Νότης Μαυρουδής*: Οράματα, προοπτικές, ουτοπίες…

Να ‘τος ο Αη Βασίλης, που κάποιοι λένε πως υπάρχει μόνο στη φαντασία των παιδιών. Να τα δώρα του, τα οποία θαρρείς και «τα ‘ριξε» από την καμινάδα, κοινώς ουρανοκατέβατα και μέσω τραπέζης… περικαλώ, τις Άγιες τούτες μέρες των Εορτών. Και τούτος ο κομιστής έχει όνομα και διεύθυνση και, εκτός από Άη Βασίλης, λέγεται και ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρας, και μας ξάφνιασε ευχάριστα, βάζοντας το θέμα μας (το θέμα των Ελλήνων Συνθετών-Στιχουργών) μέσα στις πρόσφατες τροπολογίες της Βουλής υπερψηφίζοντας εκείνη την παράγραφο όπου αναφέρεται στην ΑΕΠΙ και στο χρέος της προς τους Έλληνες δικαιούχους δημιουργούς, σχετικά με τα χρωστούμενα πνευματικά δικαιώματα! Θέμα το οποίο είχε κολλήσει με τα ανεξήγητα και απαράδεκτα «κόλπα» της Εταιρίας Πνευματικής Ιδιοκτησίας, να κρύβει και να εξαφανίζει το χρήμα των δημιουργών προς άγνωστη κατεύθυνση, αφήνοντάς τους απλήρωτους…
Άη Βασίλης λοιπόν υπάρχει και τούτο είναι καρατσεκαρισμένο. Στο χώρο των συνθετών-στιχουργών, σήμανε πως, τουλάχιστον αυτή τη φορά, η νεόπτωχη τάξη των δημιουργών, θα δει «άσπρη μέρα», αφού θα πληρωθούν τα χρέη της ΑΕΠΙ προς όσους τα δικαιούνται και τα περιμένουν μέσα στις γιορτές, τα οποία χρωστούμενα είχαν, κατά έναν περίεργο τρόπο, εξαφανιστεί! Η πρωθυπουργική πρωτοβουλία έλαβε… σάρκα και οστά, αδειάζοντας κυριολεκτικά σύσσωμη την αντιπολίτευση, η οποία υπό το κράτος της πολιτικής της… νιρβάνας, αδιαφόρησε πάνω σ’ αυτό το θέμα… Θέμα πέρα για πέρα ουσίας, με κεντρικά πρόσωπα Έλληνες δημιουργούς, οι οποίοι συμμετέχουν με τα τραγούδια και τις μουσικές τους στην όποια πολιτιστική έκφραση της χώρας, ανεξαρτήτως ποιότητας και κύρους. Η στάση-της αντιπολίτευσης-υπήρξε α ψ υ χ ο λ ό γ η τ η. Πολιτικοί χώροι, οι οποίοι διεκδικούν την ψήφο τού πολίτη, αρνούνται το αυτονόητο;!! Την, έστω προσωρινή, λύση μιας διαδικαστικής εμπλοκής εναντίον ενός Οργανισμού Συλλογικής διαχείρισης, ο οποίος απεδείχθη πως παρακρατούσε χρήμα των δημιουργών, παρανόμως…
Η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ δηλώνει στις 21/12 πως: «άνοιξε ο δρόμος της αποδέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών της ΑΕΠΙ Α.Ε, που είχαν δεσμευτεί από το ελληνικό Δημόσιο, για οφειλές της αμαρτωλής εταιρείας προς αυτό». Το ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και ΚΚΕ… (;?!!!)
Πού είναι το πρόβλημα, θα μου πεις; Ελπίζω πως, αυτή η προσωρινή λύση και όχι η μόνιμη, να ήταν αυτό που… ενόχλησε τους αντιπολιτευόμενους. Τα Σωματεία των δημιουργών, με πρωτοστάτη το «Άσμα 450+ και ΥΠΕΡΒΑΣΗ» καθώς και άλλοι μεμονωμένοι δημιουργοί, έτρεξαν, πάλεψαν, ξόδεψαν από το χρόνο τους, κονταροχτυπήθηκαν, για να μην θαφτεί η «υπόθεση ΑΕΠΙ» και να αποκαλυφθούν τα ποικίλα σκοτεινά της σημεία. Αναρωτιέμαι: η Ν. Δημοκρατία, η Συμμαχία της Κεντροαριστεράς, τι διάολο αντιπολιτεύονται; Γιατί αυτή η πολιτική άρνηση μπροστά σε μια καταφανή αδικία, η οποία βρίσκεται στην επικαιρότητα μήνες τώρα, έχοντας προκαλέσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης; Σε ποια σημεία υπάρχει διαφωνία πάνω στο θέμα τού χειρισμού του χρήματος από μέρους της ΑΕΠΙ; Γιατί δεν μας… φωτίζουν τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, γύρω από τις αντιρρήσεις τους, ώστε να κατανοήσουμε την άρνησή τους σε μια τέτοια συναίνεση; Πού διαφωνούν; Ας μας φανούν χρήσιμοι εάν έχουμε αγνοήσει λόγους σοβαρούς γύρω από το θέμα.
Η Πνευματική Ιδιοκτησία ως παγκόσμιο θέμα, είναι πολυσύνθετο και το κατέχουν πολλοί λίγοι τεχνοκράτες, εξειδικευμένοι γύρω από τέτοιες διαδικασίες. Χρειάζονται ειδικοί εκπαιδευμένοι στο χώρο. Οι δικαιούχοι Έλληνες δημιουργοί απέχουν από μια τόσο εξειδικευμένη γνώση και γι’ αυτό η ΑΕΠΙ είχε αναλάβει την εξουσιοδότηση, για… προστασία και έλεγχο, ώστε να εισπράττει τα δικαιώματά τους και να τα αποδίδει στους δημιουργούς. Ο πολύχρονος έλεγχος όμως εξελίχθηκε σε ηγεμονία της ΑΕΠΙ, σε όλα τα επίπεδα. Η χώρα μας, τις εποχές της μεγάλης δισκογραφικής δράσης, κατανάλωνε τεράστιες ποσότητες δισκογραφημένου υλικού, παρ’ όλο το ρεύμα των παράνομων αντιγραφικών μέσων. Το χρήμα έρεε άφθονο και οι μεσάζοντες (βλέπε δισκογραφικές Εταιρίες, εργοστάσια παραγωγής, κλπ) ισχυροποιήθηκαν και πλούτισαν. Η ΑΕΠΙ μέσα σ’ αυτή τη μεγάλη χρονική περίοδο της δισκογραφικής παντοδυναμίας, ήταν ο… Μεγάλος Αδελφός!
Όλη αυτή η κατάσταση πραγμάτων διογκωνόταν και έμελλε να καταρρεύσει, όταν από το 2009, έτος το οποίο σηματοδοτεί και την έναρξη της οικονομικής κρίσης, με τα μνημόνια να λιγοστεύουν το εισόδημα του κάθε πολίτη και να μεγαλώνουν τη δυσκολία του να αγοράζει, εκτός των άλλων, προϊόντα ψυχαγωγίας (μέσα σ’ αυτά και ο δίσκος, η νυχτερινή διασκέδαση, κλπ), τότε εμφανίστηκαν έντονα σημάδια κρίσης και υλική φθορά τού προϊόντος. Η πτώση υπήρξε ραγδαία και τα αποτελέσματα άμεσα. Η κατακτητική πορεία τού Διαδικτύου, η πληθώρα και η ευκολία αντιγραφικών Μέσων, η… νομιμοποίηση της κλοπής εικόνας και ήχου, καθώς και η… άλωση του ελληνικού τραγουδιού από την παγκόσμια παντοδυναμία τού αγγλοσαξωνικού και του ισπανόφωνου τραγουδιού, άλλαξαν άρδην το τοπίο. Η ΑΕΠΙ υπήρξε ο αδύναμος κρίκος τού εκσυγχρονισμού τού πολιτιστικού προϊόντος που εκπροσωπεί και οι λίγοι εισπρακτικοί αυτοδιαχειριζόμενοι καλλιτεχνικοί οργανισμοί, μη διαθέτοντας τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, όπως η ΑΕΠΙ, παρέμειναν στην αδυναμία ικανοποιητικής είσπραξης προς τα μέλη τους…
Κάπως έτσι μπορεί κανείς, εν συντομία, να καταγράψει την εξέλιξη της είσπραξης δικαιωμάτων και της δισκογραφικής κατάστασης σήμερα εν Ελλάδι. Με την τροπολογία της Βουλής και την προσωρινή έστω επίλυση της οικονομικής εκκρεμότητας προς τους δημιουργούς τού Ελληνικού τραγουδιού, θα μας δοθεί (ξανά) η ευκαιρία συνέχισης ενός αγώνα, ο οποίος φαίνεται πως ο κεντρικός πυρήνας του, δεν έγινε κατανοητός(;;;) από το γενικότερο φάσμα τού πολιτικού προσωπικού που ψηφίζει νομοσχέδια. Θα συνεχίσει να μας απασχολεί η τελική επίλυση της αποκατάστασης της κανονικότητας. Η ομαλή διεκπεραίωση του προβλήματος των πνευματικών δικαιωμάτων θα βοηθήσει στο σύνολό του το Ελληνικό τραγούδι. Πολιτεία και δημιουργοί να μην επιτρέψουμε την επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς, αλλά πάνω σε νέες βάσεις να δημιουργηθεί ένας νέος Εισπρακτικός μηχανισμός, δίχως τις παγίδες και τις στρεβλώσεις που υπάρχουν και έχουν επισημανθεί.
Θα είναι μια χρονοβόρα και ψυχοφθόρα περιπέτεια, αν δεν έχουμε την αρωγή τού κράτους, έστω και αν οι έως τώρα εμπειρίες και η εμπιστοσύνη μας προς αυτό, δεν εγγυάται ένα θετικό αποτέλεσμα. Αλλά, οι «λύσεις» είναι λίγες και θα πρέπει να επιλέξουμε, σ ή μ ε ρ α κιόλας…
Εδώ είμαστε, για να δούμε την εξέλιξη. Η κυβέρνηση βοήθησε προσωρινά να κερδηθεί η μάχη της απελευθέρωσης των αμοιβών των δημιουργών. Θα περιμένουμε την συμπαράστασή της και στη συνέχεια, που θα πρέπει να είναι και αποφασιστική. Μόνο έτσι θα γράψει ιστορία, συμπαραστεκόμενη έμπρακτα στο ελληνικό τραγούδι, στους Έλληνες δημιουργούς του και, εν τέλει, στον πολιτισμό της χώρας.
Μπορεί το… προτεινόμενο σενάριο να είναι μια ουτοπία, όπως πολλές φορές αυτή η στήλη συνηθίζει να… ευαγγελίζεται! Ίσως τα δύσκολα να τα θεωρώ εύκολα και τα ανέφικτα, εφικτά!
Οι συλλογικοί φορείς, τα Σωματεία, οι ίδιοι οι δημιουργοί, είναι αναγκασμένοι να συνεχίσουν το όραμα όλων εκείνων των παλαιότερων του ’70, οι οποίοι ίδρυσαν την ΕΜΣΕ αλλά το τότε όνειρο της δημιουργίας εισπρακτικού οργανισμού από τους δημιουργούς, γλίστρησε μέσα στο χρόνο και έχασε την ουσία του.
Τα χρόνια πέρασαν και οι εμπειρίες συσσωρεύτηκαν. Ίσως οι δημιουργοί, με νέες μεθόδους και οικονομικά στηρίγματα, μπορέσουν να καλύψουν την τεχνοκρατική αδυναμία τους και να επιχειρήσουν στα σημεία που πρέπει έναν εισπρακτικό φορέα που να λειτουργεί δίχως παρακμιακά συμπτώματα. Μπορούμε;

*Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης

Δείτε τα προηγούμενα άρθρα του Νότη Μαυρουδή