Γιώργος Πεταλωτής*: Η απόφαση Κορκονέα και προεκτάσεις της

Η απόφαση για τον Κορκονέα του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Λαμίας, προσέθεσε ακόμη μία πτυχή στην ήδη ανοιχθείσα – με τη δολοφονία Γρηγορόπουλου – συζήτηση πολλών επιπέδων. Ένας αστυνομικός το 2008 στην περιοχή των Εξαρχείων, έστρεψε το πιστόλι του κατά μιάς παρέας δεκαπεντάχρονων και σε ευθεία βολή (όπως αποδείχθηκε) σκότωσε από απόσταση, δίχως να απειλείται, τον 15χρονο Γρηγορόπουλο. Η Αθήνα καιγόταν επί μέρες, η τότε κυβέρνηση διά του αρμόδιου Υπουργού Εσωτερικών (και Δημόσιας Τάξης) Παυλόπουλου, σήκωσε τα χέρια και επέλεξε την πλήρη αδράνεια. Από την κατάσταση εκείνη, προέκυψε μια νέα γενιά ριζοσπαστικοποιημένων νέων ηλικιακά “επαναστατών” και η 17Ν απέκτησε τους διαδόχους της στην ντόπια τρομοκρατία. Ο αστυνομικός πρωτόδικα καταδικάσθηκε για την ανθρωποκτονία σε ισόβια κάθειρξη, ο Παυλόπουλος επελέγη από τον ΣΥΡΙΖΑ και ψηφίστηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η πρώτη Πρόεδρος της Βουλής του ΣΥΡΙΖΑ Κωνσταντοπούλου, ανακοινώνοντας περιχαρής στον ίδιο την υπερψήφιση του στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα (με ψήφους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και ΝΔ πλην Μητσοτάκη), αιτιολόγησε πανηγυρικά την επιλογή αυτή ως επιβράβευση για την τότε (απαθή) στάση του , την οποία μετέτρεψαν σε ωριμότητα. Η ίδια η Κωνσταντοπούλου, με τη γνωστή διαστρεβλωτική της απάθεια και αφασία λες και δεν υφίσταται καμία συνειδησιακή σύγκρουση, ανέλαβε την πολιτική αγωγή της οικογένειας του δολοφονηθέντος 15χρονου Γρηγορόπουλου και ξιφουλκεί σήμερα κατά της “προδιαγεγραμμένης” απόφασης και των δικαστών που την εξέδωσαν. Μέχρις εδώ ήταν τα “πραγματικά περιστατικά” κατά νομική αναλογία.
Επί της προκειμένης δικαστικής έκβασης, λοιπόν. 
Το Δικαστήριο δίκασε όσο ήταν σε ισχύ ο προγενέστερος Ποινικός Κώδικας, αφού ο ψηφισθείς άρον-άρον κατά τις τελευταίες ημέρες της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όριζε ότι θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2019. Η συνεδρίαση διεκόπη για να ανακοινωθεί η απόφασή του τέλος Ιουνίου, όπως όμως ισχυρίζεται η πολιτική αγωγή, αναβλήθηκε ξανά η ανακοίνωση της απόφασης λόγω κωλύματος -μάλλον- του συνηγόρου του Κορκονέα και ορίστηκε συνεδρίαση για τις 28 Ιουλίου, δηλαδή σε χρόνο κατά τον οποίο θα ίσχυε ο νέος Ποινικός Κώδικας.
Ο Κορκονέας λοιπόν κρίθηκε ένοχος για ανθρωποκτονία από πρόθεση με άμεσο δόλο (αναμενόμενο), με την αναγνώριση όμως του ελαφρυντικού του πρότερου “σύννομου” (προγενέστερα “έντιμου”) βίου η ποινή από ισόβια μετατράπηκε σε κάθειρξη 13 ετών.
Τα ζητήματα που εντοπίζω είναι τα εξής 
1). Ως προς την αναγνώριση των ελαφρυντικών περιστάσεων.
Ο προισχύσας Ποινικός Κώδικας προέβλεπε στο άρθρο 84 ότι “1.Η ποινή μειώνεται επίσης κατά το μέτρο που προβλέπει το προηγούμενο άρθρο και στις περιπτώσεις που ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΡΙΝΕΙ ότι συντρέχουν ελαφρυντικές περιστάσεις. 
2). Ελαφρυντικές περιστάσεις θεωρούνται ιδίως α) το ότι ο υπαίτιος έζησε έως το χρόνο που έγινε το έγκλημα έντιμη, ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή, β)… κλπ”. 
Μάλιστα , ενώ επί δεκαετίες τα δικαστήρια δεχόταν γενικώς ότι η υποκειμενική κρίση του έντιμου βίου τεκμαιρόταν με το λευκό ποινικό μητρώο, ο ΑΠ παγίωσε νομολογιακά την άποψη πως δεν αρκεί το λευκό ποινικό μητρώο , αλλά απαιτείται να συντρέχουν και με θετικοποιημένο τρόπο σαφείς εκδηλώσεις του βίου του που κατέτειναν στην πλήρωση του “εντίμου”.
Ο ισχύων από 1 Ιουλίου ΠΚ προβλέπει πλέον στο άρθρο 84 
“1. Η ποινή μειώνεται κατά το μέτρο που προβλέπει το προηγούμενο άρθρο και στις περιπτώσεις που συντρέχουν ελαφρυντικές περιστάσεις. 
2. Ελαφρυντικές περιστάσεις θεωρούνται ιδίως α) το ότι ο υπαίτιος έζησε σύννομα ως τον χρόνο που έγινε το έγκλημα , περίσταση που δεν αποκλείεται από μόνη την προηγούμενη καταδίκη του για ελαφρό πλημμέλημα. β)… κλπ”.
Δηλαδή, ενώ με τον προισχύσαντα ΠΚ το Δικαστήριο διέθετε την πλήρη διακριτική ευχέρεια (“στις περιπτώσεις που το δικαστήριο κρίνει…”) της αναγνώρισης του ελαφρυντικού του πρότερου έντιμου βίου (το οποίο νομολογιακά έγινε δυσχερέστερο), με τον ισχύοντα ΠΚ καταργείται η ευχέρεια αυτή και η διάταξη επιτάσσει την αναγνώριση του εν λόγω ελαφρυντικού και μάλιστα το αντικειμενικοποιεί πλήρως (λευκό ποινικό μητρώο) , επιπροσθέτως το στοιχείο αυτό το σχετικοποιεί ακόμη περισσότερο, αναγνωρίζοντας τη δυνατότητα μείωσης της ποινής και με “καταδίκη για ελαφρό (τι σημαίνει άραγε…) πλημμέλημα” .
Άρα υπήρχε σαφής επιλογή του νομοθέτη να αυτοματοποιήσει το συνηθέστερο ελαφρυντικό ,κατά την άποψή μου απαραδέκτως, καθιστώντας την κρίση του Δικαστηρίου διεκπεραιωτική. Εξού και το ομόφωνο της εν λόγω απόφασης. Θεωρώ δε, ότι οποιαδήποτε απόπειρα για νομολογιακή “διόρθωση” του υποχρεωτικού στοιχείου, θα καταστήσει την προκρινόμενη νομική κατασκευή έωλη και ότι μόνον αλλαγή νομοθετική χωρεί.
2. Η πρόταση του Εισαγγελέα για μετατροπή του κατηγορητηρίου, σε ανθρωποκτονία από πρόθεση με ενδεχόμενο όμως δόλο, καθώς και η αναφορά του κατά την αγόρευση “Ο κατηγορούμενος δεν είναι χαρακτήρας που υποκρύπει παραβατική συμπεριφορά. Υπήρξε μία αμελής και αντιδεοντολογική συμπεριφορά από την πλευρά του κατηγορουμένου.”, προκαλεί τουλάχιστον εντύπωση.
3. Πέραν της συγκεκριμένης υπόθεσης, η βιασύνη της προηγούμενης κυβέρνησης να φέρει προς ψήφιση και εφαρμογή ένα τόσο βασικό και σημαντικό νομοθέτημα , όπως ο Ποινικός Κώδικας, δίχως την ουσιαστικά απαιτούμενη διαβούλευση, θα επιφέρει απρόβλεπτες συνέπειες και θα αμαυρώνει το νομικά φιλελεύθερο μέρος του.
3. Η Νομική είναι σπουδαία επιστήμη, Απαιτεί ανοιχτό μυαλό και σύνεση. Οι ιδεοληψίες και η οίηση την απαξιώνουν.

* Ο Γιώργος Πεταλωτής υπήρξε Υφυπουργός Επικρατείας και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Ελλάδας, Υφυπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ελλάδας και Εκπρόσωπος Τύπου Κινήματος Δημοκρατών Σοσιαλιστών