Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Τουρκία προμηνύει μία μεγάλη περίοδο αστάθειας. Αυτό που μετράει είναι ασφαλώς το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν το κέρδισε και θα μπορέσει να κυβερνήσει με ένα νέο αυταρχικό προεδρικό σύστημα. Η μικρή διαφορά, οι ενστάσεις της αντιπολίτευσης και η ήττα που υπέστη στις μεγάλες πόλεις δεν μπορούν όμως να αγνοηθούν. Μια ματιά στον εκλογικό χάρτη δείχνει ότι μιλάμε πλέον σαφώς για δύο Τουρκίες, μία των παραλίων, των μεγάλων αστικών κέντρων και των κούρδων και μία της υπόλοιπης χώρας.
Η χώρα μπορεί εύκολα να βρεθεί στο κατώφλι ενός εμφυλίου μετά από αυτό το δημοψήφισμα. Δικλείδες ασφαλείας στην μεγαλομανία του Σουλτάνου δεν θα υπάρχουν. Κάποιοι αισιόδοξοι προβλέπουν ότι το οριακό αποτέλεσμα ενδέχεται να τον κάνει πιο μετριοπαθή και λογικό. Το σίγουρο είναι ότι οι πρόσφατες εξελίξεις θα έπρεπε να έχουν πείσει όλους ότι κάθε αρνητική εξέλιξη τον ωθεί σε έναν πιο αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης και πολλές φορές την ..παράνοια.
Ευρωπαίοι και αμερικανοί αξιωματούχοι ήθελαν μία καθαρή νίκη του. Όχι επειδή τον συμπαθούν η μπορούν να συνεννοηθούν εύκολα μαζί του. Αλλά γιατί ανησυχούσαν για το σενάριο μιας αποσταθεροποιημένης Τουρκίας. Αυτό όμως, όπως όλα δείχνουν, θα είναι το βασικό σενάριο τα επόμενα χρόνια.
Ας δούμε λίγο τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος:
- Παρά τα δεκάδες εκατομμύρια που ξόδεψε το στρατόπεδο του ΝΑΙ και το σχεδόν μονοπώλιο που είχε στα μέσα ενημέρωσης κέρδισε με πολύ μικρή διαφορά και ο Τούρκος πρόεδρος δεν μπορεί να είναι καθόλου ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Από τη στιγμή μάλιστα που έχασε τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας. Και όντως είναι παράξενο. Να χάσει τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις και παρόλα αυτά να έχει κερδίσει και να προχωρά σε αλλαγές που η μισή χώρα και τα βασικά της πολιτικά και οικονομικά κέντρα δεν θέλουν. Βέβαια το αποτέλεσμα είναι αποτέλεσμα και δεν αλλάζει αλλά πλέον ο Ερντογάν δεν μπορεί να επικαλείται ολόκληρο τον τουρκικό λαό.
- Η εσωκομματική αντιπολίτευση τόσο του κυβερνώντος κόμματος όσο και των εθνικιστών, που περίμεναν στην γωνία τόσο τονΕρντογάν όσο και τον Μπαχτσελί, έχουν πλέον την ευκαιρία που περίμεναν. Στο επόμενο διάστημα αναμένονται εξελίξεις και θα έχει ενδιαφέρον να δούμε μέχρι ποιου σημείου είναι διατεθειμένη η αντιπολίτευση να φτάσει.
- Η κεμαλική αντιπολίτευση και το φιλοκουρδικό κόμμα έδειξαν ότι επιστρέφουν στη διεκδίκηση της εξουσίας. Μπορούν να περηφανεύονται ότι έδωσαν μια άνιση μάχη και το αποτέλεσμα τους αδικεί. Η μικρή διαφορά δείχνει ότι θα υπάρξουν εξελίξεις στο επόμενο διάστημα και ότι δεν θα αποδεχθούν έτσι απλά το αποτέλεσμα. Ήδη το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, δηλαδή οι κεμαλιστές, έχουν κάνει ένσταση για το 37% των ψηφοδελτίων. Αυτό μπορεί να μη σημαίνει και τίποτα, ή μπορεί μην γίνει τίποτα που είναι το πιθανότερο, αλλά είναι μια κίνηση ικανή να κατευνάσει λίγο τις εντάσεις και τις αντιδράσεις στους δρόμους.
- Η χώρα είναι πλέον και με σφραγίδα, διχασμένη για να μην πούμε τριχοτομημένη. Το δημοψήφισμα σκάλισε μια πληγή που δύσκολα θα κλείσει αλλά που όμως προϋπήρχε. Στην πραγματικότητα το δημοψήφισμα επιβεβαίωσε αυτό που εδώ και χρόνια είναι η τουρκική κοινωνία. Μια κοινωνία που ακροβατεί μεταξύ ισλάμ και Δύσης. Με την πολιτική του όλα αυτά τα χρόνια ο Ερντογάν καλλιέργησε προσδοκίες που συγκρούονται με τις αρχές του ιδρυτή της τουρκικής δημοκρατίας και που όπως φάνηκε ο μισός πληθυσμός δεν είναι διατεθειμένος να αφήσει να γίνουν πραγματικότητα.
