Βενεζουέλα: Ερωτήσεις και απαντήσεις για το χάος και πώς οδηγήθηκε εκεί

Η Βενεζουέλα μοιάζει να βρίσκεται στο σημείο της έκρηξης: η χώρα, που διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, την οποία κήρυξε ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με την αυξανόμενη δυσαρέσκεια του πληθυσμού εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης.

«Γνωρίζουμε ότι έρχεται κρίση», δήλωσε μέλος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που επικαλείται η Washington Post. Τι συμβαίνει και τι μπορεί να συμβεί στη Βενεζουέλα;

Τι είναι κατάσταση έκτακτης ανάγκης;

Ο Νικολάς Μαδούρο ανακοίνωσε την κήρυξη της χώρας σε « κατάσταση έκτακτης οικονομικής ανάγκης» τη νύκτα της Παρασκευής προς το Σάββατο, δηλώνοντας ότι θα ισχύσει για 90 ημέρες και δεν θα επεκταθεί μέχρι το 2017.

Δεν έδωσε διευκρινίσεις για το περιεχόμενο του προεδρικού διατάγματος, το οποίο θα δημοσιευθεί σήμερα και επεκτείνει την ισχύ της «κατάστασης έκτακτης οικονομικής ανάγκης» που βρίσκεται σε ισχύ από τα μέσα του Ιανουαρίου και έληγε το Σάββατο.

Ωστόσο, ανακοίνωσε τη διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων την επόμενη εβδομάδα για την αντιμετώπιση αυτού που καταγγέλλει, αναφερόμενος στις ΗΠΑ, ως «εξωτερική απειλή» και βάσει της οποίας δικαιολογεί την κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Ο στρατός της Βενεζουέλας δημοσίευσε το Σάββατο ανακοίνωση με την οποία απορρίπτει κατηγορηματικά «τη συστηματική εκστρατεία που συνίσταται στην ενορχηστρωμένη από το εξωτερικό (εκστρατεία) απαξίωσης και πρόκλησης».

Ο Νικολάς Μαδούρο διέταξε επίσης την κατάσχεση «των οδηγημένων σε παράλυση από την μπουρζουαζία» βιομηχανικών μονάδων και τη φυλάκιση των επιχειρηματιών που κατηγορούνται ότι «σαμποτάρουν τη χώρα».

Σε ποιο σημείο είναι σοβαρή η οικονομική κατάσταση της χώρας;

Άλλοτε πλούσια πετρελαιοπαραγωγική χώρα χάρη στα τεράστια αποθέματά της, η Βενεζουέλα βρίσκεται βυθισμένη σε σοβαρή κρίση μετά την πτώση των τιμών του αργού, που της αποφέρει το 96% του ξένου συναλλάγματος.

Η χώρα επλήγη το 2015 από πληθωρισμό ύψους 180,9%, από τους υψηλότερους στον κόσμο, και την υποχώρηση κατά 5,7% του ΑΕΠ για δεύτερη συνεχή χρονιά. Αντίστοιχη υποχώρηση του ΑΕΠ και πληθωρισμός 700% προβλέπεται για το 2016.

Καθημερινές διακοπές ρεύματος, δημόσιες υπηρεσίες εν λειτουργία δύο ημέρες την εβδομάδα, λεηλασίες καταστημάτων, διαδηλώσεις, λιντσαρίσματα: η κατάσταση οδεύει προς το χάος. Το κράτος είναι πιθανόν να περιέλθει σε στάση πληρωμών σε διάστημα μηνών.

Δημόσια τάξη;

Πραγματοποιούνται διαδηλώσεις, τόσο κατά, όσο και υπέρ της κυβέρνησης. Εχουν αναφερθεί κρούσματα λεηλασίας, ενώ οι διακοπές του ρεύματος για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης διογκώνουν τη δυσαρέσκεια. Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ανοικτές συγκρούσεις στους δρόμους, αλλά αυξάνονται οι ανησυχίες για κοινωνική έκρηξη.

Για τη διατήρηση της τάξης, ο Νικολάς Μαδούρο υπολογίζει στην αστυνομία και στον στρατό. Αν και αντιδημοφιλής, ο Μαδούρο ανθίσταται. Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας είναι αντιδημοφιλής: σύμφωνα με το ινστιτούτο Datanalisis , 7 στους 10 πολίτες αποδοκιμάζουν την πολιτική του.

Η αντιπαράθεση ανάμεσα στους τσαβιστές και τους αντι-τσαβιστές ενισχύθηκε μετά τη συγκέντρωση 1,8 εκατομμυρίου υπογραφών από την αντιπολίτευση για την έναρξη διαδικασίας δημοψηφίσματος με στόχο την καθαίρεση του προέδρου και τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας μέχρι το τέλος του 2016.

Όμως η κυβέρνηση απέρριψε χθες το αίτημα της αντιπολίτευσης, που καταλαμβάνει τα τρία πέμπτα των εδρών του Κογκρέσου μετά τις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου.

Οι εκλογικές αρχές δεν έχουν αποφανθεί επισήμως για το αίτημα περί διεξαγωγής δημοψηφίσματος. Ο Νικολάς Μαδούρο επιμένει θα εξαντλήσει τη θητεία του που λήγει το 2019. Δεν υπάρχει ένδειξη απώλειας της υποστήριξης των ενόπλων δυνάμεων προς τον πρόεδρο.

Τι μπορεί να συμβεί;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό το βάρος της εμπλοκής τους στις υποθέσεις της Λατινικής Αμερικής κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, απέφυγαν να σχολιάσουν δημόσια την κρίση στη Βενεζουέλα.

Αλλά, σύμφωνα με την Washington Post, μέλη των αμερικανικών υπηρεσιών Πληροφοριών θεωρούν ότι είναι πιθανόν πως η κυβέρνηση της Βενεζουέλας θα ανατραπεί έπειτα από λαϊκή εξέγερση εντός του έτους.

Ο Μαδούρο κάνει χρήση της αντιαμερικανικής ρητορικής που ακολουθούσε ο μέντοράς του Ούγκο Τσάβες και αποδίδει τις περιπέτειες της χώρας του σε συνωμοσίες που οργανώνονται από την Ουάσινγκτον.

Η αντιπολίτευση προειδοποίησε ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης και τα κατασταλτικά μέτρα για την αποφυγή του δημοψηφίσματος τροφοδοτούν ακόμη περισσότερο την κοινωνική αγανάκτηση και η άρνηση διεξαγωγής δημοψηφίσματος μπορεί να προκαλέσει έκρηξη.

Αναλυτές και παρατηρητές προβλέπουν τα ακόλουθα σενάρια: λαϊκή εξέγερση, στρατιωτικό πραξικόπημα ή μία ακόμη πιο αυταρχική κυβέρνηση για την αποτροπή της εξέγερσης και τη διατήρηση του παρόντος καθεστώτος στην εξουσία.