Νότης Μαυρουδής*: Συμβίωση

Και πάλι περί θεωρητικής «εξίσωσης», για άλλη μια φορά, του Φασισμού με τον Κομμουνισμό, που προέκυψε μετά από την άρνηση του υπουργού Δικαιοσύνης Σταύρου Κοντονή να συμμετάσχει, στις 23 αυτού του μηνός, στο συνέδριο, που διοργάνωσε η Εσθονική προεδρία τής Ε.Ε., αφιερωμένο στα θύματα των ολοκληρωτικών και αυταρχικών καθεστώτων, όπως και στις ιδεολογίες και τα συστήματα που τα στήριξαν, εξομοιώνοντας τον ναζισμό με τον κομμουνισμό. «Πολιτικό Σύστημα» ο Ναζισμός; Περίεργος συνειρμός μα την αλήθεια… Περισσότερο σαν σύνολο συμμοριών μού μοιάζει, γιατί έτσι δρούσε πάντα. Στη συνείδησή μου είναι ριζωμένος σαν το τέρας που θρέφεται με αίμα και ανθρώπινες ζωές…
Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά στο μεγάλο ζήτημα. Δεν είναι η πρώτη φορά και σίγουρα ούτε θα είναι η τελευταία…
Ο υπουργός λοιπόν σκέφτηκε πως θα έπρεπε να απέχει. Όχι να ορθώσει τον δικό του λόγο, τη δική του άποψη, την δική του ιστορική ανάλυση, ανάμεσα στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Θεώρησε πως η σιωπή-στην περίπτωση αυτή-είναι… χρυσός!
Είναι γεγονός πως ο Κομμουνισμός μπερδεύεται, δυστυχώς συχνότατα, με τον Σταλινισμό, τον Πολποτισμό, τον Τσαουσεσκισμό, και άλλους ισμούς των κομμουνιστικών καθεστώτων τού 20^ου αιώνα, αλλά και άλλες ποικίλες παρεμβάσεις που αλλοίωσαν κατά περιόδους το νόημα και τις αρχικές τοποθετήσεις τού μαρξισμού .
Ο Ναζισμός ξεκίνησε από άλλη ιδεολογική αφετηρία. Γεννήθηκε, εδραιώθηκε και διατηρήθηκε με συνταγή και κριτήριο την καθαρότητα και την ανωτερότητα τής άριας φυλής. Μέθοδος δράσης η διαστροφή τής απόλυτης βίας, η φυσική εξόντωση όλων εκείνων που με κάποιο τρόπο «λέρωναν» την… φυλή, η προσπάθεια εξαφάνισης των ανθρωπιστικών ιδανικών, η επιβολή τού τρόμου, η ακύρωση κάθε ελευθερίας πνεύματος και κάθε δημιουργικής πρωτοβουλίας. Ο φασισμός και ο ναζισμός είναι τα συστήματα που δεν θα επιτρέψουν οποιαδήποτε προσπάθεια ανάπτυξης πνευματικής και πολιτικής πρωτοβουλίας. Είναι το σύστημα που θα πληγώσει με τον σκληρότερο τρόπο την παγκόσμια  πολιτιστική μας διαδρομή (αν και τα χρόνια που διανύουμε αποδεικνύουν, δυστυχώς, ότι ο άνθρωπος είναι ικανός να επινοεί όλο και μεγαλύτερη σκληρότητα σε σχέση με το παρελθόν). Τα τραγικά παραδείγματα του μαύρου παρελθόντος, λοιπόν, είναι ακόμα νωπά. Οι καταστροφές, το Ολοκαύτωμα, οι μαζικές εκτελέσεις και άλλα παρόμοια είναι χαρακτηριστικά στοιχεία τού Ναζισμού. Το εμπεδώσαμε.

Υπάρχει όμως και ο σοβαρός αντίλογος πως παρόμοια συμπτώματα περιορισμού ελευθεριών, φυλακισμένων αντιφρονούντων και στρατοπέδων εξορίας, τα Γκούλαγκ, οι λογοκρισίες, οι απαγορεύσεις εξόδου από τις χώρες τού «υπαρκτού σοσιαλισμού», οι σταλινικές εκκαθαρίσεις, ενώ παράλληλα εκτός από την Ευρώπη υπήρξαν άφθονα παρόμοια δείγματα και σε άλλες χώρες με κομμουνιστικές εξουσίες. Αμέτρητοι ήταν οι συγγραφείς, συνθέτες, μαέστροι, χορευτές, ποιητές… Είναι αλήθεια πως η μαρξιστική ιδεολογία και το όραμα μιας κοινωνίας χωρίς ανισότητες, η ελπίδα τής πρώτης σοσιαλιστικής χώρας που υποτίθεται θα υλοποιούσε αυτή την επιθυμία-όνειρο, υποστηρίχθηκε από την πλειοψηφία των πνευματικών ανθρώπων, σε όλες τις χώρες του κόσμου, μέσα από τη γραφή και το έργο τους.

Από τη σημαδιακή χρονολογία 1989, όλο το ανατολικό μπλοκ κατέρρευσε, μαζί με τα τείχη, αφήνοντας πίσω του κοινωνίες οι οποίες αναζητούσαν ακόμα και την επιβίωσή τους, επιθυμώντας ό,τι τους είχε λείψει και το είχαν στερηθεί. Εύκολο χρήμα, θρησκευτική έκφραση, ελευθερίες και ατομικά δικαιώματα… Οι λαοί αυτοί ούτε που θα ήθελαν να σκεφτούν μια επιστροφή στο… «σοσιαλιστικό» παρελθόν τους. Αυτό λοιπόν που βγαίνει στον αφρό τής εποχής, είναι πως η… κομμουνιστική εφαρμογή εξαρτήθηκε κατά πολύ από την κάθε χώρα και τις συνθήκες της και κατόπιν κατέρρευσαν, ως χάρτινος πύργος, από την ανικανότητα των κυβερνήσεών τους, σε όλο το διάστημα ύπαρξής τους…

Υπάρχει ένα αναμφισβήτητο γεγονός που δεν επιδέχεται ενστάσεων. Ο Σταλινισμός, ο Μαοϊσμός (που περιέργως σπάνια αναφέρεται), στην εποχή τής επιβολής τους, χρησιμοποίησαν… τρόπους εξουσίας από το… ρεπερτόριο τού φασισμού. Εκατοντάδες χιλιάδες κομμουνιστές δολοφονημένοι και εξοντωμένοι από τα ίδια αυτά καθεστώτα και τις εξουσίες τους, μόνο και μόνο για την… «προστασία τής επανάστασης»! Παράλληλα, σε κάθε χώρα τού πρώην υπαρκτού, οι αντίστοιχοι σταλινίσκοι ηγέτες εφάρμοσαν τις ίδιες πρακτικές τού… Πατερούλη.
Η ιστορία μιας Επανάστασης με ανθρώπινο πρόσωπο, με τις ρίζες και τις παραλλαγές των σοσιαλιστικών ιδεών, βασισμένες στην ελευθερία τής έκφρασης και της γνώσης, παραμένει ιστορικό αίτημα μια που, εκείνη του 1917, δεν κατάφερε να φτιάξει έναν ασφαλή και δημιουργικό δρόμο, όπου θα πορευόντουσαν οι επόμενες γενιές. Οι τρόποι εξαναγκασμού και βίαιης καταστολής, προκειμένου να επικρατήσει το… «κομμουνιστικό» καθεστώς στις χώρες τού υπαρκτού, σημαδεύτηκαν από πολύ αίμα, απογοητεύσεις και σκληρούς περιορισμούς.

Ο υπουργός Κοντονής τα γνωρίζει αυτά και μάλιστα, στην απάντησή του προς την εσθονική προεδρία, κάνει λόγο για τον ευρωκομμουνισμό και τις προσπάθειες «να παντρέψει τον σοσιαλισμό με την δημοκρατία και την ελευθερία»… Όμως, η άρνησή του να παραβρεθεί στην περιβόητη Ευρωπαϊκή συνάντηση, δίνει το δικαίωμα στους κακόπιστους να τον κατηγορούν ότι «κρύβει» ηθελημένα αδιαμφισβήτητα ιστορικά γεγονότα. Πιστεύω πως, η παρουσία του, θα έδιωχνε κάθε υποψία κάλυψης και τα επιχειρήματά του, εναντίον τής εξομοίωσης των δυο καθεστώτων και θεωριών, Κομμουνισμού-Φασισμού, θα ήταν άκρως ενδιαφέροντα ως πολιτική άποψη. Τόσο για εμάς, όσο και για τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη…
Παρ’ όλα αυτά, τα γνωστά ιστορικά και θλιβερά γεγονότα τα οποία πληροφορούμαστε από την πρόσφατη ιστορία, όχι μόνο από «κακούς» αστούς αλλά και από δημοκρατικούς, προοδευτικούς, διανοητές, πολιτικούς αναλυτές και ιστορικούς, η εξομοίωση των δυο κοσμοθεωριών Ναζισμού-Κομμουνισμού (ποιο είναι καλύτερο, ποιο είναι χειρότερο) είναι τουλάχιστον απλουστευτική και δεν είναι δυνατόν, ζητήματα μεγάλης ιστορικής σημασίας και πολυπλοκότητας, να αντιμετωπίζονται με ερμηνείες και συγκρίσεις που εξισώνουν ανόμοια θέματα. Κι αυτό επιβάλλεται να εκφράζεται σε κάθε περίπτωση. Πόσο μάλλον σε περιπτώσεις τού ευρωπαϊκού κατεστημένου, όπως αυτό το συγκεκριμένο συνέδριο, όπου θα ήταν εποικοδομητικό να ακουστεί και να προβληθεί η ελληνική θέση-άποψη-εμπειρία-αντίρρηση, μιας χώρας δηλαδή όπως η δική μας, η οποία πλήρωσε μεγάλο κόστος σε αίμα και ψυχές πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον Β’ πόλεμο, από τις διάφορες μορφές φασισμού. Η συμμετοχή τού υπουργού, θα ήταν συγχρόνως και μια μαρτυρία, των χωρών τής Νότιας Ευρώπης, η οποία θα είχε τη δική της ιδιαίτερη σημασία μέσα στο ευρωπαϊκό πλέγμα.
Ας συνειδητοποιηθεί πως δεν πορευόμαστε μόνοι ως χώρα. Βρισκόμαστε ανάμεσα σε άλλες, η κάθε μια με διαφορετικές ρίζες, πορείες και κουλτούρα. Η Εσθονία βίωσε εντελώς διαφορετικά τον Ναζισμό. Συμφιλιώθηκε, συμμάχησε, συμπαραστάθηκε και εν πολλοίς τον ενστερνίστηκε. Η ίδια αυτή χώρα ήταν επόμενο πως θα είχε υποστεί τον Σταλινισμό στη σκληρότερη μορφή του προς… γνώση και συμμόρφωση… Ξεκινά λοιπόν αυτή η χώρα, η Εσθονία, από άλλες ιστορικές και πολιτικές συντεταγμένες κι εδώ είναι το ζήτημα. Βρισκόμαστε ως οργανωμένη πολιτική οντότητα μέσα σε μια Ένωση κρατών και θα πρέπει να συμβιώνουμε μέσα σε μια συμμαχία, όπου υπάρχουν ιστορικές διαδρομές, εμπειρίες και αφετηρίες διαφορετικές, καθώς και εκ διαμέτρου αντίθετα μεγέθη.

Όντως, είναι μια δοκιμασία η συνύπαρξη στην ίδια «στέγη» με κάποιους «διαφορετικούς», αλλά, έτσι είναι η πραγματικότητα και υπακούει σε μια λέξη-κλειδί: Σ υ μ β ί ω σ η ! Ουδείς θα μπορούσε να αρνηθεί στον υπουργό να καταθέσει την διαφορετική πολιτική εμπειρία και άποψη τής τωρινής Ελλάδας.
Ο υπουργός όμως ήθελε να κρατήσει αποστάσεις από την «κακή» πλευρά τής Ευρώπης. Εκείνην που θεωρεί πως οι δυο κοσμοθεωρίες δεν διαφέρουν «σε τίποτα». Πως είναι, κατά κάποιον τρόπο, ίδιες… Με την άρνηση της συμμετοχής του, εμπόδισε να ακουστεί στο συνέδριο η εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη από εκείνη που επικρατεί στην εσθονική κοινωνία.
Όπως εξελίσσεται η ιστορία, το θέμα Κομμουνισμός-Φασισμός-βία-Ουμανισμός-Πολιτισμός-Δημιουργία-Εκπαίδευση-Ελευθερίες-Ατομικά Δικαιώματα κλπ θα στροβιλίζονται ατάκτως εντός μας, όσο η ιστορική και θεωρητική αυτογνωσία θα παραμένει μπερδεμένη, νεφελώδης και θα μας απασχολεί επίμονα…

*Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης και το άρθρο που δημοσιεύουμε είναι είναι παρμένο από προσωπική του ιστοσελίδα http://mavroudistar.wordpress.com.