Σπύρος Παπασπύρος*: Ο ήλιος «ενεργειοδοτεί» στο παρόν το μέλλον!

Η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων και η ασφάλεια εφοδιασμού, που αναμφίβολα σχετίζεται και με την ενέργεια, δεν αποτελεί δεδομένη δυνατότητα στο μέλλον.  Αντίθετα η διασφάλιση αυτής απαιτεί στο παρόν την σφαιρική μελέτη, σχεδιασμό και παρέμβαση στο σύνολο των πεδίων που αλληλεπιδρούν. Είναι στρατηγική η πρόκληση των αλλαγών για πολλούς τομείς και δημόσια αγαθά, τόσο εκεί που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά υλικά, σίδηρος, τσιμέντο, χαλκός κλπ., όσο και για τις νέες τεχνολογίες.
Υπολογίζεται ότι τα αποθέματα άνθρακα εξαντλούνται σε 200 χρόνια, του φυσικού αερίου σε 100 χρόνια δηλ. μετά το 2050 «καίμε το λάδι» μας. Η κλιματική αλλαγή ωθεί προς την υπερεκμετάλλευση νέων «πράσινων» πηγών ενέργειας: Καυσόξυλα, γεωθερμική ενέργεια ή και υδρογόνο. Το μέλλον όμως, που εκκινεί από τον υφιστάμενη υπερεκμετάλλευση ως μοναδικό τρόπο κάλυψης των αναγκών παραγωγής, μετακινήσεων, θέρμανσης κ.ο.κ., απαιτεί νέες ενέργειες. Ήδη εξετάζονται λύσεις όπως η χρήση του φυσικού αερίου σχιστόλιθου, η μεταλλουργία με νέα κράματα πιο ανθεκτικά και οικονομικά ως πρώτες ύλες (αεροναυπηγική, σταθμούς παραγωγής ενέργειας κ.ά.), καθώς και η αναθεώρηση της ιστορίας και των διδαγμάτων από την χρήση της πυρηνικής, αφού έχει καταγράψει ανθρώπινες και περιβαλλοντικές απώλειες (χρήση όπλων μαζικής καταστροφής, ατυχήματα κλπ) αλλά γύρισε και την ζωή (ηλεκτρική ενέργεια, θεραπεία καρκίνου -με εφαρμογές ακτινοθεραπείας κά).
Οι τεχνολογικές προσαρμογές και η αναδιοργάνωση της αλυσίδας εφοδιασμού προβάλλουν ως κυρίαρχα και παράλληλα επιβάλλουν αλλαγές στο νομοθετικό, κανονιστικό πλαίσιο.
Όπως συμβαίνει πάντα σε αντίστοιχα στάδια εξελίξεων οι ευκαιρίες συνοδεύονται και από κινδύνους. Ο περιορισμός τους είναι μείζον ζήτημα. Η ελπίδα για αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ενέργεια που δεν εκπέμπει αέρια θερμοκηπίου, σημαίνει και αυξημένη χρήση νέων μορφών ενέργειας -όπως η αιολική και ηλιακή– αλλά και νέων πρώτων υλών, που μέχρι στιγμής ελάχιστα αξιοποιούνται, όπως τα περίφημα σπάνια μέταλλα που ισχυρά αναδύονται. Μαζί τους εμφανίζονται και νέα ζητήματα, για τα οποία ίσως ελάχιστοι «στρατηγικοί παίκτες» έχουν προετοιμασθεί. Για παράδειγμα η αποτροπή του κινδύνου από την μεταβλητότητα των πρώτων υλών και η οριοθέτηση του τρόπου διαχείρισης αυτών, η διαχείριση των ανακατατάξεων ναπό την ανάδειξη των νέων παραγωγών χωρών ή μεγάλων «ιδιοκτητών», η αποτροπή -ή άλλη διαχείριση- της εμφάνισης μονοπωλίων και του ανεπαρκούς ελέγχου των ορυχείων για να αποφευχθούν απαράδεκτες συνέπειες, καθώς και επιπτώσεις για την υγεία, είναι μερικά από κυριότερα ζητήματα που προκύπτουν.
Για τον πλανήτη το θέμα «Ενέργεια» προϋποθέτει επιλογές και στρατηγική με ορίζοντα μέλλοντος και δεν είναι μόνο τεχνικό αλλά και πολιτικό, κοινωνικό αφού εγείρει τεχνολογικά, οικονομικά, δεοντολογικά, ηθικά ζητήματα. Το κόστος της απαιτούμενης επένδυσης και τεχνολογίας καθώς και το προσδοκώμενο κέρδος θα κρίνει πιθανότατα τις τελικές επιλογές εκ μέρους των «παικτών». Όμως οι οικονομικότερες επιλογές παραμένουν οι πιο φυσικές και φιλικές, που επιτρέπουν σε όλες τις χώρες να αναπτύξουν εφαρμογές και στρατηγική ενεργειακής κάλυψης. 
Η ανάδειξη και η αξιοποίηση των πλέον φυσικών και φιλικών προς το περιβάλλον, και τον άνθρωπο, μορφών ενέργειας αποτελούν υποχρέωση προς τις επόμενες γενιές και η έγκαιρη θέση των χωρών πάνω σε αυτό το ζήτημα θα αποτελέσει το πρόκριμα για την επιβίωσή τους. Το δικαίωμα των μελλοντικών γενιών για την ύπαρξη ενεργειακών πόρων και βιομηχανικής οικολογίας μας υποχρεώνει άμεσα για εξοικονόμηση αφενός και για στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αφετέρου, δηλαδή: να κοιτάζουμε σταθερά την πορεία του ήλιου που είναι φωτοδότης του δρόμου για το μέλλον!

* Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην Πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ

Δείτε και τα 155 προηγούμενα άρθρα του Σπύρου Παπασπύρου