Ήταν η πρώτη είδηση της μέρας μου. Το τελευταίο ταξίδι του Μάνου Ελευθερίου… Κατέταξα την ημερομηνία (22/7/2018) στις σημαντικές ημερομηνίες για ολόκληρο το έθνος, όπως οι ημερομηνίες γέννησης και θανάτου των μεγάλων ποιητών (Σολωμού, Καβάφη, Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσου, Λειβαδίτη κα). Ποιητής, στιχουργός, πεζογράφος, ερευνητής, ραδιοφωνικός παραγωγός εκπομπής στον 9,84, αρχειοθέτης σε γκραβούρες, σχεδιαστής-επιμελητής παιδικών βιβλίων. Ίσως να ξέχασα και άλλες ιδιότητές του. Ένας πολυπράγμων, πολυδιάστατος μέντορας για πολλούς δημιουργούς, τον οποίο, όσοι γνώρισαν από κοντά, θαύμαζαν το λεπτό-διαπεραστικό χιούμορ και την οξύνοιά του. Όσοι θα θελήσουν να διαβάσουν για τον Μάνο Ελευθερίου, θα βρουν εύκολα πολλά και διάφορα αφιερώματα και συνεντεύξεις, και θα μπορέσουν να δημιουργήσουν το δικό του πορτραίτο. Ναι, η ελληνική κοινωνία σήμερα, έχασε μια σπουδαία προσωπικότητα του πνευματικού της κόσμου. Η χώρα ορφάνεψε. Έχασε έναν από τους χυμούς που τροφοδοτούσε την πατρίδα με πνεύμα και τραγούδια, αφήνοντας συχνότατα το στίγμα του στις συνειδήσεις μας. Η παρέα του μαζί του ήταν πάντα μια διαφορετική απόλαυση. Για όποιον διέκρινε το πάντα υπόγειο χιούμορ του, και την διεισδυτική του ματιά στα διάφορα θέματα της ζωής, η παρέα μαζί του, επαναλαμβάνω, θα παραμείνει αξέχαστη. Εραστής τού διαχρονικού, ασχολήθηκε με τη θεατρική ελληνική ιστορία από τα χρόνια του ’40 και ’50 αποτυπώνοντας συγγραφικά και μυθιστορηματικά παλαιές θεατρικές προσωπικότητες, καθώς και τις εποχές εκείνων. Πολλά, πάρα πολλά στοιχεία πλημμυρίζουν την βιογραφία και εργογραφία του Μάνου.
Είμαι-δυστυχώς-από τους λίγους τραγουδοποιούς που δεν έγραψε ούτε ένα τραγούδι σε στίχους του! Όταν του το ανέφερα εκείνος, πάντα αστειευόμενος, μου έλεγε: «Ηρέμησε. Κάποια αόρατη δύναμη μάς προστατεύει από την κακιά στιγμή…». Θαυμάζω και ζηλεύω τα τραγούδια συναδέλφων μου που πήραν στίχους του και τους δούλεψαν. Τραγούδια τα οποία θα συντροφεύουν την κοινωνία και την ψυχή μας, ποιος ξέρει για πόσα χρόνια… Για μια μεγάλη περίοδο, όσο δούλευα στον ραδιοφωνικό σταθμό 9,84, είχα την τύχη, την ίδια ημέρα, μια ώρα μετά, να τον συναντώ. Ερχόταν πάντα αθόρυβα, προσεκτικά και εναπόθετε τους δίσκους και τις σημειώσεις του στο τραπέζι. Ήταν πάντα διακριτικός και ευγενής μιας παλαιότερης κουλτούρας του όρου «ευγένειας». Πάντα… λαλίστατος για θέματα που δεν αφορούσαν σημερινούς ανθρώπους, αλλά παλαιότερων γενεών. Είχε ασφαλώς διαβάσει και ερευνήσει πάρα πολλά στοιχεία για τις ζωές και τις επί μέρους λεπτομέρειες παλαιών θεατρικών προσωπικοτήτων. Ποιητών, λογοτεχνών, συνθετών, ζωγράφων, σκηνοθετών κλπ.
Πέρασαν δεκάδες χρόνια δημιουργικής ζωής. Την Τρίτη, 24 του μηνός, θα βρεθούμε όλοι στο Ά Νεκροταφείο της Αθήνας και θα τον χαιρετήσουμε για τελευταία φορά με ένα δάκρυ κρυφό… Ομολογώ πως δεν ξέρω με ποιον τρόπο θα εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη, την αγάπη και την τρυφερότητά μας σε αυτά τα 80 χρόνια τού πνευματικού μας ταγού. Επειδή ήταν κατεξοχήν λιτός και απέριττος, είμαι σίγουρος πως θα μας παρακολουθεί με αγωνία από τους ουρανούς, που τώρα θα κατοικεί, για να δει αν θα συμπεριφερθούμε όπως του πρέπει, με την σεμνότητα και την τρυφερότητα που τον χαρακτήριζε και του αξίζει…
Δεν ξέρω αν είναι σχολιάκι αυτό. Είναι όμως μια προσωπική ανάγκη να αναφερθώ σ’ αυτόν τον ευπατρίδη του ελληνισμού ο οποίος κατέγραψε την ελληνική κοινωνία με τα τραγούδια και τα πνευματικά πονήματά του… Με αυτή την έννοια, πιστέψτε με, ο Μάνος Ελευθερίου θα είναι πάντα εδώ…
*Ο Νότης Μαυρουδής είναι κιθαριστής – συνθέτης
