Από καιρό ήθελα να ασχοληθώ με την μεγάλη αυτή προσωπικότητα των θρυλικών cartoons με επίκεντρο εκείνον τον τύπο που ακούει (!!!) στο όνομα Λούκυ Λουκ (Lucky Luke) (για ευκολία: ΛΛ). Τον ξεχωριστό φίλο των νεανικών μας χρόνων, ο οποίος μας κράτησε καλή συντροφιά και σε αγωνία, παρ’ όλο που γνωρίζαμε πως θα κατατροπώσει τους πάντες, αφού ήταν ο μόνος που κατάφερνε να πυροβολεί πριν απ’ τη σκιά του. Το αποδεχόμασταν αυτό το κατά συνθήκη ψέμα. Ήμασταν ήδη έτοιμοι να συνυπάρξουμε με τον μυθικό κόσμο των σκίτσων και των ευφάνταστων σεναρίων που ζητούσαν τη δική σου συναίνεση για να αποδεχθείς τον πρωταγωνιστή, τον Λούκυ Λουκ, αναμφισβήτητο νικητή των πάντων!
Δεν ξέρω πώς και είχα αρχίσει να τσακώνομαι με τους συνομήλικούς μου, οι οποίοι θαυμάζανε-όπως κι εγώ-το… πρόσωπο. Όμως παράλληλα υποστήριζα- θυμάμαι-πως, η αποκλειστική και σταθερή στάση τού Λ.Λ. να υπηρετεί το νόμο ό,τι κι αν εκφράζει αυτός και να τιμωρεί όποιον τον παραβαίνει, καταπατούσε το. συναισθηματικό μου δίκαιο!
Ήταν από τους πιο πιστούς εκφραστές τού. δόγματος «ό,τι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό». Ο Λούκυ Λουκ και ο Βουλγαράκης.
Ήμασταν όμως «ηθικά» στο πλευρό των αφελών και πάντα γκαφαδόρων παρανόμων, αδελφών Ντάλτον, ίσως επειδή η τότε εξουσία (και ό,τι αυτή εκπροσωπούσε) είχε καταλήξει να είναι αμείλικτη, ρατσιστική και να χτυπάει τους μαύρους, τους κομμουνιστές και τους φτωχούς.
Ο «άνθρωπος» σκίτσο με το καουμπόικο καπέλο, το στάχυ στο στόμα, το μαντήλι στο λαιμό, το τσουλούφι μπροστά, πάντα με το στριφτό τσιγάρο, ο. απόλυτος προστάτης τού αμερικάνικου νόμου, ο μόνος αναβάτης τού πιο έξυπνου αλόγου, της Ντόλυ, με τον πιο χαζό, ανόητο, περιορισμένης αντίληψης, σκύλο Ραντανπλάν που ντροπιάζει όλα τα άλλα σκυλιά του κόσμου (και γι’ αυτό ο πιο συμπαθής από τους πιο γραφικούς σκύλους), ο οποίος, από φρουρός στις φυλακές συμπάθησε τον Λουκ και τον ακολούθησε στις αποστολές.
Ο Λ.Λ., φιγούρα σίγουρα εμβληματική για το ευρύτατο παγκόσμιο κοινό, νιώθω πως. ξεγέλασε την παιδική μας αθωότητα, «θρέφοντάς μας» πνευματικά με έναν πιστό υπηρέτη τού νόμου σε μορφή καρτούν, στις εποχές στις οποίες, κατά τ’ άλλα, η μεταπολεμική κουλτούρα της ρήξης και των ανατροπών, σε προοδευτική κατεύθυνση, κρατούσε καλά.
Με το διαμορφωμένο σύστημα αξιών, κατά την ψυχροπολεμική μεταπολεμική
περίοδο, σε βαθύτατη κρίση, η οποία απλώθηκε και επικράτησε στο δυτικό ημισφαίριο ή τέλος πάντων σε ό,τι εννοούσαμε ως «καπιταλιστικό σύστημα», η διάθεση των νέων φοιτητικών και πνευματικών κινημάτων, τα οποία ταρακούνησαν έως έναν βαθμό τις κοινωνίες των αμερικανικών και ευρωπαϊκών χωρών, έδειχναν πως η εναντίωση θα πρέπει να έχει ως στόχο την προστασία απέναντι στην αδικία, τον ρατσισμό, την βελτίωση της Εκπαίδευσης και την πνευματική ανανέωση, την αλληλεγγύη προς τον αδύναμο. Παράλληλα η αντίσταση στις εξουσίες και στον ολοκληρωτισμό ήταν τα κεντρικά συνθήματα, με τα πανεπιστήμια και τα φοιτητικά κινήματα σε εγρήγορση και στην πρώτη γραμμή για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γνωστές ιστορίες του ’60, ακόμα και στη χώρα μας, η οποία δοκιμάστηκε με την επτάχρονη χούντα και την απομόνωσή της από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ας μην περιγράψω περισσότερο αυτά τα χιλιοειπωμένα πράγματα. Ελπίζω πως έφτιαξα με λίγα λόγια το Τοπίο της επικρατούσας κατάστασης.
Σε αυτήν ακριβώς την εποχή, την περίοδο, την συγκυρία, ξεκινάει από το Βέλγιο ένα κόμικ που δημιουργήθηκε από τον Μορίς ντε Μπεβέρ. Γνώρισε την περίοδο της μεγαλύτερης ακμής του το 1955, την εποχή δηλαδή κατά την οποία σεναριογράφος του ήταν ο Ρενέ Γκοσινί και ξεκινήσανε μαζί με τον ντε Μπεβέρ, την ιστορία τού Λ.Λ. Ο τόπος δράσης του ήταν η Άγρια Δύση της Αμερικής, το γνωστό άγριο τοπίο τού Far West, κατά την περίοδο του 19ου αιώνα, αμέσως μετά την λήξη τού Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου. Για δες εποχή που δημιουργήθηκε αυτή η συγκυρία, με πρωταγωνιστή έναν “φτωχό και μόνο καουμπόι”.
Σχεδόν την ίδια εποχή ο Αστερίξ και παλαιότερα ο Τεντέν, γίνονται τα πιο δημοφιλή και εμπορικά κόμικ διεθνώς. Ο Αστερίξ που κατατρόπωνε κυρίως τους Ρωμαίους κατακτητές με το φίλτρο του και τον φίλο του Οβελίξ, ο δημοσιογράφος Τεντέν που διερευνά σε βάθος και εξιχνιάζει κάθε πρόβλημα, σε αντίθεση με το επιπόλαιο δίδυμο των ντετέκτιβ Ντυπόν και Ντιπόν.
Όλα τα πρόσωπα που κατατρόπωνε ο Λ.Λ, ήταν ταλαίπωροι και συμπαθείς, οι οποίοι συμβόλιζαν με γκροτέσκο τρόπο το… κακό. Οι τέσσερις αδελφοί Ντάλτον και η στρίγκλα τυφεκιοφόρος μάνα, οι αμείλικτοι ληστές τραπεζών, οι χρυσοθήρες, όλοι όσοι «κακοί» αντιπαρατίθενται στους νόμους, όλοι αυτοί οι απόκληροι και τα αποβράσματα της καρτούν κοινωνίας, το γραφικά στημένο σκηνικό, που δεν απείχε πολύ από την πραγματικότητα των εποχών τού Far West, όλο αυτό το πλήθος παράνομων και … επικίνδυνων φουκαράδων, πρέπει να ομολογήσω -επαναλαμβάνω- πως, μετετράπη εντός μου, σε ένα. συμπαθές σώμα προσφιλών χαρακτήρων καρτούν.
Πώς συνδυάζεται η εμφάνιση μιας. καρτουνίστικης κουλτούρας με προστάτες του νόμου; Ο Λ.Λ είναι μια αδιαμφισβήτητη προσωπικότητα που υπηρετεί ένα ρόλο επιβεβλημένο από το νόμο. Όχι, δεν υποστηρίζω πως είναι μια οργανωμένη από τα «μονοπώλια» πλύση εγκεφάλου, όπως ίσως φαίνεται, και όπως ίσως θα λέγανε οι παλιοί Κνίτες, για να συμπαθήσουμε, μέσω των σκίτσων και των κόμικς και να μην αμφισβητήσουμε τις εξουσίες. Όπως θα έλεγε, στην γνωστή εικόνα απιστίας, το παράνομο ζευγάρι: «Δεν είναι αυτό που νομίζεις.» Όχι, δεν θα αφήσω να φτάσει ως εκεί η αρρωστημένη φαντασία μου.
Θα σημειώσω όμως πως τα κόμικς ήταν και είναι λαϊκά αναγνώσματα ευρύτατης απήχησης, με αναγνωρισμένα πνευματικά στοιχεία, έξυπνα, σύγχρονης αισθητικής και κλίματος, με υψηλού επιπέδου σκίτσο και διαλόγους οι οποίοι κράτησαν το κοινό ενδιαφέρον σε όλη την Ευρώπη. Έγιναν το αγαπημένο ανάγνωσμα ΟΛΩΝ.
Ομολογώ πως είναι μια μορφή απολογισμού αυτό το σχολιάκι μου. Αρκετά χρόνια με απασχολούν τέτοιες περιπτώσεις «εκπαιδευτικής λογικής» σε περιόδους γόνιμους, δημιουργικούς, με πνευματική ανάκαμψη σε όλες τις μορφές Τέχνης. Η μουσική, ο ποιητικός λόγος, τα λογοτεχνικά έργα, το μυθιστόρημα, το τραγούδι, η αναβίωση του ρεμπέτικου και του παραδοσιακού τραγουδιού, τόσα και τόσα… Θυμάμαι, πως όλοι εμείς της γενιάς μας, περιμέναμε με ανυπομονησία την ημέρα της κυκλοφορίας του Λ.Λ! Ίσως ήμασταν εξαρτημένοι και ήταν κάτι που, επιτέλους, δεν κρύβαμε ότι διαβάζαμε, από τους υπόλοιπους πρώην συντρόφους μας, από τους οποίους μερικοί πρεσβύτεροι μας κριτίκαραν, εάν έπεφτε στην αντίληψή τους, διότι το ανάγνωσμα ήταν «μικροαστικό», «αντιδραστικό», «συντηρητικό».
Όχι. Ο Λ.Λ έγινε με τον καιρό αποδεκτός από όλους! Ακόμα και τα συντηρητικά αριστερά κόμματα, δεν τολμούν πλέον να φέρουν αντίρρηση σε ένα τέτοιο ανάγνωσμα που παρουσίαζε τουλάχιστον ύποπτα σημεία συμβιβασμού με την. καθεστηκυία τάξη.
Ίσως ανακινώ ένα θέμα από το παρελθόν, το οποίο είναι πλέον εκτός λογικής, ανεπίκαιρο, έως και αψυχολόγητο. Απλώς σκέψεις και θύμισες καταθέτω, τις οποίες μπορείτε να τις πετάξετε στο καλάθι των αχρήστων αν νιώσετε πως δεν σας αφορούν στο ελάχιστο. Πάντως, εγώ, θα ανατρέξω στη βιβλιοθήκη μου. Κάπου εκεί βρίσκονται τα παλιά τεύχη του Lucky Luke.
*Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
