Νότης Μαυρουδής: Γραφή και πληκτρολόγιο

Μου αρέσει να γράφω! Να διατυπώνω τις σκέψεις και τις ιδέες μου σε τετράδια, μπλοκάκια, σημειωματάρια κλπ. Θα μπορούσα άνετα να υποστηρίξω πως ήμουν από μικρός καλλιγράφος και μάλιστα στο Σχολείο και αλλού πάντα εξήραν την καλλιγραφία μου· στο στρατό ένα σωρό φαντάροι μου ζητούσαν να τους γράφω την αλληλογραφία, ώστε το γράμμα τους να φτάνει καλαίσθητο. Το ίδιο καλλιγραφικές ήταν και είναι οι παρτιτούρες που γράφω όταν συνθέτω. Κύλησε ο χρόνος και η ζωή ώσπου άρχισα να διαπιστώνω – αργά αργά – πως, υπήρξαν φορές που η γραφή μου χώλαινε, τα γράμματά μου δεν… κατάφερναν να διατηρήσουν την πειθαρχημένη γραφή, την στοίχιση, την ομοιομορφία και τα άλλα χαρακτηριστικά της παλαιότερης καλαίσθητης γραφής μου.
Μπήκα γρήγορα σε προβληματισμούς: να είναι ότι μεγαλώνω; Μα, τι σχέση έχει η ηλικία με το θέμα; Κατάλαβα πως είναι η απομάκρυνσή μου από το στυλό και το χαρτί! Εδώ και 20 περίπου χρόνια, γράφω στο πληκτρολόγιο και το χέρι (μαζί με το μυαλό) «ξέχασε» να λειτουργεί όπως στον πρότερο βίο μου…
Το συζητάω με φίλους και όλοι – όσοι χρησιμοποιούν καθημερινά το πληκτρολόγιο – ομολογούν αυτή την υπόγεια… αναπηρία!
Αναπηρία έγραψα; Πολύ βαριά λέξη, αλλά πώς αλλιώς να ονομάσω έναν τέτοιον κίνδυνο απώλειας μιας παμπάλαιας κουλτούρας, όπως η γραφή, η οποία είναι ριζωμένη χιλιάδες χρόνια σ’ αυτή τη χώρα και όχι μόνο… Εγώ δεν θα ξεχάσω να γράφω τη γλώσσα μου με το χέρι, αλλά η φθορά της μνήμης έχει ήδη ξεκινήσει. Υπάρχουν όμως οι απόγονοί μας, οι μεταγενέστεροι άνθρωποι, τα εγγόνια μας και εκατομμύρια παιδιά τα οποία, από το Σχολείο τους ήδη διαθέτουν και χρησιμοποιούν τάμπλετ, υπολογιστές, κινητά και ό,τι άλλο επινοείται ακατάπαυστα από την παγκόσμια τεχνολογία. Όλα στο πληκτρολόγιο. Το στυλό και το χαρτί φαντάζει πλέον σαν ένα… παλιακό σημείο της ιστορίας που το καταπίνει η ίδια η ιστορία τού μέλλοντος…
Η κουλτούρα της χειρόγραφης καταγραφής που αποτύπωσε ό,τι ιστορικό στοιχείο γνωρίζουμε, που κατέγραψε τις επιστήμες, τη βιβλιογραφία, τις Τέχνες, μια αναμφισβήτητα εξαιρετική εκφραστική δύναμη του ανθρώπου, η οποία φοβούμαι πως θα χάσει μεγάλο μέρος της ομορφιάς της και ίσως της οντότητάς της. Η διαρκώς αυξανόμενη απομάκρυνση του ανθρώπου από τη γραφή με στυλό, θα αλλοιώσει και θα συρρικνώσει ίσως τα πνευματικά όπλα και την διανοητική υπόσταση του είδους μας, αν σκεφτούμε τί προσέφερε ως τώρα στην ανθρωπότητα η χειρόγραφη έκφραση.
Βεβαίως, η διαπίστωση αυτή, περί αλλοιώσεως της χειρόγραφης έκφρασης και η συρρίκνωσή της, λόγω της αντικατάστασής της από το πληκτρολόγιο, δεν σημαίνει πως ο κόσμος θα καταστρέψει τη δυνατότητα γραφής. Η ροή των πραγμάτων κατευθύνεται και ορίζεται από τις επιστημονικές-τεχνολογικές επινοήσεις τις οποίες εντάσσουμε στην καθημερινότητά μας αφού πρώτα διαπιστώσουμε τη χρησιμότητά τους στην επικοινωνία, στο εμπόριο και σε άλλες ενέργειες. Έτσι, δεν μπορούμε να αρνηθούμε οποιαδήποτε χρήση των ιντερνετικών μέσων, έστω και αν, σε περιπτώσεις, υπάρχει κίνδυνος από την υπερβολική χρήση τους.
Ένας από τους κινδύνους είναι το ζήτημα που θίγω στο σημερινό μου σημείωμα. Γνωρίζω εκ των προτέρων πως δεν βρίσκω λύση και ίσως δεν υπάρχει.
Απλώς, θα πρέπει να σκεφτούμε πως η ζωή και οι γενιές των συνομηλίκων μου (είμαι στο 74^ο έτος) έζησαν-βίωσαν δυο σημαντικές περιόδους ιστορικής σημασίας· η μία χειρόγραφη και η άλλη με το πληκτρολόγιο.
Νιώθω πως δεν μπορούμε να διαλέξουμε. Είναι μονόδρομος. Θα ακολουθήσουμε το πληκτρολόγιο και τη δική του λογική, επειδή ζούμε πλέον σε αυτή την εποχή, θυσιάζοντας την χειρόγραφη έκφραση και την όποια καλλιγραφία τού καθενός. Τέλος εποχής; Θα συμφωνούσα· όπως οι παλαιές μέθοδοι ιατρικών επεμβάσεων οι οποίες αντικαταστάθηκαν από νεότερες. Όπως κάθε παλιό εργαλείο που οξειδώνεται από την αχρησία επειδή αντικαταστάθηκε από νέα εργαλεία.
Ομολογώ πως δεν έχω παρακολουθήσει έναν τέτοιον προβληματισμό περί του θέματος· είμαι σίγουρος πως θα έπαιρνα πολλά και ωφέλημα στοιχεία.
Από μόνη της, μια τέτοια κοσμογονική δρομολόγηση αλλαγής κουλτούρας της χειρόγραφης διατύπωσης, μιας παλαιότατης γλώσσας όπως η δική μας, δεν μπορεί να γίνει δίχως επιπτώσεις στην ελληνική γλώσσα. Δεν μπορώ να σκεφτώ πως αυτές οι αλλαγές εποχών αφήνουν ανεπηρέαστη την ίδια τη γλώσσα· είναι ένα ζήτημα που θα το συναντήσουμε στο εγγύς μέλλον από τις γενιές που βρήκαν το πληκτρολόγιο μπροστά τους από πολύ νωρίς· από την ηλικία των 4-5χρόνων…
Το σχολιάκι μου αυτό είναι συγχρόνως και ένα ερώτημα που αναζητά απάντηση. Η ζωή θα δείξει αν όντως τέτοιες αλλαγές συνήθειας αλλά και κουλτούρας, θα ζημιώσουν ή θα δώσουν νέα πλεονεκτήματα.
Ίδωμεν.

* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης

Δείτε τα προηγούμενα 94 άρθρα του Νότη Μαυρουδή