Διονύσης Λεϊμονής: Κυνηγώντας το «αθέατο μήνυμα»

Με ρωτούν συχνά με αγωνία μικροί και μεγάλοι αναγνώστες «ποιο μήνυμα θέλατε να περάστε με τα βιβλία σας;». Λέω λοιπόν και το εννοώ πως το μήνυμα δεν είναι αυτοσκοπός, δεν είναι απαραίτητο να κατατρύχεται κανείς από την αγωνία κάτι να περάσει στους άλλους μέσα από ένα λογοτεχνικό κείμενο, γιατί τότε καραδοκεί ο κίνδυνος της απώλειας της σημαντικότερης παραμέτρου της λογοτεχνίας, που δεν είναι άλλη από την αισθητική τέρψη των αναγνωστών. Η λογοτεχνία και κυρίως η παιδική λογοτεχνία πρέπει να έχει τη  δύναμη να ταξιδεύει τον αναγνώστη, να τον μεταφέρει σε τόπους και χρόνους, να τον βγάζει από την πεζότητα μιας περπατητής πραγματικότητας και γιατί όχι να τον απογειώνει, ακόμα κι αν σχετίζεται με την πραγματικότητα, με την ιστορία με το «είναι» του. Όλα αυτά όμως, ιδωμένα λογοτεχνικά αποκτούν άλλη διάσταση, προκαλούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ώστε να απολαμβάνει το κείμενο με πολλές αισθήσεις ταυτόχρονα, να τον ξεκουράζει, να τον ψυχαγωγεί, να τον τέρπει… 
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η λογοτεχνία συχνά επικουρεί το παιδαγωγικό έργο, συμπληρώνει την επίσημα παρεχόμενη γνώση, συντελεί στο ξεκαθάρισμα ασαφειών και προσανατολίζει συχνά αυτόν που θα τη χαρεί, θα τη δεχτεί όχι ως ένα διδακτικό ανάγνωσμα με προκαθορισμένους στόχους και σκοπούς. Αυτή που δεν θα προκαλεί πανικό σε κανέναν αναζητώντας κάπου μέσα στις λέξεις και τις καταστάσεις το «αθέατο μήνυμα»…
Αυτό το «ποθητό μήνυμα», είναι βέβαιο πως θα προκύψει φυσικά και αβίαστα απ’ τα λόγια, τις πράξεις και τις επιλογές των ηρώων, ηρώων που ακόμα κι αν διαφέρουν αρκετά από τον μέσο άνθρωπο, διαθέτουν «ανθρώπινα» στοιχεία, στοιχεία δικά μας, αναγνωρίσιμα, απτά, κατανοητά… Στην ουσία οι ήρωες και οι αναγνώστες συγχρωτίζονται στη διαδικασία της ανάγνωσης, ανταλλάσσουν λόγια κι εμπειρίες συμμετέχουν σε μια δράση, η οποία είναι η δράση που θα ονειρευόμασταν να κάνουμε, αυτή που φοβόμαστε να κάνουμε, αυτή που προσδοκούμε να κάνουμε.
Αυτή η αναγνωστική περιπέτεια γίνεται, έτσι συναρπαστική, συμπαρασύρει, γίνεται επίσης, ελκυστική και παράλληλα χρήσιμη, «διδάσκει» και παρωθεί, αποτρέπει, καθοδηγεί με ευαισθησία, με τέχνη, με τρόπο στέλνοντας πολλαπλάσια μηνύματα καμιά φορά από αυτό που ίσως είχε κατά νου ο συγγραφέας ξεκινώντας τη γραφή της ιστορίας του, στην πορεία ή προσθέτοντας την τελευταία τελεία στο έργο του. Γιατί οι αναγνώστες θα έχουν προσδώσει τα δικά τους μηνύματα, θα έχουν επικεντρωθεί ίσως σε αθέατες ακόμα κι από τον δημιουργό όψεις του λογοτεχνικού γίγνεσθαι κι αυτό σημαίνει ενεργητική ανάγνωση, μια δημιουργική, ζωντανή διαδικασία.

Διονύσης Λεϊμονής, Φιλόλογος-συγγραφέας

Προηγούμενα άρθρα

1. Διονύσης Λεϊμονής: Καλή σχολική χρονιά…
2. Διονύσης Λεϊμονής: Πραγματικότητα και μυθοπλασία
3. Διονύσης Λεϊμονής: Ο δάσκαλος σε έναν κόσμο που δεν αλλάζει
4. Διονύσης Λεϊμονής: Περί φιλαναγνωσίας
5. Διονύσης Λεϊμονής: Η τέρψη της ανάγνωσης
6. Διονύσης Λεϊμονής: Ο δάσκαλος σε έναν κόσμο που δεν αλλάζει
7. Διονύσης Λεϊμονής: Με μια πιρόγα αρμενίζουμε, διαβάζουμε κι ανακαλύπτουμε μαλάματα