Απορρυθμίζουν το Λύκειο και ξέχασαν την υπόσχεση για κατάργηση των Πανελλαδικών*

Στο «πόδι» -και υπό την πίεση των μνημονιακών χρονοδιαγραμμάτων- το υπουργείο Παιδείας θα θεσπίσει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο το νέο Λύκειο με την υπογραφή του Κώστα Γαβρόγλου. Οι αλχημείες στο ωρολόγιο πρόγραμμα με… ψαλίδι στα διδασκόμενα μαθήματα, μείωση των εξεταζόμενων μαθημάτων στις ενδοσχολικές εξετάσεις (σ.σ.: όπως έγινε φέτος στο Γυμνάσιο) και νομοθέτηση υποχρεωτικής φοίτησης στο Λύκειο είναι μερικές από τις αλλαγές που θα έρθουν.

Τα παραπάνω όμως δεν είναι αρκετά για να «ξεχαστεί» το γεγονός ότι και πάλι αναβάλλεται η περιβόητη «κατάργηση» των Πανελλαδικών Εξετάσεων, υπόσχεση-σημαία στην πολιτική θεματολογία του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία, όπως όλα δείχνουν, δεν θα περιλαμβάνεται στο νέο σχέδιο.

Το Εθνικό Απολυτήριο παραμένει στο επίκεντρο των συζητήσεων, όμως το αδιέξοδο της διασφάλισης του αδιάβλητου έχει προκαλέσει πονοκέφαλο στην ηγεσία. Προτάσεις, που έχουν συζητηθεί στο τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, όπως κλήρωση θεμάτων από το σύλλογο διδασκόντων του κάθε σχολείου, που έχουν πέσει στο τραπέζι, δεν φαίνεται να πείθουν ούτε τους πιο αισιόδοξους, πόσω μάλλον την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας που προσπαθεί να αποπροσανατολίσει από το θέμα, προβάλλοντας ως «μεγάλη μεταρρύθμιση» το να ψαλιδίσει στο μισό τα διδασκόμενα μαθήματα στο Λύκειο.

Δεν έχουν περάσει ούτε δύο μήνες από την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο υπουργείο Παιδείας, όπου οι εξαγγελίες περιστρέφονταν γύρω από αυτό το ζήτημα, με τον πρωθυπουργό να «κλείνει» το μάτι στις ελληνικές οικογένειες υποσχόμενος ελεύθερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια, λίγες μέρες πριν φέρει στη Βουλή τα νέα μέτρα.

Ο Κώστας Γαβρόγλου εμφανίστηκε πρόσφατα σε μία ανοιχτή πολιτική συζήτηση για το μέλλον της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και φανερά αμήχανος παραδέχτηκε ότι μέχρι σήμερα δεν γνωρίζει πώς θα εξασφαλίσει το αδιάβλητο του νέου εισαγωγικού συστήματος. Ήδη η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας παλεύει να μαζέψει το χείμαρρο δεσμεύσεων των προηγούμενων μηνών, με τον κ. Γαβρόγλου να «ακροβατεί» στις δηλώσεις του. «Η τριετία δεν είναι ταμπού. Μπορεί οι αλλαγές να έρθουν ακόμα και σε πέντε χρόνια. Αν με ρωτάτε πώς θα εξασφαλίσουμε ένα αδιάβλητο νέο σύστημα, σας λέω ότι ακόμα δεν το γνωρίζω. Απλά λέω να το βάλουμε στο τραπέζι και να το συζητήσουμε». Προφανώς, ο υπουργός Παιδείας πετάει το «μπαλάκι» -όπως ακριβώς έκανε με το θέμα των προνήπιων- στην επόμενη κυβέρνηση.

Την ίδια ώρα που εγκαταλείπεται όπως όπως το φιλόδοξο σχέδιο για την κατάργηση των Πανελληνίων, το υπουργείο Παιδείας στοχεύει να θεσπίσει, λίγες μέρες πριν ανοίξουν τα σχολεία, την υποχρεωτική φοίτηση στην Α’ Λυκείου. Η προχειρότητα και η εγκληματική καθυστέρηση στη νομοθέτηση αποδεικνύονται και από το γεγονός ότι ακόμα λειτουργούν μεταγυμνασιακές δομές, για τις οποίες δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη για το μέλλον τους. Ειδικότερα, αυτές οι δομές θα είναι πλέον παράνομο να δέχονται ανήλικους σπουδαστές με απολυτήριο Γυμνασίου, καθώς πλέον η Α’ Λυκείου θα είναι υποχρεωτική.

Υποχρεωτική φοίτηση στην Α’ Λυκείου, «ψαλίδι» σε ενδοσχολικές εξετάσεις και διδασκόμενα μαθήματα

Η αναμόρφωση του Λυκείου θα γίνει σταδιακά. Αν και η θέσπιση θα προχωρήσει από φέτος, η εφαρμογή του νόμου θα ξεκινήσει με την Α’ Λυκείου φέτος (σχολικό έτος 2017-2018), τη Β’ Λυκείου από το 2018-2019 και θα ολοκληρωθεί με την Γ’ Λυκείου το 2019-2020.

• Σε πρώτο στάδιο, θα θεσπιστεί υποχρεωτική φοίτηση στην Α’ Λυκείου. Οι μαθητές θα είναι υποχρεωμένοι να συνεχίσουν μετά το απολυτήριο του Γυμνασίου τη φοίτησή τους, έχοντας όμως την επιλογή να διαλέξουν τύπο Λυκείου. Ειδικότερα, η υποχρεωτικότητα δεν θα αφορά μόνο στο Γενικό Λύκειο, αλλά σε όλους τους τύπους (Επαγγελματικό, Μουσικό και Καλλιτεχνικό). Στη συνέχεια, η υποχρεωτική φοίτηση θα θεσπιστεί από τον Σεπτέμβριο του 2018 στη Β’ Λυκείου και μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2019 θα αφορά συνολικά στο Λύκειο. Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, πρόκειται για μια πρωτοβουλία που έχει σκοπό να καταπολεμήσει το φαινόμενο της εγκατάλειψης του σχολείου και την εργασία κάτω των 18 ετών.
• Υπάρχει ένα ζήτημα με τις μεταγυμνασιακές δομές, όπως οι σχολές του ΟΑΕΔ ή οι ΕΠΑ.Σ., οι οποίες έχουν πάρει παράταση λειτουργίας μέχρι και το 2021. Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Παιδείας, θα συνεχιστεί η λειτουργία τους κατά το άμεσο μέλλον, όμως η «βιωσιμότητά» τους θα εκπνεύσει στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Σε επίπεδο προτάσεων, όχι όμως συγκεκριμένης νομοθετικής πρωτοβουλίας, το υπουργείο Παιδείας προσανατολίζεται στο να κρατήσει κάποιες από αυτές τις δομές και να εγγράφονται μόνο ενήλικες που έχουν απολυτήριο Γυμνασίου. Μέχρι πρότινος, που η υποχρεωτική φοίτηση αφορούσε μέχρι και το Γυμνάσιο, μπορούσαν να εγγράφονται και ανήλικοι μαθητές με απολυτήριο Γυμνασίου.
• Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο αναμένεται ψαλίδι στις ενδοσχολικές εξετάσεις. Οπως ακριβώς είχε κάνει ο Νίκος Φίλης στο Γυμνάσιο, συρρικνώνοντας τα 12 και 13 μαθήματα σε μόλις τέσσερα κατά την εξεταστική διαδικασία, τώρα αναμένεται να γίνει το ίδιο και στο Λύκειο. Βέβαια, στελέχη του υπουργείου υπογραμμίζουν ότι δεν θα μειώσουν σε τόσο μεγάλο βαθμό τα εξεταζόμενα μαθήματα. Η λίστα των μαθημάτων, όμως, που θα βρεθούν εκτός, δύο μήνες πριν ανοίξουν τα σχολεία, είναι ακόμα υπό συζήτηση.
• Οι μεγάλες αλλαγές θα έρθουν στη Β’ Λυκείου από τον Σεπτέμβριο του 2018. Τα διδασκόμενα μαθήματα αναμένεται να περικοπούν στο μισό. Συζητείται και πρόταση να είναι επτά τα διδασκόμενα μαθήματα στη Β’ Λυκείου και τέσσερα στην Γ’ Λυκείου, αν και υπάρχουν πιέσεις να ανέβει λίγο ο αριθμός των διδακτικών αντικειμένων.
• Μέσα στην επόμενη χρονιά αναμένεται και η αναμόρφωση των περισσότερων προγραμμάτων σπουδών. Αφού πρώτα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διαχειρίστηκε τα «ιερά πάθη» με το μάθημα των Θρησκευτικών και αναμένεται και το τελικό πόρισμα για το μάθημα της Ιστορίας, που ήδη έχει ανοίξει μέτωπο με τους φιλολόγους, η επόμενη συζήτηση θα αφορά στις φυσικομαθηματικές σπουδές. Ειδικότερα, τα βιβλία των Μαθηματικών έχουν κριθεί σε κάποιες τάξεις ως προβληματικά, με το υπουργείο να ανοίγει τη συζήτηση για τον εξορθολογισμό της ύλης αλλά και τον εκσυγχρονισμό της εκμάθησης των θετικών σπουδών.
• Αν και επιχειρεί να το κρατήσει κάτω από το χαλί, η ηγεσία, υπό την ασφυκτική πίεση των θεσμών, θα πρέπει να προχωρήσει και στην ομαδοποίηση των ειδικοτήτων των εκπαιδευτικών. Η νομοθέτηση αναμένεται εντός του 2017 και θα ισχύσει από το επόμενο σχολικό έτος, 2018-2019.

Σε αδιέξοδο, καθώς καμία πρόταση δεν εξασφαλίζει το αδιάβλητο

Κλήρωση θεμάτων και βαθμολόγηση γραπτών από καθηγητές άλλων σχολείων είναι μερικές από τις προτάσεις που συζητούνται στο τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να εξασφαλιστεί το αδιάβλητο του απολυτήριου Λυκείου και ο βαθμός να αποτελεί το εισιτήριο για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Οι παραπάνω προτάσεις προδίδουν την αγωνία της κυβέρνησης να φέρει ένα νέο σχέδιο, αλλά και την αδυναμία να εξασφαλίσει την αξιοπιστία του. Προτείνεται ο σύλλογος διδασκόντων να παραθέτει σειρά ζητουμένων και να γίνεται κλήρωση για το ποιο θα πέσει στις εξετάσεις. Παράλληλα, για να αποφευχθούν οι πιέσεις των γονέων σε εκπαιδευτικούς για υψηλότερη βαθμολογία, προτείνεται εκπαιδευτικοί άλλων σχολείων να βαθμολογούν τα γραπτά. Η τελική βαθμολογία θα αποτελεί το απολυτήριο Λυκείου με το οποίο θα εισάγεται ο μαθητής σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Τα ερωτήματα που προκύπτουν βέβαια είναι τα εξής:

1 Πώς εξασφαλίζεται το επίπεδο δυσκολίας, όταν κάθε σύλλογος διδασκόντων θα βάζει τα δικά του θέματα; Αυτή τη στιγμή, οι Πανελλήνιες, όσο ψυχοφθόρες κι αν χαρακτηρίζονται, ικανοποιούν το αίσθημα ισότητας, καθώς οι υποψήφιοι στο σύνολό τους αντιμετωπίζουν το ίδιο επίπεδο δυσκολίας στα θέματα που εξετάζονται. Κάτι τέτοιο παύει να ισχύει με την παραπάνω πρόταση.

2 Πώς θα εξασφαλιστεί το αδιάβλητο των εξετάσεων -και κυρίως των βαθμολογιών- αν το υπουργείο Παιδείας δεν διασφαλίσει την άκρα μυστικότητα όσον αφορά τη βαθμολόγηση των γραπτών; Τα εξεταζόμενα μαθήματα για το Εθνικό Απολυτήριο θα βαθμολογούνται μεν από άλλους εκπαιδευτικούς, αλλά θα πρέπει να εξασφαλιστεί η μυστική ταυτότητα τόσο του βαθμολογητή όσο και του μαθητή, ώστε να μην υπάρξουν «παρεμβάσεις».

3 Και τέλος, αν τελικά ακολουθηθεί το βαλλόμενο από την κυβέρνηση μοντέλο του σημερινού συστήματος με εξεταζόμενα μαθήματα από βαθμολογητές εκτός σχολείου, ποια ρηξικέλευθη πρόταση φέρνει ο ΣΥΡΙΖΑ στο χώρο της Παιδείας και του εισαγωγικού συστήματος; Απλά ξαναβαφτίζει τις εξετάσεις με το όνομα του Εθνικού Απολυτηρίου και εντείνει τις πιέσεις των γονέων προς τους καθηγητές για υψηλές βαθμολογίες στο σχολικό έλεγχο.

Η σιγουριά με την οποία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ο Κώστας Γαβρόγλου, ακόμα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας διατυμπάνιζαν την περίφημη κατάργηση των Πανελλαδικών, έχει αρχίσει να ξεφτίζει. Για τους επικριτές αυτής της πρότασης δεν ήταν έκπληξη η συγκεκριμένη συμπεριφορά. Ο κ. Γαβρόγλου, άλλωστε, έχει ήδη αρχίσει να προλειαίνει το έδαφος για την επερχόμενη παλινωδία. Ενώπιον της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, που ζητούσε επιτακτικά την κατάργηση των εξετάσεων, επιχείρησε να προβάλει ως μεγάλη μεταρρύθμιση τα «μαγειρέματα» στο Λύκειο και να υποβαθμίσει τις αλλαγές στο εισαγωγικό σύστημα, ενώ μπροστά σε εκπαιδευτικούς, που τον στρίμωξαν με τις ερωτήσεις τους, αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο εξασφάλισης του αδιάβλητου στο νέο εισαγωγικό σύστημα.

Από το αδιέξοδο στο οποίο έχει οδηγηθεί μόνη της η κυβέρνηση, σε μια ψηφοθηρική προσπάθεια να χαϊδέψει τα αφτιά των πελαγωμένων γονέων σχετικά με το μέλλον των παιδιών τους, δεν έχει βγει ούτε το τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, που πριν από ένα χρόνο, με περισσή σιγουριά, ευχόταν «καλή επιτυχία» στους υποψηφίους και υποσχόταν ελεύθερη πρόσβαση.

*Της Ελπίδα Οικονομίδη από τον Ελεύθερο Τύπο