Είναι η μόνη εκκλησία στη χώρα που δεν έχει σκεπή και είναι προφυλαγμένη από ένα φυσικό κοίλωμα κάποιου βράχου
Στην κορυφή του όρους Κάκαβος στη Λήμνο, μέσα σε μια σπηλιά, ανάμεσα στα επιβλητικά βράχια, βρίσκεται η Παναγία η Κακαβιώτισσα, η μοναδική εκκλησία χωρίς σκεπή στον κόσμο.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο πιθανότατα φιλοξένησε παλαιοχριστιανικό ναό και ερημίτες. Ακόμα και σήμερα σε μια διπλανή μικρή σπηλιά συναντά κανείς ίχνη ανθρώπων, που πηγαίνουν στη σπηλιά για να απομονωθούν και να προσευχηθούν, ενώ υπάρχουν κονσέρβες, πνευματικά χριστιανικά βιβλία και στρωσίδια.
Κατάλοιπο ενός εκ των πολλών αγιορείτικων μετοχίων της Λήμνου, το ξωκλήσι είναι γνωστό από το 1305, όταν μοναχοί από τον Άγιο Ευστράτιο που ανήκαν στη μονή Μεγίστης Λαύρας, εγκαταστάθηκαν εκεί για να προστατευθούν από επιδρομές Τούρκων, κι έτσι το περιήλθε στην ιδιοκτησία της μονής. Οι μοναχοί ασκήτευαν στις γύρω σπηλιές του βουνού κι έχτισαν το ναΐσκο για να λειτουργούνται.
Καθώς όμως οι παλιοί πέθαναν και καινούργιοι δεν ερχόντουσαν, ο τελευταίος που έμεινε αποφάσισε να εγκαταλείψει το νησί και να πάει στο Άγιο Όρος. Πριν φύγει, βρήκε ένα Λημνιό από την οικογένεια Μουμτζή, που είχε τη μάντρα του εκεί κοντά, και του εμπιστεύτηκε την εικόνα της Παναγίας, το «Ρόδον το αμάραντον». Ο μοναχός ζήτησε από το βοσκό να ανεβάζει την εικόνα στο ναό κάθε Λαμπροτρίτη για να λειτουργείται, όπως και συμβαίνει μέχρι σήμερα.
