Νότης Μαυρουδής: Η θέα του παραθύρου μου…

Μου άρεσε πάντα να κάθομαι στο παράθυρό μου και να κοιτάζω τον έξω κόσμο. Κάπως έτσι συμπεριφέρονταν και οι παλαιές… κουτσομπόλες στις γειτονιές και το… σπορ αυτό, απ’ ότι γνωρίζω, συνεχίζεται… Δεν είναι έτσι όμως. Η δική μου σκέψη έχει να κάνει με το να παρατηρώ και να κρίνω τον έξω κόσμο κάτω από μια διάσταση και μια ματιά κοινωνικότητας και όχι να παρακολουθώ τον γείτονα και να χώνομαι στα… προσωπικά του δεδομένα. Θυμάμαι πως αυτή την συνήθεια την έχω από μικρή ηλικία, όταν έμενα σε μονοκατοικία και το παράθυρό μου έβλεπε σε μια αυλή και στον απέναντι τοίχο, αφού το σπίτι ήταν ένα ανήλιαγο ημιυπόγειο. Από τότε, μου γεννήθηκε η επιθυμία να βρεθώ σε ένα παράθυρο που να βλέπει… ολόκληρο τον έξω κόσμο.
Πάντα, ακόμα και τότε που ταξίδευα με τα δημόσια μέσα μεταφοράς, έπιανα γωνία σε παράθυρο και έβλεπα τις ανθρώπινες κινήσεις. Ανθρώπους βιαστικούς να κυνηγούν τον χρόνο αντί να περπατάνε, άλλους να βαδίζουν ήρεμα, λιγότερο αγχωτικά, κάποιους άλλους να κάθονται αμέριμνα σε ένα παγκάκι, σε μια καρέκλα καφενείου και άλλους να περιμένουν ανυπόμονοι κι όρθιοι κάποιο ραντεβού επαγγελματικό, φιλικό, ερωτικό. Μετά από πολύχρονη παρατηρητικότητα, άρχισα να ξεχωρίζω την γλώσσα τού σώματος και τις κινητικές τους συμπεριφορές. Πράγματι, καταλάβαινα τις διαφορές εκείνων, οι οποίοι με απασχολούσαν στα διαλείμματα από την μελέτη τής κιθάρας ή από το διάβασμα ενός βιβλίου. Αργά αλλά σταθερά, η θέα προς τα έξω, από το παράθυρό μου, εξελίχθηκε τόσο ώστε να αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μένα και να γίνει αντικείμενο… μελέτης κοινωνιολογικού ενδιαφέροντος. Όταν έμενα σε έναν παράδρομο της Φραντζή, η αυξημένη κίνηση των αυτοκινήτων, το μποτιλιάρισμα στα φανάρια, το ατελείωτο κονβόι, οι αναιδείς προσπεράσεις των πιο «έξυπνων», τα κορναρίσματα, συχνά οι βρισιές, έφτιαχναν ένα τοπίο βαλκανικό, μεσογειακό, ελληνικό… Ναι, βρισκόμουν μπροστά σε μια τυπική εικονογράφηση της ζωής των ελληνικών δρόμων, ίσως όχι μοναδικής στον κόσμο, αλλά σίγουρα «δικής μας», του ειδικού ταπεραμέντου που μας χαρακτηρίζει… Έβλεπα την πυκνότητα δόμησης των πολυκατοικιών, με την συγχρόνως ασταμάτητη ανοικοδόμηση και την αγωνία μην τυχόν και κτιστεί άλλη πολυκατοικία απέναντι και μου κλείσει τη θέα τού παραθύρου μου! Σε σύντομο χρόνο, ό,τι ελεύθερο οικόπεδο υπήρχε, οικοδομήθηκε. Οι σκέψεις μου, για μια τσιμεντένια και γι’ αυτό καταδικασμένη πόλη όπως η Αθήνα, με μελαγχολούσαν και με τύλιγαν στο πέπλο μιας κάποιας μορφής απελπισίας. Το παράθυρο αυτό είχε γίνει το καθημερινό μου παρατηρητήριο. Θα μπορούσα να πω, ότι ένιωθα να το έχω ανάγκη για καθημερινούς στοχασμούς… Ιδιαίτερα όταν περνούσαν φορτηγά και μηχανάκια με θορυβώδεις εξατμίσεις, ένιωθα πως ζω σε ένα δυσμενές οικολογικό περιβάλλον που-ενδεχομένως-θα μπορούσε να με οδηγήσει στην τρέλα… Ο τόσος θόρυβος είχε επιβαρύνει την όλη κατάσταση και σκεφτόμουν πως οφειλότανε στις φτηνές ή ακόμα και στις ελλιπείς εξατμίσεις των μηχανών, καθώς και από την απουσία ελέγχου των αρμοδίων για την οδική κυκλοφορία. Σύνηθες φαινόμενο των υπανάπτυκτων χωρών.
Στο παρατηρητήριο αυτό όλα είναι σε πρώτο πλάνο και ό,τι συμβαίνει, μπροστά στα μάτια μας, μπαίνει και στο κάδρο της σκέψης. Μετά, έρχεται η επεξεργασία. Από ένα άλλο παράθυρο, στο σπίτι ενός φίλου μου στην Κοκκινιά, το τοπίο είναι σεληνιακό! Όλο τσιμέντο, μικρά σπιτάκια, ακόμα… προσφυγικά, μικρές πολυκατοικίες, διαμερισματάκια, ούτε ένα δεντράκι, έτσι για ένα πράσινο χρώμα από τη φύση. Στα πεζοδρόμια όμως συνεχίζεται η παλιά συνήθεια, με τους γείτονες να βγάζουν έξω τις καρέκλες και να φτιάχνουν τη δική τους παρέα, πάντα φιλόξενοι να δεχθούν και… ξένους, από άλλες γειτονιές. Πόσο όμορφο και ανθρώπινο είναι… Μια αυταπόδεικτη απόδειξη της επικοινωνιακής αντίληψης των φτωχότερων… Από το παράθυρο φαίνονται όλα τα καλά και τ’ άσχημα του κόσμου. Από το παράθυρο του Χαλανδρίου στέκομαι και κοιτάζω έναν άλλο κόσμο. Να περπατάει στο πράσινο, ανάμεσα στα δένδρα. Οι κήποι των μονοκατοικιών, των πολυκατοικιών, κάποια μαγαζάκια λίγο πιο πέρα, προετοιμάζουν το άνοιγμά τους, γιατί ο προηγούμενος το έκλεισε. Ένας νέος αισιόδοξος επιχειρηματίας και πάλι σε δοκιμασία. Είναι κάτι που φαίνεται από κάθε παράθυρο. Εάν πάρει κανείς τα σημάδια και τα ερμηνεύσει, είναι σαν να βλέπει την κίνηση της αγοράς κατάματα. Όλα υπό τον έλεγχο ενός ιδιότυπου… κουτσομπόλη-παρατηρητή, ο οποίος θεωρεί πως το παράθυρό του είναι ο ίδιος ο έξω κόσμος. Ο κόσμος που πάει κι έρχεται, εικόνες βγαλμένες από την ίδια τη ζωή, η οποία εξελίσσεται έξω από τα παράθυρά μας. Αρκεί να κοιτάξουμε εμείς από μέσα, με μάτια που να διαθέτουν την όποια σοφία έχει κατακτήσει ο καθένας μας.
Το παράθυρό μου, ζεσταίνει την ψυχή μου. Εγώ από μέσα να νιώθω εγωιστικά την ασφάλεια της μοναχικότητας και απέξω, ένας κόσμος, με τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις του, να εξελίσσεται μπροστά μου, αφού η θέση μου μέσα από το παράθυρο είναι σταθερή και κρατάει χρόνια… Ίσως χρειάζομαι έναν εξειδικευμένο γιατρό να μου εξηγήσει αυτή τη «διαστροφή» μου, όπως υποστηρίζουν μερικοί φίλοι μου. Εγώ συνεχίζω να αναζητάω ένα παράθυρο, για να έχω «εικόνα» από την κάθε γειτονιά. Από κάθε διαφορετικό σημείο, από διαφορετικές πόλεις, χώρες… Βρίσκω πως είναι ένας «άλλος τρόπος» πολιτικής και κοινωνικής παρατήρησης, όταν βλέπεις με τα ίδια σου τα μάτια πρόσωπα σκυθρωπά, χαρούμενα, ανέμελα, σκεπτικά. Όταν βλέπεις άστεγους στους κάδους να ψάχνουν, αυτοκίνητα πολυτελείας να περνούν, την φυσική ανάπτυξη να διαφοροποιείται, από τα πλούσια μεγαλοαστικά βόρεια στα φτωχότερα δυτικά προάστια. Όλα υπό το… φως! Και όταν το φως τής μέρας φεύγει, η νύχτα απλώνεται στον ορίζοντα και οι σκιές των περαστικών χάνονται στο σκοτάδι, το θέαμα είναι διαφορετικό, αλλά η ουσία ίδια.
Ο ποιητής Γιάννης Βελλής γράφει: «Οι σκιές δεν έχουν αίμα, δεν έχουν ζωή, δεν έχουν φωνές». Πέρα όμως από το αναγκαίο ποιητικό στοιχείο τού πεζού λόγου, οι σκιές, με τον δικό τους τρόπο, έχουν παρουσία και συνοδεύουν, έστω και ως αερικά, τον άνθρωπο σε κάθε του βήμα, σε κάθε του κίνηση. Πώς να λείπουν αυτά τα στοιχεία όταν αυτή η σκιά κινείται κατ’ εικόνα και ομοίωση; Ένα τόσο ταυτισμένο… είδωλο με τον άνθρωπο, δίχως περιεχόμενο; δίχως δική του ψυχή; Η νύχτα από ένα παράθυρο, όπως είναι φυσικό, είναι βυθισμένη στο σκοτάδι και η εικόνα που βλέπω θέλει διαφορετική ανάλυση, άλλες εξηγήσεις, επειδή κρύβει δικούς της θρύλους και συμβολισμούς… Και, για να μην μπερδευόμαστε, ο καθένας έχει το δικό του παράθυρο, το δικό του παρατηρητήριο, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί τη ζωή που περνάει από μπροστά του.  Όλη αυτή η συνήθεια είναι ίσως μια προσωπική συνήθεια, η οποία, νιώθω, πως δεν μου έχει κάνει κακό. Και, τέλος, για να τα συνδέσω με τη μουσική, να προσθέσω πως οι στιγμές τού παραθύρου μου πάντα συνοδεύονται από έντονες μουσικές σκέψεις, οι οποίες συντροφεύουν πάντα ό,τι βλέπω και ό,τι ακούω…

*Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης

Δείτε τα προηγούμενα 35 άρθρα του Νότη Μαυρουδή