BBC: Δέκα πράγματα που μάθαμε από τα Panama Papers

Η πρωτοφανής διαρροή 11,5 εκατομμυρίων εγγράφων της παναμαϊκής δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca συγκλόνισε ολόκληρο τον πλανήτη καθώς αποκάλυψε τον κρυφό πλούτο χιλιάδων επώνυμων και μη, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται επικεφαλής κρατών, πολιτικοί και επιχειρηματίες, διασημότητες, αθλητές αλλά και εγκληματίες. Τι, όμως, έχουμε μάθει έως σήμερα από τα αποκαλούμενα «Έγγραφα του Παναμά»;

1. Παράδεισοι επί της γης

Ένας φορολογικός παράδεισος είναι ένας φορολογικός παράδεισος. Παρά το πλήθος καταγγελιών όσον αφορά το γεγονός ότι τα αποκαλούμενα Υπεράκτια Χρηματοοικονομικά Κέντρα ήταν μέρη όπου οι πλούσιοι και οι διεφθαρμένοι του κόσμου τούτου μπορούσαν να κρύψουν τα παράνομα κέρδη τους, έως και την προηγούμενη εβδομάδα δεν υπήρχαν οι απαραίτητες αποδείξεις. Αξιωματούχοι των φορολογικών παραδείσων που υπάρχουν ανά τον κόσμο κάνουν λόγο για «ειδικές χρηματοοικονομικές γνώσεις» και ιδιαίτερες ικανότητες «φορολογικού σχεδιασμού» ενώ οι επικριτές τους υποστηρίζουν πως οι παρεχόμενες υπηρεσίες λειτουργούν ως βιτρίνα για τη διάπραξη οικονομικών εγκλημάτων σε μαζική κλίμακα.  Η διαρροή των «Εγγράφων του Παναμά» αποκάλυψε στην παγκόσμια κοινότητα τους τρόπους με τους οποίους επώνυμοι και μη αξιοποιούσαν τις εν λόγω «γνώσεις» και «ικανότητες» για να αποκρύψουν τα όποια περιουσιακά τους στοιχεία.

2. Όλοι έχουν ανάγκη από έμπιστους φίλους. Ειδικά στη Ρωσία

Ο πλούτος που φαίνεται πως εισέρευσε από τη Ρωσία σε φορολογικούς παραδείσους ανά τον κόσμο δεν ανήκει στον Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά όλα δείχνουν πως δισεκατομμύρια δολάρια ανήκουν στους φίλους του ρώσου προέδρου. Για το Κρεμλίνο, το οποίο κάνει λόγο για συνωμοσία εναντίον του Πούτιν, οι αποκαλύψεις αποδεικνύουν ότι υπάρχουν πολλοί που επιθυμούν να δουν τη Ρωσία να καταρρέει. Για τους περισσότερους, ωστόσο, οι αποκαλύψεις αποδεικνύουν ότι φίλοι του ρώσου ηγέτη ξεπλένουν μαύρο χρήμα για λογαριασμό του.

3. Διαφθορά στη Χώρα των Πάγων

Έως σήμερα η Ισλανδία θεωρούταν μια τίμια και αξιόπιστη χώρα. Αλλά την Τρίτη ο ισλανδός πρωθυπουργός Σίγκμουντουρ Ντάβιντ Γκουνλάουγκσον αναγκάστηκε να παραιτηθεί καθώς φέρεται ότι απέκρυψε εκατομμύρια δολάρια σε υπεράκτια εταιρεία που εδρεύει στις βρετανικές Παρθένες Νήσους. Σύμφωνα με τα έγγραφα που διέρρευσαν από την Mossack Fonseca, ο κ. Γκουνλάουγκσον φέρεται να είναι συνιδιοκτήτης, μαζί με τη σύζυγό του, μιας υπεράκτιας εταιρείας η οποία κατείχε ομόλογα τριών μεγάλων ισλανδικών τραπεζών που κατέρρευσαν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ισλανδίας δήλωσε πως τήρησε κατά γράμμα όλα όσα ορίζει η ισλανδική νομοθεσία αλλά αυτό μάλλον δεν έχει και τόση σημασία σε μια χώρα που γονάτισε οικονομικά εξαιτίας μιας τραπεζικής κρίσης.

4. Μπίζνες με εγκληματίες

Πέρα από δικτάτορες και διεφθαρμένα καθεστώτα, αποκαλύφτηκε πως στον Παναμά κατέφευγαν και κοινοί εγκληματίες καθώς η Mossack Fonseca φέρεται να συνέβαλε – ιδρύοντας μια υπεράκτια εταιρεία – στο ξέπλυμα πολλών εκατομμυρίων στερλινών που εκλάπησαν το 1983 από αποθήκη του αεροδρομίου του Χίθροου. Σημειώνεται ότι μεταξύ των κλοπιμαίων περιλαμβάνονταν και 3,5 τόνοι χρυσού.

5. Μπίζνες παρά τις διεθνείς κυρώσεις

Σύμφωνα με τα έγγραφα που διέρρευσαν, η  παναμαϊκή δικηγορική εταιρεία είχε και πελάτες στους οποίους έχουν επιβληθεί διεθνείς κυρώσεις. Η Mossack Fonseca συνεργάστηκε με 33 άτομα ή επιχειρήσεις που βρίσκονται στη μαύρη λίστα του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών που εδρεύουν στο Ιράν, τη Ζιμπάμπουε και τη Βόρεια Κορέα.

6. Να φοβάσαι τους εφοριακούς

Η λίστα με τις χώρες που εμφανίζονται πρόθυμες να εξετάσουν και τα 11,5 εκατομμύρια έγγραφα που διέρρευσαν ολοένα και αυξάνεται. Η Γερμανία, η Νορβηγία, η Ισπανία και η Αυστραλία είναι μόνο μερικές από αυτές που δεσμεύτηκαν να ανακαλύψουν πόσοι αλλά και ποιοι από τους πολίτες τους συνεργάστηκαν με την Mossack Fonseca με στόχο την απόκρυψη των περιουσιακών τους στοιχείων. Οι γερμανικές αρχές, οι οποίες απέκτησαν νωρίτερα πρόσβαση σε κάποια από τα εκατομμύρια έγγραφα, πραγματοποιούν ήδη εφόδους σε επιχειρήσεις αλλά και ιδιωτικές κατοικίες αναζητώντας αποδεικτικά στοιχεία.

7. Κάποιοι γνωρίζουν λιγότερα από τους άλλους

Την ώρα που η παγκόσμια κοινότητα εμφανίζεται συγκλονισμένη από όλα όσα αποκαλύφτηκαν μέσω της διαρροής των «Εγγράφων του Παναμά», στην Κίνα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπίσει και να εξετάσει κανείς στοιχεία και πληροφορίες όσον αφορά τη σχέση στενών συγγενών επτά νυν και τέως κινέζων ηγετών με υπεράκτιες εταιρείες. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται πρόσωπα του οικογενειακού περιβάλλοντος δύο μελών της Μόνιμης Επιτροπής του ΚΚΚ  αλλά και του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ.

8. Διαφθορά στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο

Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο αρνείται κάθε συμμετοχή σε οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη αλλά σύμφωνα με έγγραφα που διέρρευσαν το πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της UEFA φέρεται να υπέγραψε ένα συμβόλαιο με δύο επιχειρηματίες  οι οποίοι έχουν κατηγορηθεί για δωροδοκίας. Ο Χιούγκο και ο Μαριάνο Τζίνκις, ιδιοκτήτες της εταιρείας Cross Trading, αγόρασαν τα τηλεοπτικά δικαιώματα για διοργανώσεις όπως το Champions League, τα οποία στη συνέχεια μεταπώλησαν με σχεδόν τριπλάσιο τίμημα. Το εν λόγω συμβόλαιο συνάφθηκε το 2006 και φέρει την υπογραφή του Τζιάνι Ινφαντίνο ο οποίος πάντως δήλωσε πως είναι «συγκλονισμένος» από το γεγονός ότι «αμφισβητείται η ακεραιότητά του».

9. Οι Offshore εταιρείες βοηθούν στην αύξηση των τιμών των ακινήτων στο Λονδίνο

Η διαρροή των εγγράφων της παναμαϊκής δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca δείχνει ότι τα πιο ακριβά ακίνητα στο Λονδίνο ανήκουν σε ξένους οι οποίοι μέσω των Offshore εταιρειών μπορούν και κρύβουν την ταυτότητά τους. Οι τιμές των κατοικιών στο μεγαλύτερο μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ήδη σε υψηλό επίπεδο, αλλά στο κέντρο του Λονδίνου βρίσκονται σε ακόμα πιο υψηλό. Αυτό οφείλεται στη ζήτηση που υπάρχει και αυτή η ζήτηση είναι προφανής: το Λονδίνο είναι μια ασφαλής και ελκυστική πόλη και κάθε φορά που υπάρχει μια κρίση κάπου στον κόσμο κάτι που σπρώχνει τους πλουσίους όλου του κόσμου να τα αγοράζουν και αυτό είναι που κάνει τις τιμές να ανεβαίνουν. Έτσι μπορούν και επενδύουν, χωρίς να φαίνονται, μέλη βασιλικών οικογενειών της Μέσης Ανατολής ρώσοι δισεκατομμυριούχοι και πολιτικοί ηγέτες διεφθαρμένων καθεστώτων μέσω σε ακίνητα στο Λονδίνο

1ο. Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή

Ξέπλυμα μαύρου χρήματος, φοροδιαφυγή και αποφυγή επιβολής κυρώσεων. Είναι αυτά μερικά από τα οικονομικά εγκλήματα που φέρεται ότι διαπράχθηκαν από πλήθος ανθρώπων μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται πολιτικοί, κρατικοί αξιωματούχοι, ηγέτες κρατών και διεφθαρμένα καθεστώτα. Έως σήμερα δημοσιογράφοι από όλον τον κόσμο έχουν εξετάσει μόνον ένα μικρό ποσοστό από τον συνολικό αριθμό των εγγράφων. Τόσο οι κατηγορίες όσο και οι όποιοι εμπλεκόμενοι ενδέχεται να αυξηθούν με τις κυβερνήσεις εκατοντάδων χωρών να καλούνται να αποδείξουν στους πολίτες τους ότι φόρους δεν πληρώνουν μόνον οι κοινοί άνθρωποι.  

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του Jonty Bloom του BBC με τίτλο «Panama Papers: 10 things we’ve learned» στα αγγλικά πατώντας ΕΔΩ