Ποτέ άλλοτε στις τελευταίες δεκαετίες δεν είχαμε ένα τόσο μεγάλο νέο πρόβλημα υγείας όσο σήμερα με τον κορονοϊό. Ακόμα και στην περίπτωση του AIDS (HIV) η όλη κατάσταση δεν ήταν τόσο γκρίζα.
Και ενώ δεν έχουμε ακόμα εισέλθει στο maximum της επίδρασης της ασθένειας, ο δικαιολογημένος φόβος και ο υπερβολικός πανικός συνιστούν ένα δευτερογενές μεν αλλά εξίσου σημαντικό πρόβλημα. Η επίδραση αυτού του προβλήματος στην ελληνική αλλά και στην παγκόσμια οικονομία είναι απροσδιόριστη ακόμα – όμως διαφαίνεται ότι θα είναι πολύ αρνητική. Για τη χώρα μας είναι πλέον πιθανό να μην πιάσει τους δημοσιονομικούς στόχους της αφού η ναυτιλία και ο τουρισμός, που θα πληγούν κατά πολύ, έχουν μεγάλο μερίδιο στην οικονομία.
Σε όλες τις μορφές επιδημίας και ιδιαίτερα στην πρώτη φάση της το πιο σημαντικό δεν είναι η εύρεση του σχετικού εμβολίου – άλλωστε εδώ πάντα γίνεται «αγώνας δρόμου» μεταξύ ιατρικής έρευνας και μεταλλάξεων των ιών – αλλά η μικρότερη δυνατή εξάπλωσή της, η μικρή δεξαμενή της. Με δεδομένο ότι δεν έχουμε ακόμα εισέλθει στη λεγόμενη εκθετική φάση, που θα χαρακτηρίζεται από ταχεία εξάπλωση η επιδημία, απαιτείται τώρα η «επίθεση» των μέτρων προστασίας. Κάτι ανάλογο και αρκετά επιτυχημένο είχε γίνει με το AIDS στη χώρα μας στη δεκαετία του 1990.
Τα μέτρα προστασίας πρέπει να αφορούν κάθε παράμετρο του προβλήματος και να τηρούνται με απολυτότητα. Η διαφύλαξη της δημόσιας υγείας είναι ευθύνη και της πολιτείας αλλά και όλων των πολιτών. Το αξιακό φορτίο μιας κοινωνία φαίνεται ανάγλυφο στις πολύ δύσκολες στιγμές της.
Ίσως να είναι χρήσιμο να πούμε μερικές αυτονόητες γενικές παρατηρήσεις, γιατί και στη χώρα μας κυκλοφορούν προκαταλήψεις, άγνοια, μεσαιωνισμοί. Η φύση δεν είναι δημιουργημένη μόνο για τον άνθρωπο! Κάθε έμβια μορφή ύλης έχει ως βασικό στοιχείο της την αναπαραγωγή της. Όσο φυσικό γεγονός είναι η δύναμη της βαρύτητας τόσο φυσικό ον είναι και οι ιοί. Δεν πρόκειται περί διαμάχης καλού και κακού. Οι ασθένειες δεν έχουν καμιά σχέση με τη μεταφυσική ούτε με τις θρησκευτικές κατά καιρούς ανορθολογικές ερμηνείες. Είναι στοιχεία της φυσικής πραγματικότητας. Η φύση του ίδιου του ανθρώπου είναι και πεπερασμένη και τρωτή! Η ζωή και η υγεία είναι αγαθά, που πρέπει διαρκώς να τα επιμελούμαστε.
Οι ιοί δεν κατατάσσονται ούτε στην έμβια ύλη ούτε και στην άβια – είναι στο «ενδιάμεσο». Αν είναι έξω από το κύτταρο, είναι ανενεργοί και πλήρως ακίνδυνοι. Αν εισέλθουν σε κύτταρο, τότε ανάλογα με τον αριθμό τους και τη φύση τους, μπορεί να προκαλέσουν μικρό ή μεγάλο πρόβλημα ή και κανένα πρόβλημα, που είναι και το πιο πιθανό, αφού το ανοσοποιητικό σύστημά μας και οι αμυντικοί μηχανισμοί του σώματός μας δίνουν κάθε στιγμή άπειρες κερδισμένες μάχες κατά των κάθε λογής μικροβίων, που ποτέ δεν τις αντιλαμβανόμαστε.
Η παγκοσμιοποίηση με όλα τα στοιχεία της (διεθνοποίηση των εθνικών οικονομιών, ανοιχτά σύνορα, συμπίεση του χώρου και του χρόνου, κλιματική αλλαγή, άμεση επικοινωνία με κάθε γωνιά της Γης, διαδίκτυο κλπ) αφενός καταδεικνύει την ενότητα της ανθρωπότητας και τα κοινά προβλήματα και αφετέρου την συνολική αλληλοϋποστήριξη για να βρεθούν λύσεις. Η ψηφιακή πραγματικότητα δημιουργεί ένα νέο πεδίο, που υπερβαίνει τις δεσμεύσεις της παραδοσιακής / βιομηχανικής πραγματικότητας. Πολλές εργασίες και υπηρεσίες μπορούν να γίνουν από το σπίτι, να μειωθούν μετακινήσεις, συναντήσεις και συναθροίσεις ανθρώπων, που σε αυτή τη φάση συνεργούν στα μέτρα προστασίας.
Η εικόνα ερήμωσης που παρατηρείται σε πόλεις της Ηλείας, της Αχαΐας, της Ζακύνθου είναι εφιαλτική. Είναι όμως προσωρινή. Και εδώ οφείλουμε όλοι να εργαστούμε να κλείσει η παρένθεση του κορονοϊού με την επιθετική της μεταδοτικότητα – γιατί ο ιός θα παραμείνει – το συντομότερο! Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον κορονοϊό. Αρκεί να τηρούμε απόλυτα τις οδηγίες των επίσημων θεσμών της πολιτείας και των επιστημονικών φορέων, να μην αυτοσχεδιάζουμε, να μην υιοθετούμε αντιεπιστημονικές αντιλήψεις και πρακτικές, να έχουμε υπεύθυνη συμπεριφορά.
* Νίκος Τσούλιας, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) και νυν Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής
