Καταπληκτικό αφιέρωμα από την Frankfurter Allgemeine Zeitung στον εκτοπισμό των Ελλήνων του Πόντου από την Τουρκία

«O εκτοπισμός των Ελλήνων του Πόντου από την Τουρκία είναι ένα ελάχιστα γνωστό κεφάλαιο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου», γράφει σε εκτενές αφιέρωμα για τα δεινά που βίωσε ο ποντιακός ελληνισμός στην Τουρκία η Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) στο πολιτιστικό της ένθετο. Ο γερμανός δημοσιογράφος της εφημερίδας της Φρανκφούρτης ταξίδεψε ο ίδιος στη Μαύρη Θάλασσα, στην αλλοτινή πατρίδα της γιαγιάς του και διηγείται την ιστορία της φυγής της, τον Αύγουστο του 1917 από την πόλη Ορντού (σ.σ. παλιά ελληνική ονομασία Κοτύωρα).

Ο αρθρογράφος περιγράφει τα γεγονότα του Αυγούστου του 1917, όταν δεκάδες ρωσικά πολεμικά πλοία και ρώσοι στρατιώτες άρχισαν να πολιορκούν την πόλη. Όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος, «γινόταν πόλεμος, η Ρωσία πίεζε την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη βορειοανατολική της πλευρά. Θεωρούσε εαυτήν προστάτιδα δύναμη των χριστιανικών μειονοτήτων. Οι Τούρκοι στρατιωτικοί, αντίθετα, υποπτεύονταν τους χριστιανούς ως συνεργούς του εχθρού. Με αυτό το πρόσχημα σφαγιάστηκε και εκτοπίστηκε ολόκληρος ο αρμενικός πληθυσμός των ακτών της Μαύρης Θάλασσας το 1915 – και στην Ορντού. Τα άδεια σπίτια των Αρμενίων ήταν μια προειδοποίηση προς τους Έλληνες: ότι θα ήταν οι επόμενοι».

Ο φόβος του ελληνικού πληθυσμού της Ορντού ότι θα έχει την ίδια μοίρα ήταν τόσο μεγάλος, αναφέρει ο αρθρογράφος, ώστε 2.500 άτομα επιβιβάστηκαν στα ρωσικά πολεμικά πλοία για να διαφύγουν. Όπως σημειώνει, «ο κόσμος πληροφορήθηκε μόλις εννιά μήνες αργότερα τη ρωσική επίθεση και την εκκένωση της πόλης από άτομα της ελληνικής μειονότητας. Οι New York Times έγραψαν για τα γεγονότα τον Απρίλιο του 1918. Το σχετικό άρθρο φιλοξενούσε δηλώσεις κατοίκων της Ορντού που είχαν διαφύγει μέχρι και το Μπρούκλιν».

Το δημοσίευμα αναφέρεται μεταξύ άλλων στη Συνθήκη της Λωζάννης και την αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία, όπως σχολιάζει ο αρθρογράφος, «άφησε βαθιά τραύματα σε όσους επλήγησαν. Οι απόγονοι των εκτοπισμένων Ελλήνων του Πόντου αισθάνονται τον πόνο μέχρι σήμερα».

Η FAZ αναφέρεται σε απελάσεις όσων Ελλήνων Ποντίων δεν είχαν επιβιβαστεί στα ρωσικά πλοία και σε αναγκαστικές πορείες θανάτου προς την ενδοχώρα, που προκάλεσαν τον θάνατο πολλών από ασθένειες και εξάντληση. Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, «ήταν η αρχή αυτού που πολλοί ιστορικοί χαρακτηρίζουν στο μεταξύ γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Ολοένα περισσότεροι Έλληνες εκτοπίζονταν από παράκτιες πόλεις με πορείες θανάτου προς την ενδοχώρα, παραστρατιωτικές ομάδες επιτίθεντο σε ελληνικά χωριά σκοτώνοντας τους κατοίκους τους (…). Η τουρκική κυβέρνηση αρνείται μέχρι σήμερα να αναγνωρίσει τη συστηματική εξόντωση Αρμενίων, Ελλήνων και άλλων χριστιανών. Το ψήφισμα του γερμανικού κοινοβουλίου το 2016 αναγνωρίζει τη γενοκτονία 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων, αλλά η εκτέλεση των Ελλήνων του Πόντου – εκτιμήσεις κάνουν λόγο για έως και 350.000 ανθρώπους – δεν αναφέρεται ρητά. Γίνεται λόγος (σ.σ. στο ψήφισμα) μόνο για “μέλη άλλων χριστιανικών εθνοτικών ομάδων“».