Οι γάλλοι ψηφοφόροι επέλεξαν την Κυριακή τον κεντρώο υποψήφιο Εμανουέλ Μακρόν και την επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου, Μαρίν Λεπέν ως υποψήφιους για τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία στις 7 Μαΐου.
Ας δούμε έξι συμπεράσματα που εξάγονται από το αποτέλεσμα, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ηλεκτρονικού περιοδικού Politico.
- Αλλαγή και ανανέωση
Συντριπτικό φαβορί για να κερδίσει την προεδρία στον δεύτερο γύρο των εκλογών αναδεικνύεται ο Εμανουέλ Μακρόν, πρώην υπουργός Οικονομίας του σοσιαλιστή προέδρου Φρανσουά Ολάντ, μετά και τις τελευταίες δηλώσεις υποστήριξης προς το πρόσωπό του από τους Φιγιόν και Αμόν. «Τίποτα δεν θα ήταν χειρότερο από το να ψηφίσει ο κόσμος την άκρα δεξιά» δήλωσε ο Φιγιόν.
Οι ψηφοφόροι επέλεξαν στο πρόσωπο του Μακρόν έναν φιλοευρωπαϊστή υποψήφιο, ο οποίος δεσμεύθηκε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, επαναλαμβάνοντας ότι η ΕΕ δεν ήταν ένα πρόβλημα για τη Γαλλία αλλά μια λύση.
Ο Μακρόν μπορεί να στάθηκε τυχερός καθώς στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας τον βοήθησε μία σειρά ευμενών συγκυριών- κυρίως το σκάνδαλο Φιγιόν και η ατυχής προεκλογική εκστρατεία του Αμόν. Ωστόσο, εκτιμά το Politico, η νίκη του επί της Λεπέν είναι μία νίκη της αισιοδοξίας στην απαισιοδοξία.
Επίσης, υπάρχει μία ασάφεια στην αποκωδικοποίηση της εκλογικής του επιτυχίας, καθώς είναι δύσκολο να πει κανείς εάν οι ψηφοφόροι τον ψήφισαν από ενθουσιασμό προς το πρόσωπό του και το πρόγραμμά του, είτε από απέχθεια προς τα παραδοσιακά κόμματα και τις γενιές των πολιτικών που κυβέρνησαν χρόνια τη Γαλλία. - Ο λαϊκισμός επλήγη αλλά δεν πέθανε
Στις αρχές Φεβρουαρίου οι δημοσκοπήσεις έδιναν στη Μαρίν Λεπέν ποσοστό περίπου 28%. Αυτό το ποσοστό μειώθηκε σημαντικά λόγω της απογοητευτικής προεκλογικής της εκστρατείας. Το χθεσινό αποτέλεσμα ήταν το χαμηλότερο που είχαν προβλέψει για την ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου οι δημοσκόποι τις τελευταίες ημέρες. Συναθροίζοντας όμως το 19,6% που απέσπασε ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, γίνεται αντιληπτό ότι οι λαϊκιστές απέσπασαν πάνω από το 40% των ψήφων. Ποσοστό το οποίο θα ανέλθει στο 49% εάν σε αυτό προστεθούν και αυτών των πιο μικρών υποψηφίων που κατήλθαν στον πρώτο γύρο. Οι προεδρικές εκλογές είναι απίθανο να γεφυρώσουν το μεγάλο χάσμα στη Γαλλία ανάμεσα σε εκείνους που τάσσονται υπέρ της παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και σε εκείνους που θεωρούν την ανοικτή οικονομία ως την κύρια αιτία των κοινωνικών δεινών τους.
Ο Μακρόν, εάν εκλεγεί πρόεδρος, θα πρέπει να ενεργήσει γρήγορα για να ξεπεραστεί η μεγάλη επιφυλακτικότητα που διακατέχει το μισό σχεδόν εκλογικό σώμα. Πριν από αυτό, μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων του Μελανσόν το οποίο πιθανόν να επιλέξει την αποχή στον δεύτερο γύρο. Εξάλλου, η ξαφνική άνοδος του Μελανσόν στις δημοσκοπήσεις τις τελευταίες τρεις εβδομάδες ήρθε, εν μέρει, από κάποιους ψηφοφόρους της Λεπέν οι οποίοι όμως ενδέχεται να επιστρέψουν στην αρχική τους επιλογή στον δεύτερο γύρο. - Σήμερα αρχίζει η κοινοβουλευτική προεκλογική εκστρατεία
Ήδη σε απόσταση αναπνοής από την προεδρία, ο Μακρόν πρέπει να επικεντρωθεί στην οικοδόμηση μιας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, χωρίς την οποία ο ρόλος του θα περιορισθεί σε συμβολικό και τιμητικό από τον Ιούνιο. Η επίσημη υποστήριξη προς αυτόν των Σοσιαλιστών και των Ρεπουμπλικανών, απέναντι στον φόβο τυχόν εκλογής της Μαρίν Λεπέν, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα υπάρχει και στη συνέχεια -όπως κατέστησαν σαφές χθες βράδυ οι ηγέτες των δύο κομμάτων. Αυτό σημαίνει ότι το κόμμα «Εμπρός» του Μακρόν πρέπει να βρει άμεσα 577 υποψηφίους για τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου.
Ο ίδιος ο Μακρόν δήλωσε χθες βράδυ ότι θα ξεκινήσει χωρίς καθυστέρηση την οικοδόμηση της κοινοβουλευτικής του πλειοψηφίας. Και προφανώς βασίζεται στα μέλη τόσο των Ρεπουμπλικανών, όσο και των Σοσιαλιστών για να τον βοηθήσουν στο εγχείρημά του. «Δεν θα ρωτήσω από που προέρχονται τα μέλη αυτά, εφόσον συμφωνούν για τη μεταρρύθμιση της Γαλλίας και την αναθέρμανση της Ευρώπης», δήλωσε χαρακτηριστικά χθες.
Εκεί έγκειται όμως η δυσκολία. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες, θα πρέπει να «εξισορροπήσει» την δεδηλωμένη επιθυμία του για «νέα πρόσωπα, νέα ταλέντα» στο κοινοβούλιο και την υπόσχεσή του να βρει ίσο αριθμό ανδρών και γυναικών υποψηφίων, με τη ρεαλιστική ανάγκη να αποσπάσει μία σταθερή πλειοψηφία. Ο ίδιος υπολογίζει στη δυναμική του να κερδίσει στον δεύτερο γύρο. Έτσι όμως υπάρχει ο κίνδυνος να υποτιμήσει την απογοήτευση και την ενέργεια των Ρεπουμπλικανών, που είναι βέβαιο ότι θα επιδιώξουν να εκδικηθούν στις κάλπες του Ιουνίου. - Δεξιά χωρίς ηγέτη
Ο Φιγιόν, νικητής – έκπληξη των Ρεπουμπλικανών στις προκριματικές του περασμένου Νοεμβρίου οδήγησε το κόμμα του στο ίδιο πολιτικό φιάσκο με εκείνο των Σοσιαλιστών το 2002, όταν ο υποψήφιός τους Λιονέλ Ζοσπέν ηττήθηκε στον δεύτερο γύρο από τον Ζαν Μαρί Λεπέν (πατέρα της Μαρίν). Ο Φιγιόν ήταν ένας κακός υποψήφιος, η προεκλογική του εκστρατεία σημαδεύτηκε από επαναλαμβανόμενα σκάνδαλα που οδήγησαν στην επίσημη ποινική έρευνα εναντίον του, ενώ προσπάθησε να αντιμετωπίσει με μια σκληρή δεξιά καμπάνια τα κοινωνικά θέματα τα οποία απώθησαν τους κεντρώους ψηφοφόρους.
Αποτέλεσμα: Οι Ρεπουμπλικάνοι βρίσκονται τώρα χωρίς ηγέτη και θα περάσουν εβδομάδες εσωτερικών κομματικών συγκρούσεων, όπου ο ένας θα βάλλει κατά του άλλου. Υπάρχει όμως κάποιος που περιμένει στο σκοτάδι και τώρα ελπίζει να οδηγήσει το κόμμα του σε νίκη τον Ιούνιο ή τουλάχιστον να περιορίσει τη ζημιά. Δεν είναι άλλος από τον Νικολά Σαρκοζί, τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας, ο οποίος ηττήθηκε από τον Φιγιόν στις προκριματικές του Νοεμβρίου.
Ο Σαρκοζί θα υπολογίσει την απογοήτευση των συντηρητικών ψηφοφόρων που είχαν λόγους να πιστεύουν πέρυσι ότι οι προεδρικές εκλογές του 2017 θα ήταν για αυτούς μία αδιαμφισβήτητη νίκη. Και παρότι ο Μακρόν απευθύνεται σε ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων της κεντροδεξιάς, δεν είναι σίγουρο ότι αυτοί θα επιλέξουν το κόμμα «Εμπρός» τον Ιούνιο.
Εάν οι Ρεπουμπλικάνοι καταφέρουν να αποσπάσουν μία πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, ο Μακρόν θα πρέπει να διορίσει έναν πρωθυπουργό από την πτέρυγα των συντηρητικών και να ζήσει την περίοδο της λεγόμενης «συγκατοίκησης» – ή τον σχηματισμό μίας διαιρεμένης κυβέρνησης. - Αποχαιρετισμός στο Σοσιαλιστικό Κόμμα
Όπως ήταν αναμενόμενο κατά τις τελευταίες εβδομάδες ο Μπενουά Αμόν, το κόμμα του οποίου απέσπασε κάτι περισσότερο από το 6% των ψήφων, οδήγησε το Σοσιαλιστικό Κόμμα κοντά στο ιστορικό χαμηλό του 5 τοις εκατό που είχε φθάσει το 1969. Τότε το κόμμα πέρασε μία περίοδο κρίσης και αναζήτησης ταυτότητας η οποία έληξε το 1971 με τη δημιουργία ενός νέου κόμματος από τον Φρανσουά Μιτεράν. Το κόμμα αυτό «πέθανε» χθες.
Ο Αμόν, ένας από τους υπουργούς του Φρανσουά Ολάντ, έγινε ένας από τους πιο αυστηρούς επικριτές της μέτριας οικονομικής πολιτικής του προέδρου. Κατάφερε να αποσπάσει το χρίσμα του κόμματος με πολύ αριστερές απόψεις, δίνοντας έμφαση στη μακρόχρονη διαίρεση του κόμματος μεταξύ των μεταρρυθμιστών, των φιλελευθέρων και των σκληρών αριστερών που επικεντρώνονταν περισσότερο στην καθαρότητα των αρχών. Η εμπρηστική εκστρατεία του κατά του Μακρόν, τον οποίο περιέγραφε ως εκπρόσωπο των πλουσίων, χρησίμευσε μόνο στο να διευρύνει τη διάσπαση μεταξύ των ψηφοφόρων και των κομματικών στελεχών, εκτιμά το Politico.
Είναι δύσκολο να φαντασθούμε πώς οι δύο αντίπαλες πτέρυγες του κόμματος μπορούν πλέον να συμβιβαστούν, έστω και με κοινοβουλευτικές εκλογές και υπό την απειλή του πόσες θέσεις μπορεί να χαθούν. Οι διαφορές που αναδείχθηκαν κατά την προεκλογική εκστρατεία του Αμόν δεν μπορούν πλέον να συγκερασθούν από τη μία μέρα στην άλλη. Είτε ένα τμήμα του κόμματος ενταχθεί στο «Εμπρός» του Μακρόν, είτε σχηματισθεί ένα νέο αυτόνομο κόμμα, η κεντροαριστερά θα προσπαθήσει να πηδήξει πάνω στο βαγόνι του Μακρόν. Τοιουτοτρόπως θα παραμείνει ο σκληρός ιστορικός αριστερός πυρήνας του κόμματος, ο οποίος είτε θα ενωθεί με τις δυνάμεις του Μελανσόν, είτε θα σχηματίσει ένα ακόμα μικρό τμήμα της γαλλικής αριστεράς. - Δικαιώθηκαν οι δημοσκοπήσεις
Οι γάλλοι δημοσκόποι επιβεβαίωσαν το μακρύ ιστορικό της ακρίβειας, με τα ποσοστά που προέβλεψαν και για τους τέσσερις κορυφαίους υποψηφίους την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής εκστρατείας. Η πτώση της Λεπέν, η άνοδος και η πτώση του Μελανσόν, η μικρή επιστροφή του Φιγιόν, ο οποίος τον Ιανουάριο μετά τις αποκαλύψεις για υπεξαιρέσεις είχε πέσει στο χαμηλό 17% – όλα είχαν υπολογισθεί.
Η προσέλευση των ψηφοφόρων στον χθεσινό πρώτο γύρο ήταν σχεδόν ανάλογη με εκείνη των εκλογών του 2012, παρά το γεγονός ότι δημοσκοπήσεις προειδοποιούσαν πριν από ένα μήνα ότι θα μπορούσε να φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ φέτος. Όμως, η δραματική τροπή των δύο τελευταίων εβδομάδων όπου τέσσερις υποψήφιοι φάνηκαν να έχουν ίσες πιθανότητες να κατέλθουν στο δεύτερο γύρο, κατά πάσα πιθανότητα αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων το οποίο εντάθηκε στο τέλος.
Η τρομοκρατική επίθεση στη Λεωφόρο των Ηλυσίων την Πέμπτη το βράδυ, στην οποία ένας αστυνομικός έχασε τη ζωή του, δεν φάνηκε να προκάλεσε σημαντικό αντίκτυπο στο αποτέλεσμα του πρώτου γύρου. Πιθανόν οι ψηφοφόροι να μοιράστηκαν μεταξύ του «ας παραμείνουμε ήρεμοι» που ζητούσαν οι Μακρόν και Αμόν και του «ας σκληρύνουμε την στάση μας» που πρέσβευαν οι Λεπέν και Φιγιόν.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του του αμερικάνικου πολιτικού περιοδικού Politico με τίτλο «6 takeaways from French election’s first round» στα αγγλικά, πατώντας ΕΔΩ