ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΗΘΗ-ΕΘΙΜΑ

ΕΘΙΜΑ - ΜΥΘΟΙ - ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ
Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή αφιερωμένη στη γέννηση του Χριστού. Είναι μια πανέμορφη χειμωνιάτικη γιορτή. Παλιά στις 25 Δεκεμβρίου γιόρταζαν τα γενέθλια του θεού Ήλιου. Οι άνθρωποι τα Χριστούγεννα στολίζουν τα σπίτια τους, αλλά και το χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν διάφορα γλυκά, δίπλες, κουραμπιέδες, μελομακάρονα κ. α. Μα και το χριστουγεννιάτικο τραπέζι είναι γεμάτο πλούσια φαγητά. Τα πιο συνηθισμένα είναι η γαλοπούλα και το χοιρινό κρέας, αλλά και το Χριστόψωμο.
Το χριστόψωμο είναι ψωμί του Χριστού. Έχει πάντα επάνω χαραγμένο το σταυρό και επίσης έχει πολλά κεντίδια από ζυμάρι, όπως λουλούδια, αστέρια, νιφάδες χιονιού.
Πριν κοπεί ο νοικοκύρης το σταυρώνει και μετά το κόβει και το μοιράζει. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι το χριστόψωμο συμβολίζει την ένωση του σιταριού σ' ένα ψωμί

Δέσποινα Ζενεμπίση Δ' τάξη
Σάκης Μαξιμιάδης Γ' τάξη

ΜΥΘΟΙ ΚΙ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Μια από τις μεγάλες γιορτές είναι τα Χριστούγεννα. Λίγες μέρες προτού τα Χριστούγεννα οι νοικοκυρές κάθε σπιτιού στολίζουν το χριστουγεννιάτικο καράβι, που αργότερα μπήκε στη θέση του το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Αυτό ήρθε στην πατρίδα μας την εποχή του Όθωνα.
Την παραμονή των Χριστουγέννων τα παιδιά λένε τα κάλαντα. Το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του βαθιά στην αρχαία Ελλάδα, στα αγύρτικα τραγούδια. Σκοπός των τραγουδιών αυτών ήταν να συγκεντρωθούν χρήματα και γλυκά Παλιότερα συνήθιζαν να λενε τα κάλαντα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς, των Φώτων και των Παθών του Κυρίου μόνο τα΄ αγόρια. Τα κορίτσια τραγουδούσαν μόνα τα κάλαντα του Λαζάρου, τις Λαζαρίνες. Σήμερα όμως όλα τα κάλαντα τραγουδιούνται από αγόρια και κορίτσια μαζί. Τα κάλαντα διαφέρουν από τόπο σε τόπο.
Ανήμερα των Χριστουγέννων οι καμπάνες σε πόλεις και χωριά χτυπούν στις πέντε το πρωί κι όταν τελειώσει η θεία λειτουργία το γιορτινό τραπέζι θα στρωθεί με πλούσια φαγητά και λιχουδιές. Η χοιροφαγία (η κατανάλωση χοιρινού κρέατος) είναι παμπάλαιο έθιμα. Οι Ρωμαίοι γεωργοί θυσίαζαν τα γουρουνόπουλα προς τιμήν του Κρόνου και της Δήμητρας, για να τους καλοπιάσουν και να δώσει η γη περισσότερα αγαθά.
Από το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι δε λείπει το Χριστόψωμο και τα πολλά γλυκά. ¨όλα αυτά συμβολίζουν την αφθονία των αγαθών για την επομένη χρονιά.

Παναγώτης Τόλιας Δ' τάξη

ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Το πιο έντονο και φορτισμένο στοιχείο της τελετουργικής αίσθησης του χριστουγεννιάτικου Δωδεκαημέρου είναι τα κάλαντα. Οπως και η λέξη μας δείχνει, πήραν τ' όνομά τους από τις αρχαίες Ρωμαϊκές καλένδες και μάλιστα απ' τις καλένδες του Γεναρίου, στις οποίες οι Ρωμαίοι ξεχύνονταν στους δρόμους και στις πλατείες με τραγούδια, φωνές και λαϊκά ξεφαντώματα για να γιορτάσουν το διπρόσωπο θεό Ιανό, που απ' αυτόν πήρε και ο Ιανουάριος το όνομά του.
Μα αν η ονομασία των καλάντων είναι Ρωμαϊκή, το έθιμο που κρύβεται πίσω της, είναι γνήσιο Ελληνικό που ξεκινάει απ' την αρχαιότητα με το όνομα Ειρεσιώνη.
Η Ειρεσιώνη ήταν ένα σύμβολο και ένα έθιμο μαζί. Σύμβολο της ευφορίας και γονιμότητας της γης που γιορταζόταν δυο φορές το χρόνο, μια την άνοιξη με σκοπό την παράκληση των ανθρώπων προς τους θεούς να προστατεύσουν τα σπαρτά από τις καταστροφές και μια το φθινόπωρο, για να τους ευχαριστήσουν για την συγκομιδή των καρπών. Μαζί όμως με τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και τις ευχαριστίες στους θεούς, έδιναν ευχές και στους συναθρώπους. Παιδιά γύριζαν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας κλαδιά δάφνης ή ελιάς στολισμένα με μαλλί (σύμβολο υγείας και ομορφιάς) και καρπούς κάθε λογής, τραγουδώντας για καλύτερη τύχη και γονιμότητα της γης.
Η παλιά αυτή ελληνική παράδοση της Ειρεσιώνης αναφέρεται ήδη απο τον Όμηρο, ο οποίος όταν βρισκόταν στη Σάμο, σκάρωσε διάφορα τραγούδια τα οποία μαζί με μια ομάδα παιδιών τα τραγουδούσαν στα σπίτια των πλουσίων ευχόμενοι πλούτο, χαρά και ειρήνη.
Τα παινέματα λοιπόν και οι ευχές, περνώντας με τα τραγούδια απο γενιά σε γενιά, έφτασαν στα Ρωμαϊκα Χρόνια με τις Καλένδες, απ' τις οποίες έλαβαν τη μορφή που απαντάμε σήμερα, από τα Πρωτοχριστιανικά κιόλας χρόνια. Η τότε επίσημη χριστιανική εκκλησία, θέλοντας να εκμεταλλευτεί τη σημασία και την επισημότητα που οι Ρωμαίοι προσέδιδαν στις Καλένδες, τοποθέτησε στις μέρες αυτές την επέτειο της Γέννησης του Χριστού. Έτσι τα κάλαντα είναι ένα πυκνανακάτεμα αρχαίων και χριστιανικών εθίμων, που οι ρίζες τους ξεκινούν από την αρχαιότητα, περνάνε στο βυζάντιο και συνταιριασμένα με τη Θεία γέννηση, παίρνουν καινούργια μορφή και νέο περιεχόμενο.

Ράνια Κούρου, Λύντια Μάνκα Τάξη Δ'

Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο
Έρχονται τα Χριστούγεννα. Περπατάω στους δρόμους και βλέπω μαγαζιά με στολίδια και Χριστουγεννιάτικα δέντρα. Μου αρέσει να στολίζω το Χριστουγεννιάτικο δέντρο κάθε χρόνο με τον αδερφό μου και τους γονείς μου.
Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι ένα παλιό έθιμο των Χριστουγέννων. Έθιμο; Αλλά από πού ήρθε το Χριστουγεννιάτικο δέντρο;
Μια παράδοση λέει ότι ήρθε από τα βόρεια μέρη της Ευρώπης, από την Σκανδιναβία. Από εκεί έγινε παράδοση στην Γερμανία και από εκεί ρίζωσε σ' όλη την Ευρώπη και από την Ευρώπη στην άλλη μεριά του Ατλαντικού ωκεανού δηλαδή στην Αμερική.
Στην Ελλάδα πρωτοήρθε στα παλάτια του βασιλιά Όθωνα το 1833. Αυτός ήταν Βαυαρός, δηλαδή Γερμανός και όπως οι άλλοι Γερμανοί είχε κι αυτός την συνήθεια να στολίζει Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Μετά το έφερε και στην Αθήνα. Τελικά έγινε έθιμο και στην Ελλάδα και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχε στα περισσότερα ελληνικά σπίτια. Όμως εκτός από τον Όθωνα, υπάρχουν κι άλλοι που λένε ότι έφεραν το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ελλάδα. Είναι οι Αμπελακιώτες, οι κάτοικοι των Αμπελακίων της Θεσσαλίας, οι οποίοι ήταν πολύ πλούσιοι έμποροι από τον Συνεταιρισμό τους και λένε ότι έφεραν το δέντρο στα τέλη του 18ου αιώνα, δηλαδή λίγο πριν από τον Όθωνα.
¶λλοι λένε όμως ότι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο σαν παράδοση έχει τις ρίζες του στην ανατολή. Βρέθηκε στην Συρία ένα κείμενο που λέει ότι ένας αυτοκράτορας του Βυζαντίου έχτισε ένα ναό που τον στόλισε με δύο μεγάλα ορειχάλκινα δέντρα στολισμένα με λάμπες και ασημένιες αλυσίδες και πολλά στολίδια. Τέτοια δέντρα είχαν και αλλού στο Βυζάντιο.
¶λλοι λαογράφοι λένε ότι πρόδρομος του Χριστουγεννιάτικου δέντρου ήταν το χριστόξυλο ή δωδεκαμερίτης ή σκαρκάνζαλος, ένα χοντρό ξύλο από αχλαδιά ή αγριοκερασιά. Τα αγκαθωτά δέντρα, κατά τη λαϊκή αντίληψη, απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, όπως τους καλικάντζαρους. Οι πρόγονοί μας τοποθετούσαν το χριστόξυλο στο τζάκι του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων. Η στάχτη των ξύλων προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό.
Μπορεί να τα έχετε μπερδέψει στο μυαλό σας όλα αυτά και να μην ξέρετε τι να πιστέψετε. Ο καθένας μπορεί να πιστέψει ότι θέλει, αρκεί να στολίσει το δέντρο του και να περάσει ωραία τα Χριστούγεννα!

Ελένη Παπαγιάννη Τάξη Δ΄

ΟΙ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΓΗΣ
Σύμφωνα με ένα παραμύθι, που διηγούνταν οι παλιοί, η γη στηρίζεται στα κλωνάρια ενός τεράστιου δέντρου. Αν κοβόταν αυτό το δέντρο, η γη θα έπεφτε στην άβυσσο και θα καταστρεφόταν. Το κόψιμο το είχαν αναλάβει οι καλικάντζαροι, οι οποίοι μισούν κάθε δημιούργημα του Θεού και κυρίως τους ανθρώπους. Έτσι, χιλιάδες απ' αυτούς, άλλοι με πριόνια, άλλοι με τσεκούρια, προσπαθούσαν να κόψουν το δέντρο για να γκρεμίσουν τη γη.
Όταν, όμως, ερχόταν η παραμονή των Χριστουγέννων έλεγαν: "Ας σταματήσουμε για λίγες μέρες κι ας ανεβούμε στη γη να πειράξουμε τους ανθρώπους, να μαγαρίσουμε τα σπίτια τους, τα φαγητά τους και τα γλυκά τους. Έπειτα συνεχίζουμε το κόψιμο του δέντρου. ¶λλωστε, μας μένει πολύ λίγη δουλειά ακόμα. Σχεδόν έχουμε τελειώσει."
Έτσι κι έκαναν. Ανέβαιναν στη γη κι έμεναν 12 μέρες, κάνοντας του κόσμου τις σκανταλιές. Την παραμονή, όμως, των Θεοφανίων, γυρίζουν οι παπάδες στις γειτονιές και αγιάζουν τα σπίτια. Όταν οι καλικάντζαροι έβλεπαν τον αγιασμό που γινόταν, φώναζαν κατατρομαγμένοι: "Φεύγετε να φεύγουμε κι έρχεται ο τουρλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του." Και το έβαζαν στα πόδια, γυρίζοντας στον τόπο τους κάτω από τη γη, για να συνεχίσουν το κόψιμο του δέντρου.
Αλλά, τι απογοήτευση γι' αυτούς! Το δέντρο, στις 12 μέρες που ήταν αυτοί πάνω στη γη, είχε θρέψει και έτσι, ξανάρχιζαν το κόψιμο από την αρχή. Το ίδιο συνέβαινε κάθε χρόνο. ¶φηναν την παραμονή των Χριστουγέννων, το δέντρο μισοκομμένο και όταν ξαναγύριζαν, το έβρισκαν γερό. Και, έτσι, ποτέ δεν μπόρεσαν ούτε θα μπορέσουν να το κόψουν και να εξαφανίσουν τη ζωή από την πλάση.

Στέφανος Γιαννακόπουλος Δ' Τάξη

Ο ΑΪ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΟΥ
Την παραμονή των Χριστουγέννων, σ' ολόκληρο τον κόσμο, τα παιδιά κρεμούν τις κάλτσες τους και περιμένουν με λαχτάρα τον Αϊ - Βασίλη….. Προικισμένος με εξαιρετικές δυνάμεις, δεν έχει τους ανθρώπινους περιορισμούς. Μπορεί να κάνει το γύρω του κόσμου μέσα σε μια νύχτα και δεν έχει καμιά δυσκολία να βρίσκεται ταυτόχρονα σε αμέτρητα μέρη.
Είναι γνωστός ως πατέρας Χριστούγεννα στους ¶γγλους, Περ Νόελ στους Γάλλους, Σίντερκλάους στους Ολλανδούς. Οι Γερμανοί το ονομάζουν Χριστκιντλ. Οι Κινέζοι έχουν το δικό τους Λαμ Κουνγκ Κουνγκ, που σημαίνει καλό γερο - πατέρας και οι Ιάπωνες έχουν το Χοτέισο, που φέρνει μια μεγάλη σακούλα με παιχνίδια. Στην Ιταλία, την παραμονή των Επιφανείων, η καλή μάγισσα Μπεφάνα κατεβαίνει από την καμινάδα καβάλα σε μια σκούπα και γεμίζει με παιχνίδια τα παπούτσια των καλών μικρών Ιταλών και Ιταλίδων.

Δημήτρης Τσουκαράκης Ε' τάξη

ΤΑ ΦΩΤΑ Ή ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
Μια μεγάλη γιορτή του δεκαπενθημέρου είναι τα Φώτα ή αλλιώς Θεοφάνια. Το νερό σ' αυτή την γιορτή έχει κυρίαρχη σημασία, γιατί εκεί βαφτίστηκε ο Χριστός. Αυτή τη μέρα ευλογούνται τα νερά με τον παραδοσιακό αγιασμό των "υδάτων".
Στα παραθαλάσσια μέρη ο παπάς ρίχνει το σταυρό στο νερό και οι κολυμβητές αψηφώντας το κρύο πέφτουν να τον πιάσουν.
Μεγάλο όμως ενδιαφέρον έχει να δούμε τι γίνεται σε μέρη που είναι μακριά από θάλασσα και τούτο γιατί τα Φώτα γιορτάζονται σε όλη την Ελλάδα. Στα χωριά της Θεσσαλίας γιορτάζουν τα Θεοφάνια με περιφορά των εικόνων. Οι κάτοικοι πολλών χωριών που δίπλα τους έχουν ποτάμι κάνουν εκεί τον αγιασμό, ραντίζουν τις εικόνες κι επιστρέφουν πάλι στις εκκλησίες. Στα ¶νω Λεχώνια του Βόλου την ημέρα των Φώτων ο αγιασμός γίνεται σε μια στέρνα γεμάτη νερό. Κολυμβητές πέφτουν μέσα και πιάνουν το σταυρό και στη συνέχεια δέχονται τις ευχές.
Στο Δεντροχώρι Τρικάλων οι κάτοικοι με τις εικόνες των σπιτιών τους πηγαίνουν, χωρίς τον παπά, στο διπλανό ποτάμι και τις βουτούν στο νερό, γιατί πιστεύουν ότι καθαρίζοντας τις εικόνες θα βγάλουν πλούσια σοδειά κι αγαθά. Μετά τις αφήνουν για σαράντα μέρες στην εκκλησία, να λειτουργηθούν και τις ξαναπαίρνουν.
Τέλος να επισημάνουμε, ότι για όλους έχει πολύ μεγάλη σημασία ο Αγιασμός που παίρνουμε από την εκκλησία των Φώτων. Στα χωριά μάλιστα μ' αυτός αγιάζουν τις καλλιέργειες και τα ζωντάνα, για να τα φυλάει ο Θεός.

Αγνή Βουτσίνου, Μαριλένα Τσούρμα Τάξη ΣΤ'