Γιάννης Ν. Κουμέντος*: Προβληματισμοί και προβλήματα από την εφαρμογή του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου.

Με την παρέλευση του πρώτου εξαμήνου του σχολικού έτους 2016-17, έχουμε πλέον αρκετά στοιχεία που αφορούν την εφαρμογή του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου (ΕΤΟΔΣ).

Με την εισαγωγή του ΕΤΟΔΣ είχαμε έγκαιρα επισημάνει τα παιδαγωγικά προβλήματα που θα δημιουργούσε ο περιορισμός του ωρολογίου προγράμματος με την περικοπή πέντε ωρών και μάλιστα των καινοτόμων και εναλλακτικών μαθημάτων στο Δημοτικό Σχολείο. Η μείωση των ωρών της Ευέλικτης Ζώνης ,της Φυσικής Αγωγής, της Πληροφορικής, της Μουσικής, της Θεατρικής Αγωγής, άλλαξαν τον προσανατολισμό του ωρολογίου προγράμματος με την υπερίσχυση των λεγόμενων ακαδημαϊκών μαθημάτων ,έναντι των καινοτόμων. Ταυτόχρονα συμπίεσαν τον ευέλικτο διαθέσιμο χρόνο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών και περιόρισαν το χρόνο δημιουργικών δραστηριοτήτων, έκφρασης και χαράς των μικρών μαθητών. Δηλαδή έχουμε επιστροφή σε παραδοσιακές, συντηρητικές εκπαιδευτικές του παρελθόντος. Τραγική ειρωνεία ,πρόσφατα το Υπουργείο Παιδείας ανακοινώνει την πρόθεση του για την πιλοτική εφαρμογή της βιωματικής παιδαγωγικής του Φρενέ, δηλαδή αυτή που κατήργησε από τα προγράμματα του «Νέου Σχολείου»!!

Την ώρα που το Υπουργείο Παιδείας διακηρύσσει-και σωστά-την Κρατική Πιστοποίηση της Αγγλικής Γλώσσας ,περικόπτει μια ώρα από κάθε τάξη, υπονομεύοντας- το βραβευμένο από την ΕΕ -πρόγραμμα της πρώιμης εκμάθησης της. Την ίδια αντιμετώπιση έχει και το μάθημα της Πληροφορικής.

Η εκπαιδευτική πολιτική των τελευταίων χρόνων είναι αποτέλεσμα μίας ιδεοληπτικής ηγεμονίας κάποιων συνδικαλιστικό-πολιτικών κινήσεων κατά του «Νέου Σχολείου», του ολοήμερου δημοτικού με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΑΕΠ), των αλλαγών στο Γυμνάσιο και των νέων Ωρολογίων Προγραμμάτων, της Τράπεζας θεμάτων, της Αυτοαξιολόγησης των εκπαιδευτικών μονάδων, της αξιολόγησης και επιλογής των στελεχών εκπαίδευσης.

Στην αρχή οι εκπαιδευτικές αλλαγές του «Νέου Σχολείου» καταγγέλθηκαν από αυτές τις πολιτικο-συνδικαλιστικές κινήσεις, ως πολιτικές που προωθούν τα σχολεία της «αγοράς», αργότερα κατηγορήθηκαν ότι «Γυμνασιοποιούν» το δημοτικό με τη συμμετοχή των ειδικοτήτων, αν και τα νέα μαθησιακά αντικείμενα δεν σημαίνει αναγκαστικά και νέες ειδικότητες. Τελευταία εφεύραν το επιχείρημα της «μερικής» και όχι «καθολικής» εφαρμογής του προγράμματος, αγνοώντας;;; ότι τα ολοήμερα δημοτικά ΕΑΕΠ κάλυπταν το 65% του μαθητικού πληθυσμού και πως από το υπόλοιπο ποσοστό, το 17% αποτελούσαν τα ολιγοθέσια σχολεία, που έτσι και αλλιώς χρειάζονται ιδιαίτερη μεταχείριση.

Αποσιώπησαν «οι καταγγέλλοντες» την αλήθεια, πως η γενίκευση του ολοήμερου ΕΑΕΠ, των νέων Προγραμμάτων Σπουδών και των καινοτομιών, ήταν θέμα πολιτικής βούλησης. Όπως, θέμα πολιτικής βούλησης είναι, η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, η επιμόρφωση και η αξιοκρατική επιλογή των στελεχών εκπαίδευσης, ο εξορθολογισμός των σχολικών μονάδων και η αναδιάρθρωση της διοίκησης.

Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας με τη θέσπιση του ΕΤΟΔΣ από το Σεπτέμβρη του 2016, προχώρησε στην περικοπή του εκπαιδευτικού προγράμματος κατά πέντε ώρες, δηλαδή της προσφερόμενης εκπαίδευσης προς τους μαθητές, στο βωμό της διαχείρισης του εκπαιδευτικού προσωπικού.

Κατήργησε τον εκπαιδευτικό-υπεύθυνο του ολοήμερου, με αποτέλεσμα κάθε ημέρα να αναλαμβάνει την ευθύνη λειτουργίας ένας ή δύο διαφορετικοί εκπαιδευτικοί, οι οποίοι προσέρχονται αργότερα στο σχολειό και «σπάζουν» τα πρώτα δίωρα των μαθημάτων, που σε αυτά διδάσκονται η Ελληνική Γλώσσα και τα Μαθηματικά. Επίσης οι «περιφερόμενοι» εκπαιδευτικοί δεν έχουν ουσιαστική «γνωριμία» με τα παιδιά που παραμένουν στο Ολοήμερο.

Μεγάλωσε χρονικά τις ώρες διαλείμματος και τις ώρες διδασκαλίας στο ολοήμερο, για να εξοικονομήσει άλλες πέντε ώρες και άφησε ελεύθερη την αποχώρηση των μαθητών, μετατρέποντας επίσημα το ολοήμερο πρόγραμμα σε«παιδοφυλακτήριο». Διατάραξε το ομαλό μαθησιακό κλίμα και τη λειτουργία του Δημοτικού σχολείου και «Γυμνασιοποίησε» το πρόγραμμα «ανεβοκατεβάζοντας» τον δάσκαλο της τάξης.

Σωστό και χρήσιμο θα ήταν η πολιτική ηγεσία, αξιολογώντας το ΕΤΟΔΣ, να επανεξετάσει την επαναφορά του εκπαιδευτικού- υπεύθυνου του ολοήμερου προγράμματος καθώς και την επαναθέσπιση της Ευέλικτης Ζώνης στις Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεις.

Όπως προαναφέρθηκε, ο εξορθολογισμός της λειτουργίας των σχολικών μονάδων και η διαχείριση του εκπαιδευτικού προσωπικού είναι θέμα πολιτικής βούλησης.

Στην εκπαιδευτική πολιτική απαιτούνται ρήξεις με παρωχημένες συμπεριφορές και λογικές, βαθιές τομές και αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και σε όλα τα επίπεδα, οργανωτικό, διοικητικό, εκπαιδευτικού περιεχομένου, στήριξης και επιμόρφωσης του εκπαιδευτικού δυναμικού. Καμία μεταρρυθμιστική προσπάθεια δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική, αν εξαντλείται μόνο σε κάποιες πλευρές του εκπαιδευτικού συστήματος. Θα πρέπει να επανεξετασθεί η ασκούμενη εκπαιδευτική πολιτική, εάν θέλουμε να λειτουργήσουμε εντός του ευρωπαϊκού και διεθνούς πλαισίου και να ανταποκριθούμε ως χώρα στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.