Ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης Ματέο Σαλβίνι, που ηγείται του ακροδεξιού κόμματος της Λέγκας, ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ότι θα καταθέσει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης και ότι επιθυμεί τη διενέργεια πρόωρων εκλογών. Μια εβδομάδα αργότερα, ο κυβερνητικός συνασπισμός παραμένει στη θέση του και ο ίδιος δεν έχει παραιτηθεί από υπουργός, όπως θα έπρεπε να έχει κάνει. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το τι θα συμβεί στη συνέχεια, ούτε για το πότε θα συμβεί, ούτε αν θα συμβεί.
Ας δούμε τα πιθανά σενάρια ή τις πιθανές κινήσεις.
- Γιατί δεν έχει καταρρεύσει ακόμη η κυβέρνηση;
Η ακροδεξιά Λέγκα κέρδισε μόνο το 17% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές του 2018 και δεν έχει αρκετούς βουλευτές για να επιβάλει το χρονοδιάγραμμα για την πρόταση μομφής.
Προσπαθώντας να κερδίσουν χρόνο και ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα δεχθούν εκφοβισμό από τον Σαλβίνι, το κυβερνών Κίνημα των 5 Αστέρων, το αντιπολιτεύομενο κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) και το αριστερό LEU ψήφισαν υπέρ του να αναβληθεί η συζήτηση για την πρόταση μομφής σε βάρος της κυβέρνησης την επόμενη εβδομάδα. - Τι έπεται;
Ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε αναμένεται να μιλήσει στη Γερουσία στις 20 Αυγούστου για την αναταραχή που έχει προκληθεί. Στο τέλος της ομιλίας του, θα μπορούσε να κάνει αυτό που έχουν κάνει άλλοι πρωθυπουργοί σε αντίστοιχες περιπτώσεις, δηλαδή να πάει απευθείας στον πρόεδρο Σέρτζο Ματαρέλα και να παραιτηθεί, εγκαινιάζοντας και επισήμως μια περίοδο κρίσης. Ωστόσο, τα πράγματα περιπλέχθηκαν από την απρόσμενη δέσμευση του Σαλβίνι να περάσει μια μεταρρύθμιση που μειώνει τον αριθμό των βουλευτών. Αυτή η ψηφοφορία στη Βουλή έχει προγραμματιστεί για τις 22 Αυγούστου και είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί εάν προηγουμένως έχει πέσει η κυβέρνηση. - Είναι η 22 Αυγούστου ημερομηνία κλειδί;
Όχι απαραίτητα. Η μείωση του αριθμού των βουλευτών είναι μια μεγάλη συνταγματική μεταρρύθμιση, που μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση μέσω δημοψηφίσματος. Μέσω ανώνυμων διαρροών στον Τύπο, το γραφείο του Ματαρέλα έχει ξεκαθαρίσει ότι ο πρόεδρος δεν θα επικυρώσει τη διενέργεια πρόωρων εκλογών, όπως ζήτησε ο Σαλβίνι, έως ότου η μεταρρύθμιση αυτή να έχει ενσωματωθεί πλήρως στο σύνταγμα – μια διαδικασία που θα μπορούσε να κρατήσει μήνες. Αυτό ίσως οδηγήσει το Σαλβίνι να ξανασκεφθεί την προσφορά του να ψηφίσει τη μεταρρύθμιση αυτή. - Ποιες είναι οι επιλογές;
Σε κάποια φάση την επόμενη εβδομάδα, είναι ιδιαίτερα πιθανόν ο Σαλβίνι να πετύχει αυτό που θέλει και να ρίξει την κυβέρνηση. Σε εκείνη τη φάση, η προσοχή θα στραφεί στον πρόεδρο Ματαρέλα, που θα πρέπει να αποφασίσει τα επόμενα βήματα. Θα έχει διαβουλεύσεις με όλους τους πολιτικούς ηγέτες. Εάν αποφασίσει ότι δεν υπάρχει τρόπος σχηματισμού μιας σταθερής, νέας κυβέρνησης, θα προκηρύξει εκλογές, που πιθανόν να διενεργηθούν στα τέλη Οκτωβρίου, τριάμισι περίπου χρόνια νωρίτερα από το προγραμματισμένο. Ίσως διορίσει μια υπηρεσιακή κυβέρνηση τεχνοκρατών ενόψει των εκλογών. - Μπορεί να σχηματιστεί μια σταθερή νέα κυβέρνηση;
Θεωρητικά, ναι. Το Κίνημα 5 Αστέρων, το PD και το LEU έδειξαν χθες ότι μαζί έχουν τον απαιτούμενο αριθμό εδρών για να ελέγχουν το κοινοβούλιο. Με τις δημοσκοπήσεις να προβλέπουν ότι ο Σαλβίνι και οι σύμμαχοί του θα θριαμβεύσουν στις πρόωρες εκλογές, οι αντίπαλοί τους έχουν ένα κίνητρο να κρατήσουν ζωντανό το σημερινό κοινοβούλιο. Στην περίπτωση πρόωρων εκλογών, έως και οι μισοί από τους βουλευτές του Κινήματος 5 Αστέρων φαίνεται ότι θα χάσουν την έδρα τους, γεγονός που τους καθιστά ανοικτούς σε άλλες εναλλακτικές.
Ωστόσο, υπάρχει αιματοχυσία μεταξύ των 5 Αστέρων και του PD, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη σύναψη μιας μεταξύ τους συμμαχίας. Μια εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι μια κυβέρνηση εξωκοινοβουλευτικών τεχνοκρατών με συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως η έγκριση του προϋπολογισμού, που θα μπορούσε να έχει τη στήριξη άλλων κομμάτων στο κοινοβούλιο.
Η διαδικασία περιπλέκεται από τις διαφωνίες εντός του PD, του οποίου τη στήριξη μπορεί να χρειαστεί η όποια εναλλακτική κυβέρνηση. Πρόσφατα επέλεξε έναν νέο επικεφαλής, τον Νίκολα Τζινγκαρέτι, και πολλοί από τους σημερινούς βουλευτές του PD είναι αφοσιωμένοι στον πρώην αρχηγό του κόμματος –τον Ματέο Ρέντσι. Ο Τζινγκαρέτι ίσως μπει στον πειρασμό να δεχθεί νέες εκλογές. Αυτό θα σημάνει μια σχεδόν βέβαιη ήττα, αλλά θα μπορεί και πάλι να εκλέξει τους δικούς τους ανθρώπους στη Βουλή. - Τι λένε οι πολιτικοί αναλυτές;
Η ιταλική εφημερίδα Corriere Della Sera ανέφερε σήμερα ότι πρόκειται για «την πιο τρελή κρίση στον κόσμο» και οι πολιτικοί σχολιαστές είναι βαθιά διχασμένοι ως προς την πιθανή έκβαση. Η εφημερίδα Repubblica ανέφερε σήμερα ότι οι χθεσινοί ελιγμοί καθιστούν τώρα απίθανες τις πρόωρες εκλογές. Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε η εταιρία δημοσκοπήσεων Youtrend, οι πολιτικοί αναλυτές και οι δημοσιογράφοι είναι διχασμένοι 50/50 μεταξύ αυτών που περιμένουν εκλογές τον Οκτώβριο και αυτών που προβλέπουν μια νέα κυβέρνηση.