Χάρης Γεωργιάδης: Έβλεπα την Ελλάδα να πηγαίνει στα βράχια

Ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου Χάρης Γεωργιάδης μιλάει στην «Κ» για τις στιγμές της κρίσιμης διαπραγμάτευσης της Ελλάδας στα επαναλαμβανόμενα Eurogroup, την ευθύνη που ο ίδιος αισθάνθηκε για το πού οδηγείτο η χώρα και ότι το Grexit δεν ήταν απλά τεχνητή απειλή. Αναφέρεται στις χώρες που διαφώνησαν με την πρόταση Σόιμπλε για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και αναλύει την πορεία της επιτυχημένης εφαρμογής του κυπριακού προγράμματος που φέρνει τη χώρα του ακόμη πιο κοντά στην έξοδο από το μνημόνιο.

– Η δική σας εμπειρία στη διαπραγμάτευση με την τρόικα. Μπορεί να ειπωθεί ότι βρήκατε προτάσεις ισοδύναμες με τις δικές τους;

– Η βασική μου διαπίστωση είναι ότι δεν πρέπει να αφήνει κανείς ιδιαίτερα περιθώρια στη διαπραγμάτευση. Πρέπει να προκαταλαμβάνεις όσο μπορείς το αποτέλεσμα μέσα από τη δική σου προετοιμασία και τις δικές σου ενέργειες. Για παράδειγμα, μια βασικότατη μνημονιακή υποχρέωση αφορούσε τη δημοσιονομική προσαρμογή και τη συμμόρφωση με ιδιαίτερα αυστηρούς στόχους. Δεν ήθελα να αφήσω τον τρόπο επίτευξης αυτού του στόχου στη διαπραγμάτευση και στην τρόικα. Λάβαμε τις αποφάσεις που έπρεπε και πετύχαμε τους στόχους, περιορίζοντας έτσι το περιθώριο για απαιτήσεις από την τρόικα.

– Ο στόχος ήταν καθορισμένος, ο τρόπος δηλαδή ήταν υπόθεση της Κύπρου.

– Ακριβώς. Βασικά αυτό που θέλαμε να διασφαλίσουμε είναι την αποφυγή νέων φορολογικών επιβαρύνσεων. Θεωρώ πως η φορολογία είναι η χειρότερη μορφή λιτότητας. Σκοτώνει την οικονομική δραστηριότητα και τις προοπτικές ανάπτυξης. Ήταν ορατός ο κίνδυνος πλήρους διατάραξης του φορολογικού συστήματος της Κύπρου, με τρόπο που θα επιβάρυνε μια οικονομία που ήδη ήταν σε ύφεση. Για να αποφύγουμε όμως αυτό τον κίνδυνο ξέραμε πως έπρεπε να περιορίσουμε τις δημόσιες δαπάνες. Εξορθολογήσαμε τον προϋπολογισμό, παγώσαμε τις προσλήψεις, προβήκαμε σε ριζική μεταρρύθμιση της κοινωνικής πολιτικής. Και ουσιαστικά ισοσκελίσαμε τον προϋπολογισμό μέσα σε έναν χρόνο. Και με αυτό τον τρόπο ακριβώς δεν αφήσαμε το περιθώριο στην τρόικα να μας πιέσει και να μας επιβάλει φόρους

– Άρα δεν υπήρξαν σκληροί απέναντι στην Κύπρο με την έννοια του να βλέπουν ότι δεν πετυχαίνει η χώρα τους στόχους της και να ζητάνε επιπρόσθετα μέτρα.

– Ακριβώς. Όταν πετυχαίνεις τους στόχους σου στη βάση των δικών σου σχεδιασμών περιορίζεται ο παρεμβατικός ρόλος της τρόικας. Την ίδια ώρα ενισχύεται η αξιοπιστία σου, με αποτέλεσμα να σε εμπιστεύονται περισσότερο. Με λίγα λόγια θεωρώ πως ήταν βασικά μέσα από δικές μας αποφάσεις και δικούς μας σχεδιασμούς που εφαρμόσαμε το μνημόνιο.

Και έχουμε πλέον χειροπιαστά αποτελέσματα. Ξεκινήσαμε τη προσπάθεια με την οικονομία σε ύφεση. Φέτος περιμένουμε ανάπτυξη 1.5%. Παραλάβαμε ένα τραπεζικό σύστημα υπό κατάρρευση. Σήμερα έχει σταθεροποιηθεί. Είχαμε μια οικονομία αναξιόπιστη και υποβαθμισμένη. Και πετύχαμε πλέον την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και έχουμε ξανά πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. Και μπορούμε χωρίς τυμπανοκρουσίες να προγραμματίσουμε σε λίγους μήνες την ολοκλήρωση του κυπριακού προγράμματος και να απαλλαγούμε από την Τρόικα.

– Έχει να κάνει αυτό και με την ικανότητα της Κύπρου να υλοποιεί τάχιστα μεταρρυθμίσεις; Έγιναν πολλά σε σύντομο χρονικό διάστημα.

– Μπορώ να πω πως λάβαμε μια ξεκάθαρη απόφαση, ότι θα αντικρίζαμε την κρίση ως ευκαιρία για προώθηση μεταρρυθμίσεων και αλλαγών τις οποίες η οικονομία μας είχε ούτως ή άλλως ανάγκη. Θεωρώ πως η πολιτική της μεμψιμοιρίας και της αναβλητικότητας δεν οδηγεί πουθενά. Ούτε και η προσέγγιση που θέλει τις μεταρρυθμίσεις ως κάτι που «τρίτοι» επιβάλλουν.

Με ευθύτητα απευθυνθήκαμε στην κοινωνία, εξηγήσαμε πως η κυπριακή οικονομία είχε οδηγηθεί σε μια άνευ προηγουμένου κρίση, με πολλαπλές εστίες προβλημάτων που περιλάμβαναν τον τραπεζικό τομέα, τα δημόσια οικονομικά όσο και τις δομές της οικονομίας. Είχαμε εκτροχιαστεί και εξηγήσαμε ότι ο μόνος τρόπος που θα μας επέτρεπε να βρούμε ξανά την πορεία μας ήταν μέσω της συνεπούς και αποφασιστικής προώθησης των μεταρρυθμίσεων και των αλλαγών, μέσω της συνετής διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών και ότι μόνο έτσι ξανακερδίζαμε ως χώρα την αξιοπιστία μας.

– Υπάρχει κάποιο μέτρο που δεν θα ψηφίζατε από αυτά που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα;

– Μετά το κούρεμα, σε γενικές γραμμές θεωρώ πως όλα όσα έχουν προωθηθεί τα τελευταία δυόμισι χρόνια ήταν κινήσεις που η οικονομία της Κύπρου είχε ανάγκη. Έχει σε μεγάλο βαθμό εξυγιανθεί το τραπεζικό σύστημα, έχουν επίσης περιοριστεί τα ελλείμματα του δημοσίου τομέα και έχει οδηγηθεί το χρέος σε μια καθοδική πορεία. Προωθήθηκαν μεταρρυθμίσεις διαρθρωτικού χαρακτήρα που η οικονομία της Κύπρου είχε ανάγκη. Όλα αυτά συνθέτουν ένα αξιόπιστο πρόγραμμα το οποίο έπρεπε ούτως ή άλλως να εφαρμοστεί.

– Έπαιξε ρόλο στην επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος η πολιτική και η κοινωνική συναίνεση;

– Όπως ξέρετε, δεν έχουμε εξασφαλισμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Παρ’ όλα αυτά έχουμε καταφέρει σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις να εξασφαλίσουμε τη συναίνεση κομμάτων της αντιπολίτευσης που έχουν συμπεριφερθεί υπεύθυνα και με τρόπο που μας επέτρεψε να υλοποιήσουμε αυτή την δύσκολη προσπάθεια. Αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας θεωρώ ότι η αντίδραση δεν χαρακτηρίζεται από διάθεση άρνησης αλλά αντίθετα από διάθεση αναγνώρισης ότι μόνο έτσι θα πάμε μπροστά.

Θεωρώ πως έχουμε τη σιωπηρή στήριξη της κοινωνίας. Και με τον ίδιο τρόπο πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια. Έχουμε αντιμετωπίσει τα χειρότερα, αλλά δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν ακόμη. Η ανεργία παραμένει κοντά στο 15%, υπάρχει ένα πρόβλημα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και υπάρχει κυρίως ανάγκη για περισσότερες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις για να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.

– Πάμε λίγο πιο πίσω. Μεταφέρθηκε από Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι ο πρώην ΥΠΟΙΚ της Ελλάδος Γιάνης Βαρουφάκης μετέφερε στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ψευδή εικόνα για όσα ελάμβαναν χώρα στο Eurogroup. Ανάλογες δε ήταν και οι πληροφορίες που είχαν να κάνουν με τη δική σας στάση, με αποτέλεσμα να εκφραστεί δυσφορία από την Αθήνα προς το πρόσωπό σας. Ισχύει κάτι από τα προαναφερόμενα;

– Δεν γνωρίζω τι πληροφορίες μετέφερε ο πρώην ΥΠΟΙΚ της Ελλάδας στον πρωθυπουργό, ούτε θα ήθελα να σχολιάσω, παρότι κάποιες πράγματι με είχαν στεναχωρήσει ιδιαίτερα. Αλλά να πω το εξής: Είχα από την πρώτη στιγμή σχηματίσει εικόνα για το πού θα οδηγούνταν τα πράγματα. Και οφείλω να σας πω ότι ένιωθα βαρύτατη την ευθύνη να είμαι ο μόνος άνθρωπος από τον ελληνικό χώρο που έβλεπα πίσω από τις κλειστές πόρτες του Eurogroup να χαράσσεται μια πορεία που θα έθετε αναπόφευκτα την Ελλάδα σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση.

– Η ευθύνη ποια ήταν;

– Ευθύνη που σχετίζεται με το γεγονός ότι γνώριζα. Έβλεπα την Ελλάδα να πηγαίνει στα βράχια.

– Εννοείτε από τις πρώτες συνεδριάσεις του Eurogroup, με τη συμμετοχή του τότε οικονομικού επιτελείου της Ελλάδας.

– Ναι, από την πρώτη στιγμή. Σ’ εμένα η εξέλιξη των πραγμάτων ήταν από την αρχή ξεκάθαρη. Ευτυχώς λήφθηκαν δύσκολες αλλά σωστές αποφάσεις. Και παρόλο που εξακολουθώ να είμαι προβληματισμένος, χαίρομαι που έχουν αποφευχθεί τα χειρότερα και υπάρχει πλέον μια άλλη πορεία και μια νέα προοπτική για την Ελλάδα.

– Σήμερα υπάρχει κάποια επικοινωνία μεταξύ των δυο οικονομικών επιτελείων;

– Υπάρχει, αλλά πρέπει να πω ότι και τα δύο οικονομικά επιτελεία είναι προσηλωμένα στη διαχείριση των προβλημάτων που οι χώρες μας αντιμετώπισαν. Στην πράξη δεν είναι μεγάλο το περιθώριο για ουσιαστική συνεργασία, παρ’ όλα αυτά η θετική διάθεση και η σχέση υπάρχει.

– Υπάρχει κάποια συμβουλή που θα δίνατε προς το οικονομικό επιτελείο της Ελλάδας;

– Θεωρώ πως δεν είμαι σε σχέση να δίνω συμβουλές, ούτε σε προσωπικό επίπεδο, αλλά ούτε σαν χώρα είμαστε σε θέση να δίνουμε συμβουλές. Το πιο σημαντικό είναι το παρελθοντικό παράδειγμα της Κύπρου, το οποίο είναι παράδειγμα προς αποφυγή. Η οικονομία της Κύπρου ήταν ανέκαθεν ανταγωνιστική, η οποία όμως λόγω μιας πραγματικά ανεύθυνης οικονομικής πολιτικής που χαρακτηριζόταν από την ατολμία, την προσκόλληση στα συνθήματα αντί στην ουσία, και στα δόγματα και τις ιδεοληψίες αντί στον ορθολογισμό δέχθηκε τεράστιο πλήγμα. Παράδειγμα προς αποφυγή λοιπόν. Έκτοτε βέβαια είναι γεγονός ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει, και σταδιακά αλλά σταθερά διορθώνουμε την κατάσταση δημιουργώντας μια νέα προοπτική.

Η πρόταση Σόιμπλε και ο κίνδυνος του Grexit

– Επί της ουσίας ειπώθηκε ποτέ το Grexit ως όρος τεχνητής απειλής ή υπήρξε όντως μια υπαρκτή πιθανότητα;

– Θεωρώ πως υπήρχε ένας σοβαρότατος κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα δραματικό σκηνικό που θα απειλούσε τη συμμετοχή της χώρας στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. και του ευρώ αλλά και θα έβαζε τους πολίτες της Ελλάδας σε νέες οικονομικές περιπέτειες.

– Πρόσφατα ο κ. Σόιμπλε είπε πως στην εισήγηση για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ συμφώνησαν 15 από τους 19.

– Ήταν περισσότερα τα κράτη που δεν συμφώνησαν με αυτή την πρόταση. Υπήρχε μια μερίδα κρατών-μελών που ποτέ δεν συμπορεύθηκε με αυτή τη λογική.

– Ποια ήταν αυτά τα κράτη;

– Είναι γνωστή η στάση της Γαλλίας, της Ιταλίας και ασφαλώς της Κύπρου. Υπήρχαν όμως και άλλα κράτη που δεν είχαν ακραίες προσεγγίσεις και ήθελαν να βρεθεί μια λύση που θα κρατούσε την Ελλάδα στο ευρώ.

– Υπήρχε σχεδιασμός για ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ;

– Ο σχεδιασμός της Κύπρου δεν ήταν κάποιο μυστικό σχέδιο που θα ανασύραμε από το συρτάρι. Ήταν η προσήλωσή μας στη δική μας πολιτική των μεταρρυθμίσεων, της επανάκτησης της αξιοπιστίας της χώρας, της εξυγίανσης της οικονομίας. Στην πολιτική δηλαδή που θα προστάτευε τη δική μας οικονομία από την όποια αστάθεια. Και έχει επιβεβαιωθεί στην πράξη ότι η οικονομία της Κύπρου δεν επηρεάστηκε αρνητικά από τις εξελίξεις και είναι έντονη η επιθυμία μου να υπάρξει οριστική σταθεροποίηση της κατάστασης στην Ελλάδα ούτως ώστε ούτε η ίδια η Ελλάδα να βιώσει ξανά νέους κινδύνους.

Πηγη: kathimerini.gr