Νίκη της Ελευθερίας της Έκφρασης: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε τα «Νέα» και τον Δανίκα για άρθρο του 2004!

Ύστερα από 13 ολόκληρα χρόνια ολοκληρώνεται με τη σφραγίδα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου μια υπόθεση που αφορά αγωγή για «δυσφήμηση» προσώπου σε δημόσια θέση από εφημερίδα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με την απόφαση υπ’ αρ. 52137/2012 του 2017 καταδικάζει την Ελλάδα για παραβίαση της Συνθήκης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και πιστοποιεί το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης διά του Τύπου ακόμη και για «ιδιώτες» που λαμβάνουν δημόσια αξιώματα.

Η υπόθεση αφορά την προσφυγή στο ΕΔΔΑ της εφημερίδας «Τα Νέα» και του Δ. Δανίκα μετά την καταδίκη τους πρωτόδικα αλλά και από τον Άρειο Πάγο και την επιβολή πληρωμής αποζημίωσης 30.000 ευρώ επειδή σε άρθρο της εφημερίδας υπήρχε ο χαρακτηρισμός «παγκοίνως άγνωστη» για την ηθοποιό Π.Μ., η οποία είχε διοριστεί από τον τότε υπουργό Πολιτισμού ως μέλος της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Επιχορηγήσεων της Διεύθυνσης Θεάτρου. Το άρθρο δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2004 και η ηθοποιός κατέθεσε αγωγή τον Απρίλιο του 2005 ζητώντας 300.000 ευρώ ως αποζημίωση. Το Πρωτοδικείο, το Εφετείο και ο Άρειος Πάγος αποδέχθηκαν ότι ο δημοσιογράφος με τη χρήση των όρων αυτών αποσκοπούσε στην προσβολή της τιμής της ενάγουσας, άφηνε υπόνοιες για την ηθική και την κοινωνική της υπόσταση και εξέφραζε περιφρόνηση προς το πρόσωπό της. Το 2012, μετά και την απόφαση του Αρείου Πάγου, η εφημερίδα έδωσε στην ηθοποιό Π.Μ. το ποσό των 30.000 ευρώ.

Αντίθετα με τις αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε πως φράση όπως η εκδικαζόμενη, που χαρακτηρίζεται «προσβλητική» για ένα πρόσωπο, είναι «ανεκτή» τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή που το εν λόγω πρόσωπο «έχει λάβει σχεδόν πολιτική θέση». Άρα ως πολιτικό πρόσωπο που κατέχει δημόσια θέση εκτίθεται σε έλεγχο και κριτική.

Τα όρια ανεκτής κριτικής ενός πολιτικού είναι ευρύτερα ενός κοινού ανθρώπου, έτσι ώστε ο πρώτος (πολιτικός ή δημόσιο πρόσωπο) οφείλει να επιδεικνύει μεγαλύτερη ανοχή, ακόμη και όταν η πολιτική στηλίτευση φθάνει σε προσωπικό επίπεδο, σημειώνεται στην απόφαση του ΕΔΔΑ. Μια δημοσιογραφική αναφορά δύναται να περιλαμβάνει αναφορές γεγονότων και χαρακτηρισμούς ή αξιολογικές κρίσεις. Στη διάκριση αυτή προβαίνουν τόσο τα εθνικά δικαστήρια όσο και το ΕΔΔΑ.

Με βάση το σκεπτικό αυτό, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα, ορίζοντας αποζημίωση προς τον δημοσιογράφο και την εφημερίδα ύψους 2.000 ευρώ στον καθένα, συν 1.500 ευρώ στον δημοσιογράφο, μαζί με κάθε ποσό που μπορεί να οφείλεται από αυτόν ως φόρος για έξοδα και δικαστική δαπάνη.

Ολόκληρη η απόφαση είναι διαθέσιμη στη γαλλική γλώσσα εδώ