Κώστας Ανθόπουλος*: Εκπαιδευτικές αλλαγές που έμειναν στο ράφι και πολιτικό δίδαγμα

Σε άρθρο του με θέμα «Αφετηριακές θέσεις για τον εθνικό διάλογο για την Παιδεία», ο πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού διαλόγου Αντώνης Λιάκος υποστήριξε ότι υπήρξαν εκπαιδευτικές πολιτικές στο παρελθόν που αποχύμωσαν την εκπαίδευση από την Παιδεία και δυσφήμισαν τον όρο και την έννοια «μεταρρύθμιση», διερωτώμενος : «Πώς θα ξαναδώσουμε στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις το βάρος που είχαν στην ιστορία μας; Πώς θα ξαναβρούμε το νήμα που μας ενώνει με τις προσπάθειες του Εκπαιδευτικού Ομίλου του Δελμούζου, του Γληνού και της Ρόζας Ιμβριώτη, του Κακριδή, του Παπανούτσου και του Δημαρά με τα ιδεώδη της δημοκρατικής μας Μεταπολίτευσης; »

Οι εκπαιδευτικές προσπάθειες του παρελθόντος οι οποίες σχεδιάστηκαν με βάση τα οράματα και τη συμβολή των κορυφαίων αυτών μεταρρυθμιστών της Εκπαίδευσης σφράγισαν την πορεία εξέλιξης του εκπαιδευτικού μας συστήματος και εξακολουθούν να αποτελούν πεδίο αναφοράς και πηγή έμπνευσης για το σύγχρονο εκπαιδευτικό κίνημα στη χώρα μας.

Στην περίοδο της μεταπολίτευσης, διαδοχικές κυβερνήσεις επεδίωξαν να αξιοποιήσουν το κύρος και την επιστημοσύνη Παιδαγωγών και άλλων ειδικών επιστημόνων της νεότερης γενιάς (Φράγκος, Ξωχέλλης, Τσολάκης, Πυργιωτάκης, Μπουζάκης, Ράσης, Μπαμπινιώτης, Βερέμης, ς κ.α.), στα πλαίσια επιστημονικών επιτροπών με στόχο τη διαμόρφωση προτάσεων για την εσωτερική μεταρρύθμιση του Σχολείου και την αναδιάρθρωση της Γενικής Εκπαίδευσης.

Είναι γεγονός ότι πολλές από τις αλλαγές που προτάθηκαν από τις επιστημονικές επιτροπές σε διαδοχικά διαστήματα παρέμειναν στο «ράφι» για ποικίλους λόγους σχετιζόμενους με διάφορες αντιδράσεις που οφείλονταν στον φόβο απέναντι σε κάθε μορφής καινοτομία και αλλαγή. Επιπλέον συνέβαλε στην παραπάνω εξέλιξη και η αδράνεια που χαρακτήριζε την πολιτική των εκάστοτε ιθυνόντων του Υπουργείου Παιδείας, η ακύρωση της πολιτικής του ενός Υπουργού προς τον προκάτοχό του και εν γένει η έλλειψη κριτικής αποτίμησης της όλης πορείας της εφαρμοζόμενης εκπαιδευτικής πολιτικής.

Μερικές από τις προτάσεις και καινοτομίες που ενώ νομοθετήθηκαν στο παρελθόν ναυάγησαν στη συνέχεια είναι:

Α) Ο θεσμική διαδικασία της περιγραφικής αξιολόγησης του μαθητή του Δημοτικού Σχολείου η οποία είχε σκοπό την αναλυτική εκτίμηση της όλης προσπάθειας του μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία και όχι την βαθμολογική αποτύπωση της επίδοσής του.

Β ) Η καθιέρωση Πιστοποιητικού Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας με το οποίο δινόταν η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης παρακολουθώντας ειδικά προγράμματα να αποκτήσουν παιδαγωγική κατάρτιση καλύπτοντας κενά στον τομέα αυτό.

Γ ) Τα προγράμματα περιοδικής επιμόρφωσης των Π.Ε.Κ. που ενώ ξεκίνησαν να εφαρμόζονται αρκετά αργότερα από τη θεσμοθέτησή τους (1992-93) στη συνέχεια εγκαταλείφτηκαν

Δ) Ο θεσμός της μετεκπαίδευσης των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στα Παιδαγωγικά Τμήματα (Διδασκαλεία) που καταργήθηκε αιφνιδιαστικά το 2010

Ε) Τα Μορφωτικά Κέντρα Στήριξης της Εκπαίδευσης που ενώ νομοθετήθηκαν το 1995παρέμειναν κενό γράμμα.

Συμπερασματικά η επιτυχία των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και μεταρρυθμίσεων δεν κρίνεται μόνον στο επίπεδο των προθέσεων , των θεωρητικών εξαγγελιών και της μάχης των ιδεών για την ηγεμονία των προοδευτικών απόψεων. Η επιτυχία αυτή συνδέεται αναπόσπαστα με τις ρηξικέλευθες αποφάσεις των αρμοδίων και την ισχυρή πολιτική βούληση των κυβερνόντων για μια ουσιαστική ενεργοποίηση εκπαιδευτικών μέτρων, πάντα με τη συναίνεση της εκπαιδευτικής κοινότητας και της ευρύτερης κοινωνίας.