά» (Helen Keller).
Είναι κοινή πεποίθηση αλλά και καρπός των σχετικών εκπαιδευτικών ερευνών ότι όπου υπάρχει καλό κλίμα συνεργασίας μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών, αναπτύσσεται εύφορο έδαφος για ένα θετικό για τους μαθητές μαθησιακό κλίμα. Η καλλιέργεια καλών σχέσεων μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών, των δύο κύριων παραγόντων της διαπαιδαγώγησης, αποτελεί και κρίσιμο συντελεστή για την πολιτιστική ανάπτυξη του σχολείου.
Παράλληλα αντιμετωπίζονται πολύ εύκολα οι όποιες δυσκολίες παρουσιάζονται στην καθημερινότητα της σχολικής λειτουργίας. Πόσα και πόσα προβλήματα δεν επιλύονται όταν δίνονται αμοιβαίες εξηγήσεις, όταν καλλιεργείται ένα περιβάλλον ουσιαστικού διαλόγου, αλληλοκατανόησης και αλληλοσεβασμού; Πολλές φορές οι εκπαιδευτικοί δεν γνωρίζουν ιδιαιτερότητες των μαθητών τους με αποτέλεσμα να μην μπορούν ούτε να ερμηνεύσουν τις συμπεριφορές των μαθητών τους ούτε και να βρίσκουν μεθόδους ενίσχυσης της αυτοπεποίθησής των.
Οι γονείς όταν διαπιστώνουν ένα ένθερμο ενδιαφέρον για τα παιδιά τους εκ μέρους των εκπαιδευτικών, δίνουν την ψυχή τους για να βελτιώσουν τη σχολική ζωή. Η διαμόρφωση προσωπικών σχέσεων συνεργεί σημαντικά στην ενθάρρυνση των εκπαιδευτικών για όλο και μεγαλύτερη προσφορά στο έργο τους. Η τριμερής «συνάντηση» και συνεργασία εκπαιδευτικών, γονέων και μαθητών είτε σε συλλογικό επίπεδο είτε σε προσωπικό απελευθερώνει δημιουργικές δυνάμεις όλων και προάγεται στην πράξη ο κοινός αγώνας για ένα προοδευτικό μέλλον.
* Ο Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής
* Η Νατάσα Αγγέλη, Πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων του 3ου ΓΕΛ Αγίων Αναργύρων, Μέλος του Τομέα Παιδείας του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
Πατήστε εδώ και δείτε τα 38 προηγούμενα άρθρα του Νίκου Τσούλια
