Το θετικό ξάφνιασμα που νιώσαμε με το ιταλικό εύρημα… αντίστασης στον κορονοϊό, μέσω τραγουδιού στη Νάπολη, τη Ρώμη και σε άλλες περιοχές, μιας τεράστιας γεωγραφικής ακτίνας, είναι τόσο σημαντικό θέμα που δεν μπορώ να το παραβλέψω. Ολόκληρο το διαδίκτυο, sites αλλά και κάθε ηλεκτρονική πλατφόρμα, φιλοξένησε αυτό το συγκινητικό θέαμα μιας τόσης αυθόρμητης συλλογικής και μαζικής αντίδρασης που δεν ξέρω αν έχει προηγούμενο…
Γνωρίζω, κατά κάποιον τρόπο, το ταπεραμέντο των Ιταλών καθ’ ό,τι έχω ζήσει στο παρελθόν (1969-1975) στη Μολφέτα, την Πάντοβα και το Μιλάνο. Γνωρίζω, για να είμαι πιο ακριβής, την αγάπη τους για τη μουσική, το μεράκι και τον αυθορμητισμό που τους χαρακτηρίζει, ιδίως από την μέση και κάτω· συνδέθηκα και συνδέομαι με ανθρώπους με τους οποίους έχουμε κοινά χαρακτηριστικά, επιβεβαιώνοντας το παλαιό και γνωστό «una faccia una razza».
Όπως φαίνεται, προϋπήρξε ένα ηλεκτρονικό ραντεβού, το οποίο έγινε αποδεκτό από ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών, σχεδόν ως πατριωτική αντίδραση· ένα παρορμητικό ρεύμα κόσμου, που… συμμετείχε, στις 6μμ ακριβώς, στην μεγαλύτερη ίσως «συναυλία» εθνικού (πιο εθνικού δεν γίνεται) σκοπού.
Η χώρα (Ιταλία), η οποία χτυπήθηκε από τον κορονοϊό όσο καμία άλλη ευρωπαϊκή, παίρνει αυστηρά μέτρα προστασίας, όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η βαριά βιομηχανία, ο τουρισμός και εν γένει η οικονομία της, έχουν χτυπηθεί, ενώ η ακόλουθη ύφεση λειτουργεί ως παράδειγμα αποφυγής για τις άλλες χώρες. Ίσως, το γεγονός και το βίωμα της οικονομικής κρίσης να συνέτεινε στη δημιουργία ενός αυθόρμητου κύματος (ή μήπως κινήματος;) αντίδρασης των πολιτών και της κοινωνίας μπροστά σε έναν ενδεχόμενο όλεθρο… Είναι αυτές οι ιδιαίτερες στιγμές της ιστορίας, κατά τις οποίες κάποια ξεχωριστή… ανάγκη ξεκινά από ατομική και γρήγορα γίνεται συλλογική (με τη μορφή μηνύματος;), διαχέεται μια χημεία και οργανώνεται ένα συμβάν από το πουθενά…
Απ’ ότι θυμάμαι, οι Ιταλοί, είναι ζυμωμένοι και επηρεασμένοι από την τέχνη τού λυρικού και λόγιου τραγουδιού, τόσο όσο εμείς καθοριστήκαμε μαζικά από το δημοτικό και λαϊκό τραγούδι μας. Ίσως το διαφορετικό δέσιμο να είναι απόρροια της ξεχωριστής ιστορικής μας πορείας. Εκείνοι έχουν να αντλούν παιδεία από τις ιστορικές όπερες, οι οποίες χάραξαν έναν ολόκληρο λαό τον 19ο αιώνα, που έσταξαν πολλές σταγόνες στο DNA τους. Για να μην αναφερθώ σε ονόματα όπως των Παλεστρίνα, Μοντεβέρντι, Γκαλιλέι, Φρεσκομπάλντι, Κορέλλι, Βιβάλντι, Σκαρλάττι, Αλμπινιόνι, Ροσίνι, Ντονιτσέττι, Βέρντι, Πουτσίνι, Κλεμέντι, Ρεσπίγκι ή στους Ρότα, Νόνο, Μορρικόνε, Πιοβάνι και ο κατάλογος τελειωμό δεν έχει…
Παρόλο τον πλούτο παλαιών λαϊκών παραδοσιακών τραγουδιών στις ξεχωριστές τοπικές διαλέκτους, σε όλους τους νομούς και περιοχές της Ιταλίας, αν και από το μισό του 20ού έως τώρα, η προβολή της παράδοσής τους οπισθοχώρησε αρκετά και συρρικνώθηκε.
Η βιομηχανία τού τραγουδιού, στη γείτονα χώρα, είναι πολύ εξελιγμένη, με κυρίαρχο είδος βέβαια ένα μείγμα αμερικανάτας με ευρωπαϊκά πασαλείμματα, όπως όλες οι χώρες δορυφόροι της εμπορικής αμερικανικής κουλτούρας. Πάρτε για παράδειγμα τη φετινή «ελληνική» συμμετοχή της Ελλάδας στο γερασμένο φεστιβάλ τραγουδιού της Γιουροβίζιον… Τι σχέση έχει με το ελληνικό τραγούδι αυτό το κατασκεύασμα; Εξάλλου, είναι κοινό μυστικό πως οι νότιες χώρες της Ευρώπης, λίγο-πολύ, έχουν υποστεί επιρροές κατά μεγάλο μέρος από την imperium κουλτούρα, ειδικά από την εποχή του 1970, όταν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες επηρεάστηκαν από τα πρώτα στάδια της παγκοσμιοποίησης, τότε που βιαζόντουσαν να μπουν στην παγκόσμια μουσική αγορά…
Δεν είναι της στιγμής να αναλύσουμε αυτά τα μουσικά υποπροϊόντα. Θα σταθούμε στο «ραντεβού» τού ιταλικού λαού και στο τραγουδιστικό του ξέσπασμα, που συγκίνησε ολόκληρο τον κόσμο και το παράδειγμά του είναι, εκ των πραγμάτων, πολύ ισχυρό.
Θα παρασύρει, ελπίζω, και άλλες χώρες να προβούν σε ευφάνταστες κινήσεις, για να ξεπεράσουν τον φόβο, την απομόνωση και τις όποιες δυσκολίες, διότι, ο καταραμένος ιός έχει προκαλέσει έναν επικίνδυνο, διαφορετικό και ιδιόμορφο πόλεμο! Έναν πόλεμο δίχως αντίπαλους στρατούς. Έναν πόλεμο, στον οποίο συστρατεύονται όλοι οι λαοί σύσσωμα, εναντίον του.
Είναι τόσο σπάνιο στην καθημερινή μας ζωή, σε αντίθεση με κεφαλαιώδεις στιγμές της ιστορίας, να είμαστε εμείς δίχως «τους άλλους»· γι’ αυτό και πιστεύω πως, το τραγούδι των Ιταλών από τα μπαλκόνια, θα αποδειχθεί ισχυρό μήνυμα προς όλους, για να γίνει συνείδηση η παλλαϊκή, η ενωτική, το «όλοι εμείς μαζί» και κάθε άλλη συσπειρωτική κίνηση, που θα νικήσει την επικίνδυνη νόσο και όχι μόνο…
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
