Η Έμιλι Ζαμούρκα, 52 χρόνων, είναι από τις συνηθισμένες πια δυστυχώς περιπτώσεις ανθρώπων, οι οποίοι οδηγήθηκαν στην πενία, έμειναν άστεγοι, πετάχτηκαν από κάθε εργασία κι απασχόληση, και κατέληξαν να ζουν σε κούτες από χαρτόνι, κοινωνικά απορρίμματα, κακότυχοι κι απόκληροι που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα.
Δεν είναι περιπτωσιολογία· τείνει να γίνει καθημερινό θέαμα, το οποίο συνηθίζουμε να το βλέπουμε μπροστά μας, καθημερινά σε σημείο που πραγματικά δεν το φανταζόμασταν άλλοτε… Το ξέρω πως είναι από τις εικόνες τις οποίες δεν θέλουμε να βλέπουμε και, ακόμα περισσότερο, δεν θέλουμε να τις συγκρατεί η επιλεκτική μας μνήμη.
Πόσους και πόσους άστεγους βλέπουμε καθημερινά… Όταν επιστρέφουμε στο σπίτι θα δούμε, οι περισσότεροι, μια εκπομπή από τις τόσες που προβάλλονται — λες και δεν πέρασε καμία κρίση ο τόπος — στιλ Arlekin, που θα σκεπάσει τις άλλες εικόνες· εκείνες τις δυσάρεστες και άβολες για τη δημόσια… ψυχική μας υγεία.
Η Έμιλι Ζαμούρκα ήταν υψίφωνος στη Ρωσία και βρέθηκε στο Λος Άντζελες να διδάσκει πιάνο και βιολί. Ποιος ξέρει πόσες αναποδιές συνάντησε, πέρα απ’ το ότι της έκλεψαν το πολύτιμο και ακριβό βιολί της με το οποίο έβγαζε τα προς το ζην, το κατρακύλισμα στη ζωή την έφερε σε θέση, εκτός των μεγάλων προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε, να μοιράζεται με άλλους τις δύσκολες και απάνθρωπες συνθήκες τής ανέστιας ζωής και του περιθωρίου.
Δεν γνωρίζω εάν η παρούσα και πρόσκαιρη ιντερνετική δημοφιλία που απέκτησε, λόγω του βίντεο που την δείχνει να τραγουδά σε ένα σταθμό τού μετρό, θα της ανοίξει κάποια πόρτα διεξόδου στο αδιέξοδο που βρίσκεται.
Η περίπτωσή της είναι από εκείνες που στέκεσαι όχι για να προτείνεις «λύσεις», αλλά για να κοιτάξεις τον κόσμο των αδυνάτων και των άπορων με την βουρκωμένη ματιά της ανήμπορης στοιχειώδους συμπαράστασης…
Δεν γνωρίζω πολλά από τα στοιχεία του βίου της Ζαμούρκα, αλλά οι σπουδές της στην φωνητική και στα όργανα, όπως βιολί και πιάνο, δηλώνουν σπουδές και ενασχόληση σοβαρή και υπεύθυνη. Εξακολουθούν αυτές οι μουσικές σπουδές να ακολουθούν την παράδοση της αρτιότητας, ιδιαίτερα στα ψυχρά κλίματα με τους ανθρώπους να είναι κλεισμένοι στα σπίτια, απασχολούμενοι με τις τέχνες, οι οποίες έχουν ανάγκη την συγκέντρωση της σκέψης.
Γι’ αυτό και συναντάμε πολλούς ικανούς και σημαντικούς μουσικούς, ζωγράφους, ποιητές, συγγραφείς, από τα παλαιότερα χρόνια, με παγκόσμια αναγνώριση και επιρροή.
Η Ζαμούρκα (και η κάθε Ζαμούρκα) είναι και αυτή ένα από τα αμέτρητα θύματα της τεράστιας οικονομικής κρίσης που δοκιμάζει τους πληθυσμούς απ’ άκρου εις άκρον του παγκόσμιου χάρτη, παρασέρνοντας σε δύνη και σε τέλμα κράτη, χώρες, λαούς, πολιτισμούς, αξιοπρέπειες. Μια ανθρώπινη κρεατομηχανή, ένας ανελέητος εξανδραποδισμός συνειδήσεων, ο οποίος λαμβάνει διαστάσεις ακόμα κι ως μια από τις μεγαλύτερες απειλές για το μέλλον του πλανήτη…
Όταν ουδείς γνωρίζει τι μέρα θα ξημερώσει για τον καθένα μας αύριο, όλοι, απαξάπαντες, φοβούνται (κατά βάθος) πως η Ζαμούρκα είναι ένα πρόσωπο κοντινό τους, οικείο· γνωρίζουν κατά βάθος πως υπάρχει ορατή πλέον απόσταση από το να καταλήξουν στην ίδια θέση… Βλέπουμε καθημερινά στους δρόμους, στις πλατείες, επαίτες, άπορους, άστεγους, απόκληρους της ζωής· διαφορετικές ομάδες ανθρώπων τους οποίους η μοίρα, η ατυχία, οι κακές συγκυρίες, τα λάθη που υποπέσανε, μαζί με όλο το οικονομικό αδιέξοδο, όλοι αυτοί βρέθηκαν μαζί μέσα σε ένα δυστυχισμένο πλήθος που δεν μπορεί να βρει πλέον τον οποιονδήποτε βηματισμό για να πορευτεί. Όλο και προστίθενται καθημερινά πολλές ομάδες, φτιάχνοντας ένα ασφυκτικό περιβάλλον κι ένα αδιέξοδο, με αναμενόμενες κοινωνικές εκρήξεις ανυπολόγιστων συνεπειών.
Η διαρκώς αυξανόμενη συγκέντρωση χρήματος στα λίγα χέρια, εξακολουθεί να δημιουργεί, όλο και περισσότερο, μια τελείως διαλυτική κατάσταση για τα φτωχά τμήματα της κοινωνίας. Να τα πιέζει και να τα περιθωριοποιεί, εξοστρακίζοντάς τα στην κοινωνική διάσταση μιας εξαθλιωμένης οικονομικά και πολιτισμικά μάζας, κάτω ακόμα κι από το προλεταριάτο…
Η Ζαμούρκα θα παλέψει να βρει έναν αξιοπρεπή δρόμο. Αγνοώ παντελώς τον μικρόκοσμο τέτοιων άμοιρων ανθρώπων· δεν μπορώ να φανταστώ τους δρόμους που επιλέγουν για να πορευτούν σε μια εποχή που τα περιθώρια είναι στενά και οι βιτρίνες είναι πολλές και παραπλανούν τον λαίμαργο για χρήμα άνθρωπο. Αυτό που βγαίνει ως συμπέρασμα είναι η παρατήρηση πως η απόσταση μεταξύ πλουσίων και άστεγων είναι τόσο χ α ο τ ι κ ή και α σ ύ λ λ η π τ η, ώστε το χάσμα αυτό να μην μπορέσει να διευθετηθεί ποτέ!
Η ανθρωπότητα έτσι θα προχωρήσει. Ο πλούτος είναι άπληστος και δεν επιτρέπει ουδεμία παρέκκλιση από την στρατηγική τού μεγάλου κέρδους. Νομοτέλειες(?) με τις οποίες καταγίνονται οι ηγετίσκοι της υφηλίου, προστατεύοντας με τέτοιο τρόπο το κεφάλαιο ώστε να καταλήγει στα λίγα χέρια.
Δεν ανακάλυψα την πυρίτιδα, αλλά περιπτώσεις σαν της Ζαμούρκα, της άστεγης υψιφώνου του Λος Άντζελες, δεν μου επιτρέπει να σχολιάσω το θέμα πάνω σε μουσικολογικές αναλύσεις του βοκαλισμού και της φωνητικής τέχνης. Κάθε άλλο· την φιγούρα της Έμιλυ την θεωρώ άλλη μια κατραπακιά στο δόξα πατρί τής συνείδησής μου, τόση, ώστε να αντιληφθώ για άλλη μια φορά πως, όντως, στραβά αρμενίζουμε…
* Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
