Νομική Σύμβουλος ΔΟΕ: Τι ισχύει για τη μετεγγραφή μαθητή,  όταν οι γονείς έχουν χωρίσει

Η Νομική Σύμβουλος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) Μαρία Τσίπρα αποφαίνεται στο θέμα της μετεγγραφής μαθητή με κοινή επιμέλεια γονέων, που έχουν διαζευχτεί ή τελούν σε διάσταση.
Σε περίπτωση που ο ένας γονιός κάνει αίτηση για μετεγγραφή του παιδιού του, ο διευθυντής του σχολείου πρέπει να την δεχθεί ή πρέπει να έχουν υπογράψει και οι δύο;
Σύμφωνα με την απάντηση της Νομικής Συμβούλου κ. Τσίπρα για να γίνει η μετεγγραφή θα πρέπει να υπογράψουν και οι δύο γονείς την αίτηση μετεγγραφής.
Δείτε αναλυτικά το ερώτημα που τέθηκε στη Νομική Σύμβουλο από το Σύλλογος ΠΕ Χανίων και τη γνωμοδότηση της κας Μ.Τσίπρα.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ι. Επί του ερωτήματος.
Ετέθη υπόψη μου από τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών ΠΕ Χανίων, το κάτωθι ερώτημα:
«Χανιά 12-11–2018
Αριθ. Πρωτ:  80
Προς:  Μέλη μας
ΘΕΜΑ: ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟ ΤΗΣ ΔΟΕ
Παρακαλούμε να προωθήσετε ερώτημα για γνωμοδότηση, προς τη νομική σύμβουλο της ΔΟΕ που αφορά μεταγραφή μαθητή.
Σύμφωνα με το Π. Δ. 79/2018 α .8 π. 2. Την αίτηση μετεγγραφής υποβάλλουν στον Διευθυντή ή τον Προϊστάμενο του σχολείου οι γονείς/κηδεμόνες.
Σε σχολείο του Συλλόγου μας υπάρχει αίτημα μετεγγραφής μαθητή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη και την υπογραφή  του ενός γονέα. Οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση  αλλά  υπάρχει κοινή επιμέλεια. Δεν διευκρινίζεται  στο Π. Δ. 79 αν πρέπει να υπογράφουν την αίτηση μετεγγραφής και οι δύο γονείς υποχρεωτικά.
Η μητέρα διαμαρτυρήθηκε στο Υπουργείο γιατί το σχολείο υποδοχής δεν δέχτηκε τη φοίτηση του παιδιού χωρίς τα έγγραφα της μετεγγραφής.
Ο Διευθυντής Εκπαίδευσης με τη σειρά του μετά την παρέμβαση του Υπουργείου  πιέζει τον Διευθυντή του Σχολείου φοίτησης να προωθήσει το αίτημα.
Παρακαλούμε να μας απαντήσετε αν πρέπει να δοθεί η μετεγγραφή χωρίς την υπογραφή και των δύο γονέων»

ΙΙ. Επί των εφαρμοστέων διατάξεων
Αναφορικά με τις μεταγραφές των μαθητών πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις του άρ. 8 του π.δ 79/2017, όπως ισχύει. Συγκεκριμένα, το εν λόγω άρθρο προβλέπει: “Μετεγγραφές μαθητών  1. Μετεγγραφές μαθητών από σχολείο σε σχολείο μπορεί να γίνουν ύστερα από αίτηση των γονέων/κηδεμόνων και εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθοι λόγοι: α) μετοίκηση της οικογένειας του μαθητή, β) φοίτηση μαθητή σε σχολείο το οποίο δεν έχει σχολική περιφέρεια, σύμφωνα με το άρθρο 5 του παρόντος,  γ) σε περίπτωση που οι μαθητές μετακινούνται από μονοθέσιο, διθέσιο και τριθέσιο σε πολυθέσιο σχολείο εφόσον οι γονείς τους επιθυμούν τη μετακίνηση αυτή. 2. Την αίτηση μετεγγραφής υποβάλλουν στον Διευθυντή ή τον Προϊστάμενο του σχολείου οι γονείς/κηδεμόνες. 3. Στα δημοτικά σχολεία αποκλειστικά αρμόδιος για την παραλαβή της αίτησης και την υλοποίηση της διαδικασίας είναι ο Διευθυντής/Προϊστάμενος του σχολείου. Αναλυτικά: Ο Διευθυντής ή ο Προϊστάμενος του σχολείου υποβάλλει μέσω του πληροφοριακού συστήματος του ΥΠΠΕΘ την αίτηση μετεγγραφής στο σχολείο που πρόκειται να μετεγγραφεί ο μαθητής. Όταν αυτή γίνει αποδεκτή, εκδίδει το Αποδεικτικό Μετεγγραφής, το οποίο καταχωρίζεται στο Βιβλίο Πιστοποιητικών Σπουδής. Το Αποδεικτικό Μετεγγραφής, τα σχετικά για την πρόοδο του μαθητή έντυπα και το Α.Δ.Υ.Μ. αποστέλλονται υπηρεσιακά στον Διευθυντή ή τον Προϊστάμενο του σχολείου μετεγγραφής, ο οποίος έχει την υποχρέωση να ενημερώσει ηλεκτρονικά ότι τα παρέλαβε. Έως την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαδικασίας, ο μαθητής γίνεται δεκτός με βάση το υπηρεσιακό σημείωμα που του χορηγείται όταν κατατίθεται η αίτηση μετεγγραφής ή την αποδοχή της μετεγγραφής μέσω του πληροφοριακού συστήματος του ΥΠΠΕΘ. Στις περιπτώσεις που ο μαθητής θα συνεχίσει τη φοίτηση σε σχολείο του εξωτερικού και η αποστολή του Αποδεικτικού Μετεγγραφής μέσω υπηρεσίας καθίσταται δύσκολη ή αδύνατη, το αποδεικτικό παραδίδεται στους γονείς/κηδεμόνες, οι οποίοι υπογράφουν σχετικό αποδεικτικό παραλαβής. 4. Για την εγγραφή των νηπίων σε άλλο σχολείο εφαρμόζεται η προηγούμενη παράγραφος με εξαίρεση την καταχώριση του Αποδεικτικού Μετεγγραφής στο Βιβλίο Πιστοποιητικών Σπουδής και την αποστολή εντύπων σχετικών με την πρόοδο του. 5. Όταν η αίτηση μετεγγραφής υποβάλλεται μετά τις 15 Μαΐου, ο μαθητής γίνεται δεκτός στο σχολείο μετεγγραφής μόνο με το υπηρεσιακό σημείωμα, ενώ ο Τίτλος Προόδου, στην περίπτωση των δημοτικών σχολείων και το Πιστοποιητικό Φοίτησης στην περίπτωση των νηπιαγωγείων εκδίδεται την προβλεπόμενη ημερομηνία από τον Διευθυντή ή τον Προϊστάμενο του σχολείου προέλευσης. Στο υπηρεσιακό σημείωμα αναγράφεται ότι ο Τίτλος Προόδου ή το Πιστοποιητικό Φοίτησης θα εκδοθεί από το σχολείο προέλευσης, επειδή η αίτηση υποβλήθηκε μετά τις 15 Μαΐου, και ότι το αποδεικτικό μετεγγραφής, που θα αφορά τη φοίτηση του μαθητή κατά το επόμενο διδακτικό έτος, θα εκδοθεί μετά την ημερομηνία χορήγησης των Τίτλων Προόδου ή των Πιστοποιητικών Φοίτησης. Στις καταστάσεις που συμπληρώνονται στο τέλος του έτους, οι παραπάνω μαθητές υπολογίζονται σε αυτές του σχολείου προέλευσης. 6. Αιτήσεις μετεγγραφής γίνονται δεκτές μέχρι τις 31 Μαΐου. 7. Μαθητής ο οποίος για σοβαρούς οικογενειακούς ή άλλους λόγους εγκαθίσταται προσωρινά σε σχολείο άλλης σχολικής περιφέρειας για διάστημα μικρότερο των δύο (2) μηνών, γίνεται δεκτός για φοίτηση με βάση τη Βεβαίωση Φοίτησης, την οποία εκδίδει ο Διευθυντής ή ο Προϊστάμενος του σχολείου όπου είναι εγγεγραμμένος, ύστερα από σχετική αίτηση των γονέων/κηδεμόνων και σύμφωνα με την παρ. 2 του παρόντος άρθρου. 8. Οι μετακινούμενοι μαθητές και μαθήτριες οι οποίοι κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους αναγκάζονται σε αλλαγή σχολείου εξαιτίας της μετακίνησης της οικογένειάς τους σε άλλον τόπο κατοικίας, γίνονται δεκτοί για φοίτηση χωρίς την τυπική διαδικασία της μετεγγραφής και με βάση την κάρτα φοίτησης μετακινούμενων μαθητών. 9. Μετεγγραφές μαθητών από σχολείο σε σχολείο μπορεί να γίνουν χωρίς αίτηση των γονέων/κηδεμόνων με απόφαση του οικείου Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης εφόσον: α) το σχολείο που είναι εγγεγραμμένος ο μαθητής καταργείται ή συγχωνεύεται, β) ιδρύεται νέο σχολείο στην περιοχή της μόνιμης κατοικίας του μαθητή, γ) συντρέχουν έκτακτοι λόγοι, όπως υπέρβαση του προβλεπόμενου αριθμού μαθητών ανά τμήμα και αδυναμία λειτουργίας νέου τμήματος στο σχολείο”
Σύμφωνα με το άρ. 1518 ΑΚ «η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του». Η βασική ρύθμιση που εισάγει ο Αστικός Κώδικας στο άρθρο 1510 παρ. 1 είναι ότι η γονική μέριμνα ανήκει και στους δύο γονείς, καθένας από τους οποίους έχει καθήκον και συγχρόνως δικαίωμα να προβαίνει στην άσκησή της. Έννοια μερικότερη της γονικής μέριμνας είναι η επιμέλεια των τέκνων, η οποία ασκείται επίσης και από τος δύο γονείς, με γνώμονα το συμφέρον τους.
Τέλος, εκτενής αναφορά γίνεται στα δικαιώματα των διαζευγμένων γονέων στην υπ’ αρ. 88147/ΓΔ4/30-5-2018 και στην υπ’ αρ. Φ.7/ 517/ 127893/ Γ1/13-10-2010 εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, τις οποίες επισυνάπτω στην παρούσα, με την παρατήρηση, ότι αυτές αφορούν σε περιπτώσεις γονέων, που έχουν μεν την γονική μέριμνα των παιδιών αλλά δεν έχουν την επιμέλεια αυτών.

ΙΙΙ. Επί της απαντήσεως στο ερώτημα, που ετέθη.
Με βάση τα δεδομένα, που εκτίθενται στο ερώτημα, οι γονείς, αν και τελούν σε διάσταση, έχουν από κοινού την επιμέλεια του τέκνου τους. Τούτο συνεπάγεται ότι αποφασίζουν από κοινού για ζητήματα που αφορούν στην καθημερινή του διαβίωση αλλά και στην εκπαίδευσή του. Η διάταξη του άρ. 8 παρ. 1 και 2 κάνει λόγο για αίτηση, που υποβάλλεται από τους “γονείς/ κηδεμόνες”, χωρίς καμία περαιτέρω διευκρίνηση και χωρίς να εισάγει κάποιας μορφής εξαίρεση για περιπτώσεις όπως η προκείμενη. Με βάση το δεδομένο αυτό, η αληθής έννοιά της θα πρέπει ερμηνευτικά να αναζητηθεί στην διάταξη του άρθρου 1518 του Α.Κ., σύμφωνα με την οποία η επιμέλεια καλύπτει και τα θέματα της εκπαίδευσης του τέκνου και εφόσον ασκείται από κοινού από τους δύο γονείς, όπως εν προκειμένω, απαιτείται η υποβολή κοινής αιτήσεως για μεταγραφή. Η διαπίστωση αυτή αποκτά μεγαλύτερη σημασία στις περιπτώσεις των γονέων, που είτε έχουν κοινή επιμέλεια τέκνων βάσει δικαστικής απόφασης είτε τελούν σε διάσταση και έχουν ρυθμίσει κοινή συναινέσει την επιμέλεια των παιδιών τους, αφού σε καμία περίπτωση ένα διοικητικό όργανο, όπως εν προκειμένω ο Διευθυντής, δεν δύναται de facto να αποστερήσει από τον έναν γονέα ένα δικαίωμα (και παραλλήλως υποχρέωση) που αναγνωρίζει στον έτερο γονέα του μαθητή, είτε ο νόμος είτε η δικαστική απόφαση που αφορά στην ρύθμιση της επιμέλειας του παιδιού. Επισημαίνεται, ότι η απάντηση στο ερώτημα θα ήταν διαφορετική εάν ο γονέας, που υπέβαλε την αίτηση είχε την αποκλειστική επιμέλεια του παιδιού.
Παραμένω στην διάθεση σας για κάθε διευκρίνηση.

Με εκτίμηση,
Αθήνα, 14 Νοεμβρίου 2018
Μαρία Μαγδαληνή Τσίπρα
Νομική Σύμβουλος ΔΟΕ

Δείτε τα σχετικά έγγραφα:

1.Σχετικά με την κηδεμονία μαθητών με διαζευγμένους γονείς
2. Δικαιώματα χωρισμένων γονέων