Το οικονομικό πακέτο του Τσίπρα στη ΔΕΘ και οι γκρίζες ζώνες του

Σε περισσότερα από 4,5 δις. ευρώ ανέρχεται το δημοσιονομικό κόστος του πακέτου μέτρων που εξήγγειλε από το βήμα της ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη ο Αλέξης Τσίπρας. Ο πρωθυπουργός μοίρασε το σύνολο του «δημοσιονομικού χώρου» που –θεωρητικά- μπορεί να παραχθεί μέσα στο 2018 αλλά και σε όλη την περίοδο από το 2019 έως το 2022, δηλαδή μετά το βίο αυτής της κυβέρνησης, αφήνοντας ωστόσο αναπάντητες πολλές ερωτήσεις.
Εκείνο που έκανε εντύπωση είναι ότι επέλεξε να επεκταθεί χρονικά και πέραν της δικής του περιόδου διακυβέρνησης, γιατί σε κάθε περίπτωση στο επόμενο 12μηνο θα υπάρχουν οπωσδήποτε εκλογές και παράλληλα εξήγγειλε μέτρα που περιλαμβάνονται στο πακέτο των «αντίμετρων» του 2019 και του 2020 χωρίς όμως να προσδιορίσει τη θέση της κυβέρνησής του σχετικά με το τι θα γίνει με τη μείωση των συντάξεων ή το τι θα γίνει με τη μείωση του αφορολογήτου.  
Πάντως έστειλε τρία σαφή καθησυχαστικά μηνύματα στους θεσμούς και στις αγορές, ότι θα τηρήσει τα συμφωνηθέντα για τους δημοσιονομικούς στόχους και ότι δεν θα προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες όσον αφορά στα δύο «καυτά» θέματα για τους θεσμούς, τις συντάξεις και τον κατώτατο μισθό. Είπε λοιπόν ο κ. Τσίπρας:
1. Για τις συντάξεις: «Θέλω λοιπόν να πω με σαφήνεια ότι σύμφωνα με τα στοιχεία και τις προβλέψεις που έχουμε για το 2019 η θέση του ΔΝΤ δεν επιβεβαιώνεται. Αντίθετα είμαι βέβαιος ότι ο στόχος για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να επιτευχθεί και χωρίς την εφαρμογή του εν λόγω μέτρου. Αυτή τη θέση, αφού την επαληθεύσουμε από τα στατιστικά στοιχεία, θα την εξηγήσουμε το επόμενο διάστημα στους ευρωπαίους εταίρους μας στην Κομισιόν, οπού θα παρουσιάσουμε, όπως όλες οι χώρες της ευρωζώνης, περί τα μέσα Οκτωβρίου, τον προϋπολογισμό του 2019. Ήδη διαφαίνεται ότι οι εταίροι μας αποδέχονται και είναι και ευτυχείς για τη νέα δημοσιονομική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί. Αλλά εμείς ταυτόχρονα θα τους εξηγήσουμε ότι το μέτρο αυτό, πέρα από αχρείαστο δημοσιονομικά είναι μη διαρθρωτικό αλλά και αντιαναπτυξιακό.»
2. Για τα πρωτογενή πλεονάσματα: «Είμαστε αποφασισμένοι να τηρήσουμε τους συμφωνημένους στόχους και για τα επόμενα χρόνια. Να μην επιτρέψουμε η Ελλάδα να γυρίσει πίσω στην εποχή των ελλειμμάτων και του δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Για να εξασφαλίσουμε την αξιοπιστία της χώρας και την σταθερότητα της οικονομίας, χωρίς να θέσουμε σε διακινδύνευση όλα όσα πετύχαμε με κόπο και σκληρή δουλειά.»
3. Για τον κατώτατο μισθό: «Μετά από τις σαρωτικές μειώσεις του 2ου Μνημονίου, είμαστε σήμερα σε θέση να ανακοινώσουμε ότι δέσμευση της κυβέρνησης είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού το 2019, μετά από την ολοκλήρωση της διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.»
Με τα τρία αυτά αποσπάσματα, ο πρωθυπουργός ουσιαστικά απευθύνθηκε στους δανειστές και στις αγορές θέλοντας να στείλει μήνυμα ότι θα τηρήσει τα συμφωνηθέντα για τους δημοσιονομικούς στόχους και ότι δεν θα προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες όσον αφορά στα δύο «καυτά» θέματα για τους θεσμούς: τις συντάξεις και τον κατώτατο μισθό.

Αναλυτικά το πακέτο μέτρων του Τσίπρα στη ΔΕΘ
Σε ότι αφορά στα μέτρα, η χρηματοδότησή τους θα γίνει, σύμφωνα με όσα είπε ο ίδιος, από τα υπερπλεονάσματα του 2018 αλλά και τον προβλεπόμενο δημοσιονομικό χώρο της περιόδου 2019-2022. Συνολικά, ο προϋπολογισμός των μέτρων ξεπερνά τα 4,5 δις. ευρώ καθώς:

1. 1 δις. ευρώ είναι το κόστος των αναδρομικών που θα καταβληθούν σε ένστολους μέσα στο 2018. Το πιθανότερο είναι ότι θα χρηματοδοτηθεί από το πρωτογενές υπερπλεόνασμα της φετινής χρονιάς. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ο πρωθυπουργός ήταν πολύ αόριστος όσον αφορά στο έκτακτο μέρισμα της φετινής χρονιάς. Και αυτό γιατί ενδέχεται τα αναδρομικά να απορροφήσουν το σύνολο του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου.
2. Για το 2019 υπάρχει ένα μεγάλο πακέτο μέτρων το οποίο υπερκαλύπτει τον δημοσιονομικό χώρο του επόμενου έτους που έχει προϋπολογιστεί περίπου στα 800 εκατ. ευρώ. Βάσει των λεγομένων του πρωθυπουργού, για το 2019, υπάρχει:
   ¿ η πρώτη δόση της μείωσης του ΕΝΦΙΑ για 1,2 εκατομμύρια ιδιοκτήτες με χαμηλές περιουσίες (σ.σ αν και τα ποσοστά μείωσης που ανακοινώθηκαν είναι εντυπωσιακά, το δημοσιονομικό κόστος δεν θα είναι πολύ μεγάλο)
   ♦   Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολουμένων από το 20% στο 13,33% για την κύρια ασφάλιση
   ♦   Η μείωση των εισφορών για εφάπαξ και επικούρηση των αυτοαπασχολουμένων στα 64,5 ευρώ
   ♦   Η μείωση του συντελεστή των επιχειρήσεων από το 29% στο 28%
   ♦   Η επιδότηση ενοικίου με ποσά από 70 έως 200 ευρώ για 300.000 οικογένειες
   ♦   Η πρώτη δόση του προγράμματος επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών για τις προσλήψεις νέων κάτω των 25 ευρώ σε ποσοστό έως 50% και
   ♦   Η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για αγροτικούς συνεταιρισμούς, ΚΟΙΝΣΕΠ και ανενεργές επιχειρήσεις
   Προσοχή: Κάποια από αυτά τα μέτρα που ανέφερε ο πρωθυπουργός συμπεριλαμβάνονται στα λεγόμενα αντίμετρα. Έτσι, ο Αλέξης Τσίπρας άφησε αναπάντητο το ερώτημα. Τι θα γίνει με τα αντίμετρα αν δεν προχωρήσει η περικοπή των συντάξεων;
3. Για το 2020, στα μέτρα του 2019 (τα οποία χαρακτηρίζονται ως διαρκή άρα θα βαρύνουν και τον προϋπολογισμό του 2020) θα έρθει να προστεθεί το δημοσιονομικό κόστος από τη μείωση του συντελεστή των επιχειρήσεων από το 28% στο 27%, η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για προσλήψεις νέων έως 25 ετών με 100% και όχι με 50% όπως επίσης και η δεύτερη δόση της μείωσης του ΕΝΦΙΑ.
4. Για το 2021 έχουμε την 3η δόση της μείωσης του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων και φυσικά την εξαγγελία για τη μείωση του ΦΠΑ από το 24% στο 22% και από το 13% στο 12%.
5. Για το 2022 μένει η τελευταία δόση της μείωσης του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων.

Από τα παραπάνω προκύπτει η απορία για το τι θα γίνει με το αφορολόγητο, δεδομένου ότι κάποια από τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός (η μείωση του συντελεστή για τις επιχειρήσεις αλλά και η μείωση του ΕΝΦΙΑ) είναι σχεδιασμένες να γίνουν το 2020 ως αντίμετρα για τη μείωση του αφορολογήτου.