Η αλήθεια για το ποιος ήταν ο πραγματικός Ροβινσώνας Κρούσος

Ένα από τα κλασικά μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας είναι ο Ροβινσώνας Κρούσος του Ντάνιελ Νταφόε. Όλοι μας θεωρούμε ότι ο κεντρικός ήρωας ‘ήταν ναυαγός, μα η αλήθεια είναι ότι αυτός ήταν ένας κουρσάρος που εγκατέλειψε το πειρατικό πλοίο και απλά επιβίωσε σο νησί και στο τέλος σώθηκε.

Το μυθιστόρημα του Ντάνιελ Νταφόε, «Ροβινσώνας Κρούσος», εκδόθηκε το 1719. Περιγράφει την περιπέτεια ενός ναυαγού που βρέθηκε ολομόναχος σε ένα απομακρυσμένο νησί της Καραϊβικής για 28 χρόνια. Εκεί αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες. Ιθαγενείς, κανίβαλους, καιρικές συνθήκες.

Το βιβλίο όμως αυτό, φημολογείται ότι είναι βασισμένο σε αληθινές ιστορίες ναυαγών, μεταξύ των οποίων και του Σκωτσέζου, Αλεξάντερ Σέλκιρκ. Με βάση τις δικές του περιπέτειες ξεκίνησε ο Νταφόε να γράφει το διαχρονικό του μυθιστόρημα.

Αλεξάντερ Σέλκιρκ, ο 17χρονος κουρσάρος

Γεννήθηκε στη Σκωτία το 1676. Όταν έγινε 17 ετών, κλήθηκε από την Σύνοδο Κιρκ για απρεπή συμπεριφορά προς την εκκλησία. Δεν εμφανίστηκε ποτέ, γιατί είχε ήδη ξεκινήσει το ταξίδι του στη θάλασσα. Το 1703 προσχώρησε σε μια πειρατική αποστολή με επικεφαλής τον Άγγλο κουρσάρο, Γουίλιαμ Ντάμπιερ, στη Νότια Θάλασσα.

Ο πόλεμος της ισπανικής διαδοχής, μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας είχε αρχίσει δυο χρόνια πριν, ήταν η κατάλληλη στιγμή για τους κουρσάρους να κάνουν περιουσία, ενώ παράλληλα θα βύθιζαν με επιδρομές τα πλοία των εχθρών. Στις 11 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς, απέπλευσαν με δυο μεγάλα πλοία, από το Κινσέιλ της Ιρλανδίας. Ο Σέλκιρκ, που γνώριζε πολύ καλά την θάλασσα ήταν ο κύριος ιστιοπλόος, στο δεύτερο πλήρωμα. Όταν πέθανε ο Τσάρλς Πίκερινγκ, που ήταν ο αρχηγός του πληρώματος, στο πλοίο του Σέλκιρκ, τον διαδέχτηκε ο Τόμας Στράντλινγκ. Ήξερε καλά τα μυστικά της θάλασσας, αλλά οι σύντροφοι του τον αντιπαθούσαν.

Τον Σεπτέμβριο, το πλοίο είχε δέσει σε ένα απομονωμένο νησί, στα ανοιχτά των ακτών της σύγχρονης Χιλής. Ύστερα από ένα μήνα ξεκούρασης και ανεφοδιασμού, έπρεπε να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ο Σέλκιρκ, αμφισβήτησε τις ικανότητες του κυβερνήτη του και δήλωσε πως προτιμούσε να μείνει στο νησί παρά να συνεχίσει μαζί του. Ο Στράντλινγκ έκανε μια προσπάθεια να τον συνετίσει, αλλά μάταια. Οι σχέσεις των δυο αντρών δεν ήταν ποτέ καλές, έτσι ο κυβερνήτης δεν είχε λόγο να επιμείνει παραπάνω. Εξαργυρώνοντας τις συνέπειες της απόφασης του, ο Σέλκιρκ έμεινε αβοήθητος στο νησί «Más a Tierra», γνωστό σήμερα ως το «Νησί του Ροβινσώνα Κρούσου», το δεύτερο μεγαλύτερο στις νήσους του Juan Fernández. Μαζί του είχε μια πυξίδα, μια κατσαρόλα, ένα μαχαίρι, ένα τσεκούρι, ένα μουσκέτο και τη Βίβλο.

Για τα επόμενα 4 χρόνια, έζησε μια εντελώς απομονωμένη ζωή. Η μοίρα όμως, του απέδειξε ότι ίσως η ακραία απόφαση του δεν ήταν λάθος. Το πλοίο στο οποίο υπηρετούσε βυθίστηκε ανοιχτά των ακτών της Κολομβίας! Μόνο ο Στράντλινγκ και άλλα 7 μέλη του πληρώματος επέζησαν και αναγκάστηκαν να παραδοθούν στις ισπανικές αρχές, που τελικά τους φυλάκισαν στη Λίμα του Περού.

Η επιβίωση και η διάσωση

Στο νησί ο Σέλκιρκ επιβίωνε με τους φυσικούς πόρους του τόπου. Έτρωγε άγρια γογγύλια, λάχανα και αγριοκάτσικα, που είχαν μείνει από άλλους πειρατές στο νησί. Για καταφύγιο είχε φτιάξει δυο ξύλινες καλύβες καλυμμένες με χόρτα και επενδυμένα με δέρμα κατσίκας. Όταν τα ρούχα που φορούσε είχαν φθαρεί εντελώς, έφτιαξε καινούργια από το μαλλί των ζώων. Η ώρες του περνούσαν παρέα με τη Βίβλο. Πίστεψε ότι σώθηκε, όταν δυο πλοία αγκυροβόλησαν στο νησί. Αρχικά, η χαρά μετατράπηκε σε τρόμο, αφού τα πλοία, ανήκαν σε Ισπανούς, που παραλίγο να κρεμάσουν τον Σέλκιρκ επειδή πίστευαν ότι εξυπηρετούσε αγγλικά συμφέροντα. Ύστερα από μεγάλη προσπάθεια, ξέφυγε από τους επίδοξους απαγωγείς και έσωσε τη ζωή του.

Μια δεύτερη ευκαιρία του δόθηκε τον Φεβρουάριο του 1709. Άλλα δυο πλοία αγκυροβόλησαν στο νησί. Αυτή τη φορά ήταν Άγγλοι κουρσάροι, με επικεφαλής τον Γουντς Ρότζερς. Έτσι σώθηκε ο Αλεξάντερ Σέλκιρκ. Επέστρεψε στην Αγγλία το 1711. Την επόμενη χρονιά ο κουρσάρος Ρότζερς δημοσίευσε ένα βιβλίο για τις πειρατικές αποστολές του. Μέσα περιέγραφε με κάθε λεπτομέρεια τη ζωή του ναυαγού Σέλκρικ. Το 1719 ο Ντάνιελ Νταφόε δημοσίευσε το μυθιστόρημα «Ροβινσώνας Κρούσος», με πρωταγωνιστή έναν ναυαγό που η ιστορία του ήταν πανομοιότυπη με του Αλεξάντερ. Όταν πάτησε το πόδι του στη γενέτειρα του, το Λόουερ Λάργκο, της Σκωτίας, οι συμπατριώτες του δεν τον υποδέχτηκαν με ιδιαίτερη χαρά. Αν και στήθηκε ένα άγαλμα το 1885 στον χώρο του σπιτιού του, φαίνεται ότι οι συμπατριώτες του δεν ήταν εξοικειωμένοι με το πειρατικό παρελθόν του «τοπικού» τους ήρωα. Έτσι, με τον καιρό ξεχάστηκε η ιστορία του. Ένας ξεχασμένος Ροβινσώνας Κρούσος!

Δείτε το βίντεο από το Discovery channel με τίτλο «Alexander Selkirk – the Real Robinson Crusoe adventure story extreme» με σπικάζ στα αγγλικά

‘