Βρέθηκαν δύο θεοί… κρυμμένοι για 20 αιώνες

Με ωραία κίνηση, τον χιτώνα της περιποιημένο και τα μαλλιά της χτενισμένα σε μια περίτεχνη κόμμωση, η Αρτεμις, έτοιμη να ρίξει το τόξο της, εντυπωσίασε με τη λεπτομέρειά της τους αρχαιολόγους στην Απτέρα Χανίων. Ο δίδυμος αδελφός της, Απόλλωνας, μαρμάρινος, διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας, στεκόταν στητός και λιτός.

Το μοναδικό για τον τόπο εύρημα ήλθε στο φως στο πλαίσιο συστηματικής ανασκαφικής έρευνας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων, που διεξάγεται στον αρχαιολογικό χώρο της Απτέρας, υπό τη διεύθυνση της επίτιμης αναπληρώτριας προϊσταμένης Βάννας Νινιού-Κινδελή, με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρήτης.

Πρόκειται για γλυπτά μικρού μεγέθους, της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος (συνολικού ύψους με τη βάση περίπου 0,54μ., χωρίς τη βάση 0,35μ.). Η Άρτεμις, προστάτιδα θεά της Απτέρας, έχει κατασκευαστεί από χαλκό, ενώ ο αδελφός της, Απόλλων, από μάρμαρο. Η θεά είναι σε εξαιρετικά καλή κατάσταση και στεκόταν σε περίτεχνη χάλκινη βάση. Φορά κοντό ζωσμένο χιτώνα της, σε έντονο διασκελισμό, έτοιμη να τοξεύσει.

Εντυπωσιακή είναι η διατήρηση του ένθετου λευκού υλικού που είχε χρησιμοποιηθεί για την απόδοση της ίριδας των ματιών της. Πιο λιτός στην απόδοσή του, ο Απόλλων έρχεται σε αντίθεση με την εμφατική απεικόνιση της κυρίαρχης στην πόλη θεάς.

Ωστόσο, και το γλυπτό αυτό είναι έργο πολύ καλής εκτέλεσης, με σπάνια διατήρηση της ερυθρής βαφής στο στήριγμά του. Τα δύο αγάλματα πιθανότατα είχαν εισαχθεί από καλλιτεχνικά κέντρα εκτός της Κρήτης, προκειμένου να αποτελέσουν – τοποθετημένα σε κόγχη τοίχου – το οικιακό ιερό της ρωμαϊκής πολυτελούς οικίας που κοσμούσαν.

Απτέρα: Από τις ισχυρότερες πόλεις-κράτη της Κρήτης

Η ίδρυση της Απτέρας τοποθετείται στη γεωμετρική εποχή. Ήταν μία από τις ισχυρότερες πόλεις-κράτη της Κρήτης. Το όνομά της, σύμφωνα με την παράδοση, το πήρε από τις Σειρήνες, οι οποίες έχασαν τα φτερά τους από λύπη ύστερα από την ήττα τους σ’ έναν αγώνα μουσικού περιεχομένου, που πραγματοποιήθηκε στο συγκεκριμένο σημείο, με τις Μούσες. Στην πραγματικότητα, η πόλη πρέπει να πήρε το όνομά της από το ομώνυμο επίθετο της θεάς Αρτέμιδος που λατρευόταν στην περιοχή και απεικονίζεται στα νομίσματά της.

Η Απτέρα έπαιξε συχνά καθοριστικό ρόλο στα ιστορικά δρώμενα της Κρήτης, στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Η περίοδος όμως κατά την οποία γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της ήταν τα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια. Η ζωή της Απτέρας συνεχίστηκε αδιάκοπα μέχρι τους χρόνους της αραβικής κατάκτησης, οπότε και καταστράφηκε.