Για το ζήτημα της αλλαγής στον πληθυσμιακό χάρτης Ελλάδος έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στο παρελθόν θέλοντας να καταδείξουν ότι η κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστη την πληθυσμιακή σχέση της χώρας μας δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο εξωτερικό ως μετανάστες για πάνω από 400.000 Έλληνες, που αποτελεί το ενεργότερο τμήμα του σημερινού ελληνικού πληθυσμού και το οποίο πολύ δύσκολα θα επαναπατριστεί.
Σύμφωνα με τα δεδομένα η Ελλάδα σήμερα βγαίνει από τα μνημόνια και τούτο γιατί κατόρθωσε, σύμφωνα με τα στοιχεία, να ελέγξει το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αλλά και γιατί βρήκε έναν τρόπο, υπό την καθοδήγηση των δανειστών φυσικά, να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση του ελληνικού χρέους για τα επόμενα δύο-τρία χρόνια.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κατόρθωσε να αντιμετωπίσει όλα τα προβλήματα, όπως τη ζημιά που έχει υποστεί το «ανθρώπινο κεφάλαιο» κατά τη διάρκεια της μνημονιακής περιόδου μια ζημιά που είναι κατά την άποψή μας ανυπολόγιστη και η αποκατάσταση της θα χρειαστεί αποτελεσματικότερες πολιτικές από τις μέχρι τώρα πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί αλλά και πολλά χρόνια υπομονής.
Τα στατιστικά στοιχεία αποκαλύπτουν το μέγεθος αυτού του προβλήματος. Ας τα δούμε ένα-ένα τα στοιχεία αυτά αναλυτικά
- Ναι μεν οι άνεργοι μειώθηκαν από τα 1,3 εκατομμύρια που είχαν φτάσει το 2013, στο ένα εκατομμύριο, αλλά από αυτούς, το 70% δεν έχει εργαστεί καθόλου για τουλάχιστον 12 μήνες ενώ ποσοστό άνω του 50% δεν έχει δει… μεροκάματο για τουλάχιστον δύο χρόνια. Η μακροχρόνια ανεργία… θερίζει. Η επανένταξη ανθρώπων που έμειναν εκτός αγοράς εργασίας για δύο χρόνια, προϋποθέτει εκ νέου εκπαίδευση και κατάρτιση κάτι που σημαίνει ότι η περαιτέρω μείωση της ανεργίας δεν θα είναι τόσο εύκολη.
- Ο αριθμός των απασχολούμενων, μπορεί να έχει αυξηθεί μετά το 2013 αλλά παραμένει πολύ μικρός. Στην Ελλάδα με τον πληθυσμό των 9,2 εκατομμυρίων ανθρώπων ηλικίας άνω των 15 ετών, απασχολούμενοι είναι μόλοι τα 3,75 εκατομμύρια ενώ ήταν 4,6 εκατομμύρια. Τι είναι οι υπόλοιποι; Άνεργοι και συνταξιούχοι με τους τελευταίους να ξεπερνούν τα 2,7 εκατομμύρια καθιστώντας την αναλογία εργαζομένων-συνταξιούχων μια από τις χειρότερες αν όχι τη χειρότερη σε ολόκληρη την Ευρώπη.
- O πληθυσμός της χώρας μειώνεται. Τα άτομα ηλικίας άνω των 15 ετών είναι πλέον 9,177 εκατομμύρια έναντι 9,435 εκατομμυρίων που ήταν το 2008. Αυτό οφείλεται και στο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων (τα νέα ζευγάρια αποφεύγουν το δεύτερο ή ακόμη και το πρώτο παιδί λόγω της οικονομικής κρίσης με την αναλογία των γεννήσεων ανά μητέρα να μειώνεται συνεχώς) αλλά και στην μετακίνηση εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στο εξωτερικό για αναζήτηση μιας καλύτερης θέσης εργασίας. Και μόνο η επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος φαντάζει πραγματικός «γολγοθάς» καθώς:
α. Μείωση παρατηρείται και στα άτομα ηλικίας κάτω των 15 ετών κάτι που σημαίνει ότι το πρόβλημα θα επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια
β. Όσοι έφυγαν στο εξωτερικό δηλώνουν απρόθυμοι –όπως προκύπτει από τις σχετικές έρευνες- να επιστρέψουν στην Ελλάδα και λόγω των χαμηλών αποδοχών που προσφέρονται αλλά και λόγω της ελλιπούς αξιοκρατίας που επικρατεί στην αγορά εργασίας. Όταν η ICAPδιενήργησε έρευνα για το Brain drain και ζήτησε από ερωτώμενους που έχουν αποχωρήσει στο εξωτερικό να πουν υπό ποιες προϋποθέσεις θα επέστρεφαν στην Ελλάδα, η απάντηση του 83% των ερωτηθέντων ήταν ότι δεν πρόκειται να επιστρέψουν μέσα στην επόμενη 3ετία (τουλάχιστον) και ότι σε κάθε περίπτωση, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιστροφή, είναι οι αμοιβές να φτάσουν τουλάχιστον στα 30-50.000 ευρώ ετησίως. - Τα ποσοστά της φτώχειας, παρά τα κοινωνικά επιδόματα που δόθηκαν ειδικά τα τελευταία χρόνια, διατηρούνται στο ύψος τους ενώ ουσιαστικά, το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας ζει στα όρια της φτώχειας. Τα επιμέρους στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχουν περαιτέρω δομικά προβλήματα όπως είναι ο αυξημένος κίνδυνος φτώχειας στις τάξεις των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης καταφέρνει να βρει δουλειά αλλά παρ’ όλα αυτά δεν ξεφεύγει από το φάσμα της φτώχειας. Και πώς να συμβεί αυτό όταν οι μισθοί εξακολουθούν να μειώνονται. Η αμοιβή της εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό εξελισσόταν με αρνητικό ρυθμό μέχρι και το 2016 ενώ και το 2017, η μεταβολή ήταν πρακτικά μηδενική. Αυτό σημαίνει ότι οι μισθοί υποχωρούσαν επί οκτώ συναπτά έτη και προς το παρόν δεν έχουν φανεί σημάδια ανάκαμψης.