Την 1η Δεκεμβρίου του 1913 η Κρήτη ενσωματώθηκε και επίσημα στο ελληνικό κράτος. Ακριβώς ένα μήνα νωρίτερα (1 Νοεμβρίου 1913), ο σουλτάνος Μεχμέτ ο 5ος είχε παραιτηθεί από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας επί της μεγαλονήσου. Αιώνες αιμάτων και δακρύων στη μαρτυρική Κρήτη έβρισκαν επιτέλους την ιστορική τους δικαίωση.
Η επίσημη ανακήρυξη της ένωσης έγινε στα ηλιόλουστα Χανιά την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 1913, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, μέσα σε ιδιαίτερα πανηγυρικό κλίμα. «Η πόλις ηγρύπνησε στολιζομένη. Εορτάζει δε ο ουρανός, αποκατασταθείσης από της νυκτός της γαλήνης και ανατείλαντος εαρινού ηλίου. Οι δρόμοι παρουσιάζουν όψιν λειμώνων ευωδιαζόντων από τας μυρσίνας. Παντού είναι ανηρτημέναι Βυζαντιναί σημαίαι μεταξύ των κυανολεύκων. Συνωστίζονται παντού χωρικοί υψηλόκορμοι ζώσαι εικόνες του Θεοτοκοπούλου. Τα Κρητικόπουλα εις σμήνη κυκλοφορούν με τις φουφουλίτσες των. Από του Νικηφόρου Φωκά του εκδιώξαντος εκ Κρήτης τους Άραβας πρώτην φοράν Έλλην βασιλεύς αποβιβάζεται εις την νήσον» γράφει σε ανταπόκρισή της από τα Χανιά η αθηναϊκή εφημερίδα «Εστία». Οι εκδηλώσεις κορυφώθηκαν στις 11:50 το πρωί, όταν οι γηραιοί αγωνιστές Αναγνώστης Μάντακας, 94 ετών, και Χατζημιχάλης Γιάνναρης, 88 ετών, ύψωσαν την ελληνική σημαία στο φρούριο Φιρκά, ενώ την ίδια ώρα έπεφταν 101 κανονιοβολισμοί από τα ναυλοχούντα ελληνικά πολεμικά πλοία.
Το σπάνιο βίντεο
Παρουσία του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ και του Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου πραγματοποιήθηκε, όπως είπαμε, στο ιστορικό φρούριο Φιρκά των Χανίων η επίσημη τελετή της ανύψωσης της ελληνικής σημαίας ως επισφράγιση της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Αυτό καταγράφει το σπάνιο video.
Το video ανοίγει με γενική άποψη του λιμανιού των Χανίων. Αξιωματικοί αναμένουν στην προκυμαία την αποβίβαση των επισήμων. Στα ανοιχτά του λιμανιού διακρίνονται το θωρηκτό «ΑΒΕΡΩΦ» και τα πλοία που το συνοδεύουν. Πλήθος κόσμου έχει συγκεντρωθεί στην προκυμαία και σε πλοιάρια που πλέουν κοντά στην ακτή.
Πλάνο από κινούμενη άμαξα καταγράφει την κίνηση πεζών και οχημάτων σε δρόμο της πόλης, η οποία είναι στολισμένη με μεγάλες ελληνικές σημαίες. Άκατος κατευθύνεται από την προκυμαία προς το «ΑΒΕΡΩΦ». Στο κατάστρωμα του πλοίου ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος με ημίψηλα ποζάρουν στο φακό.
Απόψεις των πλοίων και των σημαιοστολισμένων δρόμων των Χανίων. Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος αποβιβάζεται από άκατο και κατευθύνεται πεζή στο φρούριο Φιρκά συνοδευόμενος από τον Πρωθυπουργό και τους άλλους επισήμους, ενώ πλήθος κόσμου τους επευφημεί.
Στο στολισμό του χώρου διακρίνεται μαζί με σημαιάκια και το βασιλικό μονόγραμμα Κ.Στο φρούριο Φιρκά ποζάρουν στο φακό ο Βασιλιάς, ο Πρωθυπουργός και οι επίσημοι, καθώς και ο Αναγνώστης Μάντακας και άλλοι Κρητικοί οπλαρχηγοί με τοπικές ενδυμασίες.
Την πανηγυρική έπαρση της σημαίας συνοδεύουν κανονιοβολισμοί από τα πολεμικά πλοία. Ο Κωνσταντίνος και οι άλλοι επίσημοι αποχωρούν μέσα σε ενθουσιώδη ατμόσφαιρα και μεταβαίνουν στο Διοικητήριο. Ακολουθεί δεξίωση.
Δείτε ένα σπάνιο video από τα αρχεία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών και της ΕΡΤ από τις εκδηλώσεις της 1ης Δεκεμβρίου 1913, για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα
Εδώ και αρκετές ημέρες οι φοιτητές των αμερικανικών πανεπιστημίων πραγματοποιούν διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στη…
Μόνο ως φιάσκο, παρά τις κυβερνητικές τυμπανοκρουσίες, μπορεί να χαρακτηριστεί η περίφημη επιστολική ψήφος σε…
Όλα δείχνουν να είναι έτοιμα, για τη φετινή διεξαγωγή του εθίμου του ρουκετοπόλεμου, στον Βροντάδο της…
Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είδε ποτέ τον αγώνα για τη μεταμόρφωση του κόσμου ως ασήμαντη…
Από την αγορά της Καλλιθέας, την οποία επισκέφθηκε το μεσημέρι της Μεγάλης Πέμπτης, ο πρόεδρος…
Ο Ολυμπιακός πήρε θρυλικό «διπλό» στην έδρα της Άστον Βίλα με σκορ 4-2, για τον…