Ο Πρωθυπουργός, τις τελευταίες ημέρες, υιοθέτησε την θέση για την προσφυγή στην Χάγη, για το θέμα της ΑΟΖ.
Τι σημαίνει αυτό και ποιες εναλλακτικές επιλογές υπάρχουν;
Από τον συνδυασμό των απαντήσεων και των επιλογών, εξαρτάται, εάν η πρόταση θα έχει πρακτικό αντίκρισμα και φυσικά, εάν τα αποτελέσματα θα είναι εθνικά αποδεκτά.
Γιατί όμως ο Μητσοτάκης υιοθέτησε αυτήν την θέση τώρα, όταν πριν λίγες ημέρες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είχε δηλώσει: «Η Χάγη είναι μακριά».
Η κυβέρνηση κατάλαβε, έστω και καθυστερημένα, ότι οι εξελίξεις επιταχύνονται, με την Τουρκία να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού μέσα σε λίγους μήνες η επιθετική ρητορική του Ερντογάν, εξελίχθηκε σε πρακτικά βήματα, που δημιουργούν τετελεσμένα εις βάρος της χώρας μας.
Η ανακήρυξη της ΑΟΖ Νοτιοανατολικά της Κρήτης από την Τουρκία, με την κατάθεση των χαρτών και των συντεταγμένων στον ΟΗΕ, και η υπογραφή του μνημονίου οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, δεν είναι επιθετική ρητορική, είναι αναθεωρητική πρακτική.
Η Τουρκία δεν αμφισβητεί τα δυνητικά κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας στην περιοχή αυτή, τα σφετερίζεται.
Δικαίως, η χώρα μας καταγγέλλει ως παράνομες τις αποφάσεις αυτές, όμως κανένα κράτος, πλην της Κύπρου, δεν τις θεωρεί παράνομες, ακόμη και η κοινή θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ, αναφέρει ότι: «Το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, είναι νομικά άκυρο», όλοι ξέρουν την μικρή, αλλά σημαντική διαφορά.
Όλες οι άλλες ανακοινώσεις, μεταξύ αυτών των ΗΠΑ και της Ρωσίας, αναφέρουν, ότι: «Είναι αντιπαραγωγικές και οξύνουν τα προβλήματα».
Η κυβέρνηση φαντάζομαι διαπίστωσε ότι:
- Η παραβατική Τουρκία, βρίσκεται στα τραπέζια, όπου αποφασίζεται το μέλλον της Συρίας και της Λιβύης και η χώρα μας όχι. Και αν αυτό είναι λογικό στην περίπτωση της Συρίας, όπου όμως το τραγικό είναι ότι απουσιάζουν και οι χώρες της Δύσης, δεν είναι και τόσο λογικό, στην υπόθεση της Λιβύης.
Η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα με την Λιβύη και η χώρα αυτή, με την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση, δηλαδή και από την χώρα μας, έχει υπογράψει ένα μνημόνιο καθορισμού των θαλάσσιων συνόρων με την Τουρκία, που αφαιρεί κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.
Η υπόσχεση πού πήραμε, για την συμμετοχή μας σε μια ομάδα εργασίας, δεν πρέπει να μας ικανοποιεί, γιατί σημασία έχει, το τραπέζι που αποφασίζει. - Η πολιτική διαβούλευση που ξεκίνησαν οι δυο χώρες, Ελλάδα και Τουρκία, σύντομα θα αποδειχθεί ότι, ουσιαστικά νομιμοποιεί την πολιτική της Άγκυρας και οδηγεί σε αδιέξοδο την χώρα μας.
Η Τουρκία δηλώνει ότι: «Αν η Ελλάδα έχει διαφωνίες για τον καθορισμό των ορίων της ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, είμαστε πρόθυμοι να συζητήσουμε μαζί της». Βέβαια η Άγκυρα δεν δείχνει μεγαλοψυχία απέναντι στην Ελλάδα με την πρόταση αυτή, απλώς αυτό επιβάλλεται από το δίκαιο της θάλασσας, για να νομιμοποιηθεί απόλυτα, η συμφωνία της με την Λιβύη.
Αυτό μπορεί να προκύψει μέσα από την διμερή πολιτική διαβούλευση, πολύ δύσκολο, ή να πάει πιο πέρα, να προτείνει η Άγκυρα να πάνε οι τρεις χώρες με κοινό συνυποσχετικό για τον καθορισμό των ΑΟΖ, στην Χάγη.
Τότε η χώρα μας θα βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο, γιατί στην Χάγη οι δυο χώρες, Τουρκία και Λιβύη, θα πάνε με τα κεκτημένα του μεταξύ τους μνημονίου.
Υπάρχει βέβαια, η επιλογή να μην δεχθούμε να φτάσει μέχρι εκεί το αντικείμενο της διμερούς πολιτικής διαβούλευσης, ή να απαιτήσουμε να συμμετέχει και η Κύπρος, πρόταση που δεν θα δεχθεί η Άγκυρα, επειδή δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Τότε, στην καλύτερη περίπτωση, θα μείνει η ανακήρυξη της ΑΟΖ από την Τουρκία και το μνημόνιο Τουρκίας Λιβύης.
Η κυβέρνηση καλώς προσπαθεί να ακυρώσει το μνημόνιο, όμως και να συμβεί αυτό, εξέλιξη που δεν είναι βέβαιη, αλλά και να γίνει, θα μείνει η ανακήρυξη της ΑΟΖ από την Τουρκία και δεν είναι καθόλου σίγουρο, ότι η κυβέρνηση που θα προκύψει στην Λιβύη, θα αποδεχθεί τις θέσεις της χώρας μας για τον τρόπο καθορισμού των θαλάσσιων συνόρων, αφού από το 2007 η Λιβύη έχει δηλώσει ότι, δεν δέχεται τις ελληνικές θέσεις, δηλαδή ότι η Γαύδος έχει ΑΟΖ και συμφωνεί με την Τουρκία.
Η χώρα μας έχει μια επιλογή που δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο, να ανακηρύξει την δική της ΑΟΖ στην ίδια περιοχή και να υπογράψει με την Κύπρο την συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ τους και να καλέσει στην συνέχεια, την Αίγυπτο, την Τουρκία και την Λιβύη να συζητήσουν τις διαφορές τους και αν δεν υπάρξει συμφωνία, να πάνε στην Χάγη με συνυποσχετικό.
Μόνο έτσι η χώρα μας ακυρώνει στην πράξη τις πρωτοβουλίες της Τουρκίας και μπορεί να αποφύγει τα εθνικά επικίνδυνα αδιέξοδα.
Διαφορετικά, θα περιμένει τις επόμενες ενέργειες της Άγκυρας, όπως τις έχει εξαγγείλει ο Ερντογάν, δηλαδή τις σεισμογραφικές έρευνες, στην περιοχή που έχει οριοθετήσει με την Λιβύη, γιατί όχι και τις γεωτρήσεις.
Τότε, το θερμό επεισόδιο, θα είναι αναπόφευκτο και οι εξελίξεις οι χειρότερες, είτε έχουν την κατάληξη των Ιμίων είτε την παραπομπή στην Χάγη, με ακόμη δυσμενέστερους όρους για εμάς.
Η κυβέρνηση και τα κόμματα, αντί να γυρνάνε γύρω-γύρω από το πρόβλημα, θα πρέπει να τολμήσουν την αυτονόητη επιλογή που έχουμε τώρα.
Η Κύπρος το έκανε το 2001 και μέχρι το 2010 είχε υπογράψει και συμφωνίες καθορισμού των θαλάσσιων ζωνών με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ.
Από το 2007 το έχει ζητήσει και από την Ελλάδα, και εάν μέχρι χθες οι επιφυλάξεις των ελληνικών κυβερνήσεων είχαν κάποια βάση, τώρα μετά τις πρωτοβουλίες της Τουρκίας, όχι.
Φυσικά η Χάγη, μπορεί να μην ικανοποιήσει απόλυτα τις ελληνικές θέσεις, όμως αν προετοιμαστεί η χώρα σωστά, θα είναι η καλύτερη επιλογή.
Θα δώσει ίσως λύση σε διαφωνίες και συγκρούσεις, ενός αιώνα σχεδόν, με ανυπολόγιστα κόστη σε όλα τα πεδία για την χώρα, την οικονομία και την κοινωνία.
* Ο Γιάννης Μαγκριώτης είναι πρώην υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων του ΠΑΣΟΚ και επικεφαλής της Κίνησης «ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ»
