Die Zeit: Μπορεί κανείς να νικήσει τον Ερντογάν;

Οι αντίπαλοι και οι υποστηρικτές του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα πράγμα: Όπως είναι τα πράγματα η αντιπολίτευση είναι ανίκανη να τον νικήσει, εκτιμά σε ανάλυσή της η γερμανική εφημερίδα Die Zeit. Από τότε που ο Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία με το Ισλαμιστικό-εθνικιστικό ΑΚΡ το 2002, ο ηγέτης του δεν έχασε καμία εκλογική αναμέτρηση. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι υπό την ηγεσία του η Τουρκία γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση. Μπορεί να επιτύχει κάτι σήμερα η αντιπολίτευση στις πρόωρες εκλογές στις 24 Ιουνίου;, διερωτάται η εφημερίδα.
Μετά από τόσα χρόνια στην εξουσία, ο Τούρκος Πρόεδρος αποδεικνύει και πάλι ότι έχει έξυπνη τακτική με αυτή την πολιτική κίνηση.
Πρώτον, οι προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν ταυτόχρονα, σε μια εποχή που μόνο ο Ερντογάν σήμερα μπορεί να επιδείξει στους Τούρκους μια αναπτυσσόμενη οικονομία. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί σημαντικά το επόμενο έτος: η Τουρκία έχει ένα τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί. Επιπλέον, πολλά δυτικά κράτη -σημαντικοί εταίροι της Τουρκίας έχουν απομακρυνθεί από την κυβέρνηση του Ερντογάν καθώς μετά από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ο Τούρκος Πρόεδρος εξακολουθεί να επιβάλει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να κυβερνά ην Τουρκία αυταρχικά.
Η σύντομη περίοδος της προεκλογικής εκστρατείας μέχρι τον Ιούνιο αφήνει στην αντιπολίτευση λίγο χρόνο για τα σχέδιά της. Oι υπολογισμοί του Ερντογάν μπορεί να πέσουν έξω αυτή τη φορά; Επειδή τα κόμματα της αντιπολίτευσης φαίνεται να συζητούν τουλάχιστον, κάτι εντελώς απροσδόκητο και νέο για αυτά: τη συνεργασία.

Έτσι μεγάλωσε ο Ερντογάν
Τη συνεργασία φαίνεται να επιδιώκει η μεγαλύτερη δύναμη της αντιπολίτευσης: το κεντροαριστερό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό κόμμα (CHP). Το κόμμα αυτό αντιπροσωπεύει το παλιό κοσμικό καθεστώς στην Τουρκία. Με 134 βουλευτές στο Κοινοβούλιο, είναι η κύρια αντιπολίτευση στο AKP του Ερντογάν. Ο 69χρονος πρόεδρός του, Κέμαλ Κιλιντσντάρογλου, είναι μεν ένας ευφυής σοσιαλδημοκράτης πολιτικός αλλά εναντίον του Ερντογάν είναι πολύ αδύναμος και δεν έχει καμία πιθανότητα.
Το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το φιλοκουρδικό HDP έχει υποστεί σοβαρή ζημιά, αφού ο χαρισματικός πρόεδρος του Σελαχατίν Ντεμιρτάς είναι στη φυλακή. Το αριστερό HDP μπορεί να κερδίσει το 10-12% των ψήφων. Θα μπορούσε να λάβει ακόμη περισσότερες ψήφους αλλά πολλοί Τούρκοι κατηγορούν το HDP ότι είναι το μακρύ χέρι του ΡΚΚ.

Ένα νέο κόμμα δημιουργεί ελπίδες
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις Τούρκων αναλυτών, ο Ερντογάν με την συμμαχία που έκανε με το ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί διεκδικεί το 50% των ψήφων. Αλλά οι αντίπαλοι του Ερντογάν φαίνεται να ελπίζουν σε ένα νέο κόμμα: το İyi Parti («Καλό Κόμμα»), το οποίο ιδρύθηκε από την πρώην εσωκομματική αντίπαλο του Μπαχτσελί στο ΜΗΡ, Μεράλ Ακσενέρ. Είναι μια συντηρητική-εθνικίστρια πολιτικός που μπορεί να μιλήσει εξίσου με πάθος στα πλήθη όπως ο Ερντογάν. Σε αντίθεση με το Ισλαμικό ΑΚΡ, ωστόσο, προωθεί την κοσμική ιδεολογία του ιδρυτή του κράτους Κεμάλ Ατατούρκ. Ταυτόχρονα, η Aκσενέρ περιστασιακά δεν διστάζει να φωτογραφίζεται με μαντήλα ενώ επισκέπτεται ένα τζαμί. Αυτό είναι επίσης πολύ δημοφιλές για τους θρησκευόμενους ψηφοφόρους. Οι αντιπολιτευόμενοι τον Ερντογάν ψηφοφόροι οι οποίοι δεν βλέπουν διέξοδο στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ή στο φιλοκουρδικό HDP θα έχουν την πρώτη φορά με το Καλό Κόμμα μια εναλλακτική λύση. Επειδή μάλιστα η Ακσενέρ δεν είχε βουλευτές, αρκετοί πολιτικοί του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού κομματος (15 τον αριθμό) προσχώρησαν στο «Καλό Κόμμα», σε έναν εξαιρετικό ελιγμό ακόμη και για τα τουρκικά πρότυπα.

Ποιος θα μπορούσε να χτυπήσει τον Ερντογάν;
Πολλοί Τούρκοι αναλυτές εκτιμούσαν πάντως ότι αυτός που θα μπορούσε να αμφισβητήσει τη νίκη του Ερντογάν θα ήταν ο πρώην πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, αλλά απέρριψε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, λέγοντας ότι η υποστήριξη στην υποψηφιότητά του δεν ήταν αρκετά μεγάλη.
Ο Ερντογάν θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να πάρει πάνω από το 50% των ψήφων στις 24 Ιουνίου και να αποφύγει ένα δεύτερο γύρο κατά τον οποίο η αντιπολίτευση θα μπορούσε θεωρητικά να συγκεντρώσει τις ψήφους της σε έναν αντίπαλο υποψήφιο.
Αυτή τη στιγμή φαίνεται πως το AKP, CHP, İyi Parti και το HDP θα έχουν το καθένα δικό τους υποψήφιο. Σε περίπτωση οι μεμονωμένοι υποψήφιοι δεν έχουν καμία τύχη στον πρώτο γύρο και πιθανώς ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού κόμματος να έρθει δεύτερος με ποσοστό γύρω στο 20% με την ελπίδα ότι ο Ερντογάν δεν θα πιάσει το 50% στον πρώτο γύρο. Τότε θα μπορεί να ελπίζει ότι τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης θα καλέσουν τους ψηφοφόρους τους για να υποστηρίξουν τον υποψήφιο του CHP.
Αλλά ένα πράγμα είναι βέβαιο: 16 χρόνια μετά την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία, η Τουρκία προχωρά σε εκλογές στις οποίες, χωρίς υποψήφιο όπως ο Αμπντουλάχ Γκιουλ, δεν θα υπάρξει πραγματική εναλλακτική λύση για τους απογοητευμένους ψηφοφόρους του AKP. Οι θρησκευόμενοι ψηφοφόροι, ακόμη και αν έχουν αμφιβολίες, θα παραμείνουν μαζί με τον Πρόεδρο αντί να επιλέξουν να επανέλθει το παλιό κοσμικό καθεστώς. Στην Τουρκία, μάλλον ουδείς πολιτικός δεν το κατάλαβε αυτό, όπως έκανε ο Ερντογάν.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του δημοσιογράφου Hasan Gökkaya της εφημερίδας του Αμβούργου Die Zeit με τίτλο «Keiner, ihn zu schlagen», στα γερμανικά, πατώντας ΕΔΩ