Δημήτρης Μπράτης: Παρατηρήσεις στο σχέδιο νόμου για την επιλογή στελεχών εκπαίδευσης

Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας κατέθεσε στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση το Σχέδιο Νόμου για την επιλογή στελεχών εκπαίδευσης και μάλιστα με τη διαδικασία του κατεπείγοντος , χωρίς κανέναν ουσιαστικό διάλογο με τις ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών, χωρίς καμιά διαβούλευση. «Για εμπαιγμό και ευτελισμό κάθε έννοιας διαλόγου» κάνει λόγο η ΔΟΕ σε ανακοίνωσή της,.
Είναι προφανές ότι η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας αυτό που επιχειρεί να κάνει με το παρόν νομοσχέδιο είναι ο ασφυκτικός κομματικός έλεγχος της διοίκησης της εκπαίδευσης, κατά το πρότυπο της επιλογής των περιφερειακών Δ/ντών και όχι η αντιμετώπιση και η λύση των ουσιαστικών προβλημάτων της Δημόσιας εκπαίδευσης . Δεν εξηγείται διαφορετικά η βιασύνη της να φέρει ως πρώτο νομοθέτημα στη Βουλή το ζήτημα της επιλογής στελεχών και όχι τα ζητήματα της κατάργησης της αξιολόγησης, της κάλυψης των κενών, των μόνιμων διορισμών, των αναπληρωτών, των υπηρεσιακών μεταβολών κλπ. που είναι τα ουσιαστικά προβλήματα που ταλανίζουν την εκπαίδευση και τους εκπαιδευτικούς. Το επιχείρημα ότι «τρέχουν» οι προθεσμίες και γι΄ αυτό νομοθετεί με τη διαδικασία του κατεπείγοντος δεν ευσταθεί. Όπως δίνει, με το νομοσχέδιο, παράταση στη θητεία των σχολικών συμβούλων, μέχρι 31-12-15, θα μπορούσε να δώσει και στα υπόλοιπα στελέχη ή μόλις λήξει η θητεία τους (31-7-2015) να προχωρήσει σε προσωρινή αναπλήρωση, για έναν χρόνο, με βάση το νόμο 1566/85 και να δοθεί έτσι η δυνατότητα για ουσιαστικό διάλογο στις προτεινόμενες αλλαγές.
Οι βασικές αλλαγές που «επιφέρει» το συγκεκριμένο νομοσχέδιο για την επιλογή στελεχών , συνοψίζονται στα εξής :
1.Κατάργηση των Συμβουλίων Επιλογής Δ/ντών σχολείων και Δ/ντών Εκπαίδευσης,
2.Συμμετοχή του Συλλόγου διδασκόντων στη διαδικασία επιλογής,
3.Περιορισμός των προτιμήσεων των υποψηφίων ουσιαστικά σε ένα μόνο σχολείο,
4.Ισοπέδωση των επιστημονικών προσόντων των υποψηφίων,
5.Καθιέρωση ως «Σώματος επιλογής» των Δ/ντών και των Προϊσταμένων
Αναλυτικότερα :
1. Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας καταργεί τα Συμβούλια Επιλογής (Δ/ντών Εκπαίδευσης – Δ/ντών σχολείων), αλλά ταυτόχρονα διατηρεί τα συμβούλια Επιλογής Σχολικών Συμβούλων και Συντονιστών Εκπαίδευσης Εξωτερικού. Μάλιστα για τους συντονιστές εξωτερικού έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία επιλογής τους την προηγούμενη εβδομάδα. Αλήθεια γιατί δυο μέτρα και δυο σταθμά; Ή το υπουργείο παιδείας πιστεύει ότι τα συμβούλια επιλογής δεν χρειάζονται, οπότε πρέπει να τα καταργήσει ή χρειάζονται οπότε πρέπει να τα διατηρήσει. Με ποιο αιτιολογικό καταργεί τα δύο και διατηρεί τα άλλα δύο; Η απάντηση δεν έχει δοθεί ως τώρα κι ούτε πρόκειται να δοθεί. Η σκοπιμότητα είναι προφανής: Καταργεί τα συμβούλια μόνο για την επιλογή των διοικητικών στελεχών, γιατί εκεί την ενδιαφέρει ο κομματικός έλεγχος. Γι΄ αυτό και στους συμβούλους έδωσε παράταση, ενώ στα υπόλοιπα στελέχη όχι.
2. Εμπλέκει το σύλλογο διδασκόντων στις διαδικασίες, καθιστώντας τον, ουσιαστικά, «Συμβούλιο Επιλογής». Το κάνει αυτό, χωρίς όμως πρώτα να επανακαθορίσει τον ρόλο του Συλλόγου Διδασκόντων και του Δ/ντή Σχολικής μονάδας. Ουσιαστικά καλεί το Σύλλογο Διδασκόντων να επιλέξει, έναν Δ/ντή, ο οποίος θα λειτουργεί με το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο και τις ίδιες αρμοδιότητες (καθηκοντολόγιο , πλαίσιο αξιολόγησης, Δ.Υ. κλπ). Αντί, δηλαδή, να ξεκινήσει τη συζήτηση από το περιεχόμενο ( ρόλος στελεχών –Συλλόγου Διδασκόντων –Δ/ντή), ξεκινά από την επιλογή των προσώπων, εμπλέκοντας το Σύλλογο σε μια διαδικασία αξιολόγησης –βαθμολόγησης των υποψηφίων, μέσω της ψήφου. Πραγματικά αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία να μετατρέπεται η ψήφος των συναδέλφων σε μόρια. Πήρε π.χ. κάποιος 6 ψήφους θα παίρνει 7 μόρια, πήρε 4 ψήφους, θα παίρνει 3,8 μόρια κοκ.Φανταστείτε δε, τι θα γίνει στα σχολεία, όπου πιθανόν θα γίνει Δ/ντής κάποιος με λιγότερους ψήφους, επειδή υπερτερεί σε μετρήσιμα κριτήρια.Πώς θα σταθεί σε ένα σύλλογο που δεν θα τον έχει ψηφίσει; Σε κάθε περίπτωση, όμως, κι αφού η ηγεσία του υπουργείου παιδείας επιμένει στην εμπλοκή του Συλλόγου Διδασκόντων στην επιλογή Δ/ντών, αυτό θα πρέπει να το κάνει με ουσιαστική διασφάλιση της διαδικασίας , των μελών του Συλλόγου και των υποψηφίων. Θα πρέπει , δηλαδή, να υπάρξει αιτιολογημένη κρίση πάνω στα κριτήρια επιλογής με κατάθεση βαθμολογίας από το κάθε μέλος του Συλλόγου, όπως γινόταν και στο Συμβούλιο Επιλογής. Ταυτόχρονα πρέπει να τηρούνται πρακτικά για τη διασφάλιση της διαδικασίας και τυχόν ενστάσεις των υποψηφίων.
3. Ο περιορισμός των προτιμήσεων, ουσιαστικά σε ένα μόνο σχολείο, (γιατί ποιος αλήθεια θα θέσει υποψηφιότητα σε άλλο σχολείο, πέρα από αυτό που υπηρετεί;), είναι κατά τη γνώμη μου πέρα για πέρα αντισυνταγματικός και θα «πέσει» στα δικαστήρια. Από το 1986 μέχρι και το 2011, που έγιναν οι τελευταίες κρίσεις στελεχών, οι υποψήφιοι είχαν τη δυνατότητα να δηλώσουν όλα τα σχολεία ενός ΠΥΣΠΕ. Δεν υπήρχε κανείς περιορισμός. Με δεδομένο ότι σε πολλά σχολεία υπάρχουν αρκετοί συνάδελφοι με επιστημονικά προσόντα, που επιθυμούν να γίνουν Δ/ντές, ποιος ο λόγος περιορισμού των δηλώσεων; Τι θα κάνουν αλήθεια οι σύλλογοι , «ανθρωποφαγία»; Ο ένας θα παίρνει 7 ψήφους , ο άλλος 6 , ο ένας θα γίνεται κι ο άλλος όχι και θα συνεχίσουν να υπηρετούν στο ίδιο σχολείο; Και το παιδαγωγικό κλίμα δεν θα διαταράσσεται; Οι σχέσεις μεταξύ των μελών του Συλλόγου δεν θα οξύνονται ;
4. Με το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου ισοπεδώνονται πλήρως τα παιδαγωγικά – επιστημονικά προσόντα των υποψηφίων .Αυτό γίνεται με δυο τρόπους : Αφενός μεν με το περιορισμό της μοριοδότησης , αφετέρου δε με την «ανακάλυψη»!!! της προσμέτρησης της διδακτικής και όχι της εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας. Ένα παράδειγμα: Αν ένας συνάδελφος της Π.Ε. πήρε 3 χρόνια εκπαιδευτική άδεια για μεταπτυχιακό και πήγε για δυο χρόνια στο διδασκαλείο, θα πάρει 3+2=5 μόρια από τους τίτλους σπουδών. Ταυτόχρονα όμως θα του αφαιρεθούν 5 μόρια από τη διδακτική του εμπειρία, αφού δεν ήταν στο σχολείο. Είτε πήρε δηλαδή μεταπτυχιακό και τίτλο μετεκπαίδευσης, είτε ήταν στο σχολείο θα λάβει τα ίδια μόρια. Στην πρώτη περίπτωση από τους τίτλους και στη δεύτερη από τη διδακτική εμπειρία. Σύμφωνα, λοιπόν, με το σχέδιο του υπουργείου παιδείας για να εξελιχθείς δεν χρειάζεται να κάνεις, ούτε επιπλέον σπουδές , ούτε μεταπτυχιακά. Είναι αυτό, δυστυχώς, το μήνυμα που στέλνει, ιδιαίτερα προς τη νέα γενιά των συναδέλφων. Επιπλέον, όμως, απαξιώνει ακόμη περισσότερο τα επιστημονικά προσόντα αφού αν έχεις διδακτορικό και μεταπτυχιακό μετράει μόνο το διδακτορικό και δεν μοριοδοτείται καθόλου το μονοετές μεταπτυχιακό.
Αν το υπουργείο ήθελε μια αντικειμενική-αξιοκρατική μοριοδότηση των επιστημονικών προσόντων των υποψηφίων σε συνδυασμό με τη διδακτική εμπειρία, θα μπορούσε π.χ. να μοριοδοτήσει τη διδακτική εμπειρία με ένα μόριο κατ΄ έτος – όπως τη μετρά – και τους μεταπτυχιακούς τίτλους των υποψηφίων με δύο μόρια για κάθε έτος σπουδών, έτσι :
-Το μονοετές μεταπτυχιακό θα έπαιρνε 2 μόρια
-Το διετές 4
-Η μετεκπαίδευση 4
-Το διδακτορικό 6
Η ισοπέδωση που κάνει αδικεί όσους με κόπο απόκτησαν επιστημονικά προσόντα και ιδιαίτερα τους νέους συναδέλφους.
5. «Σώμα Επιλογής Δ/ντών Εκπαίδευσης, από από Δ/ντές και Προϊσταμένους» Δεν καθιερώνεται   βέβαια τέτοιο συμβούλιο, αλλά επί της ουσίας περί αυτού πρόκειται. Οι Δ/ντές των σχολείων και οι προϊστάμενοι δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων – σε ποσοστό 20% – θα ψηφίσουν για την επιλογή των Δ/ντών Έκπαίδευσης , οι οποίοι έχουν δικαίωμα να θέσουν υποψηφιότητα σε δύο Δ/νσεις. Οι Δ/ντές των σχολείων της Δ/νσης που υπηρετεί ο υποψήφιος Δ/ντής Έκπαίδευσης μπορούν να έχουν μια άποψη , αλήθεια , οι Δ/ντές των σχολείων της δεύτερης Δ/νσης, όπου δεν υπηρετεί ο υποψήφιος από πού θα έχουν σχηματίσει άποψη, για να ψηφίσουν; Προφανώς και δεν αντέχει σε καμιά σοβαρή κριτική αυτή η διαδικασία. Αλήθεια γιατί μόνο οι Δ/ντές και οι προϊστάμενοι να ψηφίζουν και όχι όλοι οι συνάδελφοι για το Δ/ντή Εκπαίδευσης; Από πότε οι Δ/ντές αποτελούν ξεχωριστό σώμα επιλογής;
Είναι προφανές, από όλα τα παραπάνω, ότι το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου είναι προχειρογραμμένο , κυριολεκτικά στο «πόδι». Είναι τόσα τα προβλήματα που θα δημιουργήσει, κατά την εφαρμογή του , που οι συντάκτες του δείχνουν   να μην τα αντιλαμβάνονται. Αν η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας επιθυμεί, πράγματι, την αξιοκρατική επιλογή στελεχών εκπαίδευσης θα πρέπει να αποσύρει το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου από τη Βουλή, να το δώσει στις ομοσπονδίες για διάλογο και να το θέσει στη διαβούλευση, έτσι ώστε μέσα από τη συζήτηση να προκύψει ένα κοινά αποδεκτό σύστημα επιλογής στελεχών, προς όφελος της εκπαίδευσης.